فرق روانشناس و روانپزشک | تفاوت های مهم و شباهت های دو شغل

فرق روانشناس و روانپزشک در چیست؟ اینکه هر کدام از این‌ متخصصین دقیقا در کدام حوزه رواندرمانی کار می کنند و فعالیت هر یک چه تفاوتی با دیگری دارد انتخاب مناسب برای مراجعه به آن ها را برای برخی از مردم سخت می کند. از جمله تفاوت های اصلی بین روانپزشک و روان شناس این است که روانپزشکان، پزشک به مفهوم رایج آن هستند. تمرکز روانپزشکان پس از تشخیص بیماری، تجویز دارو است. روان شناسان بر ابعاد روحی بیماری از طریق گفتگو و رویکردهای مختلف روانشناختی تمرکز دارند. عناوین آن ها شبیه به نظر می رسد و هر دو برای تشخیص و درمان افراد مبتلا به شرایط روانی آموزش دیده اند. با این حال روانشناسان و روانپزشکان یکسان نیستند. هر یک از این متخصصان دارای سابقه تحصیلی، آموزش و نقش متفاوتی در درمان هستند.  

فرق روانشناس و روانپزشک

هم روانپزشکان و هم روانشناسان نحوه عملکرد مغز، احساسات و افکار ما را تحلیل و درک می کنند. هر دو می توانند بیماری های روانی را با درمان های روانشناختی ازجمله گفتگو درمانی معالجه کنند. با این حال، روانپزشکان قبل از انجام آموزش های تخصصی در زمینه سلامت روان، در دانشکده پزشکی شرکت می کنند، پزشک می شوند و ارتباط بین مشکلات روحی و جسمی را درک می کنند. روانپزشکان دارای مدارک پیشرفته رزیدنتی و تخصص روانپزشکی هستند. به عنوان پزشک از تجربیات بالینی خود برای درمان اختلالات روانی، عاطفی و رفتاری با استفاده از دارو و روان درمانی استفاده می کنند.
روانشناسی، رشته ای با منشأ فلسفه، به ذهن و رفتارهای انسان مربوط می شود. در حالی که اکثر اختلالات عاطفی و اجتماعی را درمان می کنند، نمی توانند دارو تجویز کنند. در حقیقت، روانشناسان اغلب همزمان با روانپزشکان برای ارجاع بیماران برای نسخه و تجویزدارو همکار می شوند.
روانشناسان دارای درجه پیشرفته مانند دکترا یا PsyD هستند. بیشتر آن ها از گفتاردرمانی برای درمان بیماری های روحی استفاده می کنند. برخی از آن ها به عنوان مشاور در کنار سایر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی عمل می کنند یا درمورد کل برنامه های درمانی اختلالات روحی به مطالعه درمانی می پردازند. هر دو این متخصصان باید در حوزه کاری خود مجوز مورد تایید برای فعالیت داشته باشند.

1-فرق روانشناس و روانپزشک | همکاری ها

روانپزشکان و روانشناسان اغلب با هم کار می کنند. یک روانپزشک ممکن است ارزیابی و تشخیص اولیه را انجام دهد، سپس شما را برای روان درمانی مداوم(درمان گفتاری) به روانشناس ارجاع دهد. روانپزشکان و روانشناسان نیز به عنوان بخشی از تیم های سلامت روان در بیمارستان ها با هم همکاری می کنند. تمرکز روانشناسان بر ارائه درمان های روانشناختی از طریق گفتگوی رو در رو، انجام آزمون های روانشناختی و برگزاری جلسات فردی و گروهی با توجه به رویکردهای روان درمانی مختص خود هستند. برای آشنایی بیشتر با تفاوت های این دو و چگونگی تصمیم گیری در مورد مراجعه به هریک، در ادامه مطلب شرح کوتاهی آمده است. برای آشنایی بیشتر مطالعه مقاله مراجعه به روانشناس پیشنهاد می شود.

2-فرق روانشناس و روانپزشک | تفاوت در آموزش

آموزش بالینی بین روانشناسان و روانپزشکان متفاوت است. دانشجویان روانشناسی شناخت و رفتار انسان را مطالعه می کنند، در حالی که دانشجویان روانپزشکی بر زیست شناسی و پزشکی تمرکز دارند. روانشناسان یک دکترای فلسفه یا دکترای روانشناسی دریافت می کنند. روانپزشکان، مدرک پزشکی با تخصص روانپزشکی دریافت می کنند. تفاوت های دیگر، مانند حقوق و دستمزد و شرایط شغلی نیز، این دو حیطه مرتبط با روان را بیشتر از هم جدا می کند.

3-فرق روانشناس و روانپزشک | حیطه فعالیت

روانپزشکان و روانشناسان از ابزارهای مختلفی برای درمان بیماری های روانی استفاده می کنند. گاهی اوقات آن ها در محیط های مختلف کار می کنند. اما اغلب این محیط ها یکسان است.

• جلسات تشخیصی خصوصی، فعالیت در بیمارستان ها
• بیمارستان های روانپزشکی، مراکز درمانی دانشگاه ها
• خانه های سالمندان، زندان ها، شرکت در برنامه های توانبخشی

اغلب افرادی را که دارای شرایط روانی هستند و نیاز به دارو دارند درمان می کنند مانند: اختلالات اضطرابی، اختلال بیش فعالی با نقص توجه (ADHD)، اختلال دوقطبی، افسردگی شدید، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، روانگسیختگی

4-فرق روانشناس و روانپزشک | ابزارهای تشخیصی

روانپزشکان این موارد و سایر بیماری های روانی را با استفاده از موارد زیر تشخیص می دهند: آزمایش های روانشناسی، ارزیابی های تک به تک افراد، انجام آزمایشات آزمایشگاهی برای رد علل فیزیکی علائم. پس از تشخیص بیماری، روانپزشکان در صورت نیاز، فرد را برای درمان به روان درمانی نزد روانشناس ارجاع می دهند یا دارو تجویز می کنند. داروهای تجویزی روانپزشک:

• داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد روان پریشی
• تثبیت کننده های خلق، کاهش یا افزایش دهنده محرک ها، آرام بخش

پس از تجویز دارو برای فرد، روانپزشک از نظر علائم بهبود و عوارض جانبی وی را تحت نظارت دقیق قرار می دهد. بر اساس این اطلاعات، تغییراتی در دوز یا نوع دارو ایجاد می کنند. روانشناسان نیز به طور مشابه با افرادی که شرایط و معضلات روحی دارند کار می کنند. این شرایط را با استفاده از انجام مصاحبه های بالینی، ازمون و تست های روانسنجی و روانشناختی و مشاهدات خود و پروتکل های درمانی موجود، تشخیص می دهند. یک روانشناس می تواند در هر یک از شرایط مشابه با یک روانپزشک کار کند. از جمله:

• جلسات تشخیصی خصوصی، فعالیت در بیمارستان ها
• بیمارستان های روانپزشکی، مراکز درمانی دانشگاه ها
• خانه های سالمندان، زندان ها، شرکت در برنامه های توانبخشی

آن ها معمولاً افراد را با گفتگو درمانی معالجه می کنند. این درمان ها شامل نشستن با درمانگر و گفتگو در مورد هر موضوعی است که اسباب تنش های روانی شده باشد. در طول یک سری جلسات، روانشناس با شخص همکاری می کند تا به او در درک بهتر علائم بیماری و نحوه مدیریت احساس ها و رفتارهای ناشی از آن کمک کند.  

فرق روانشناس و روانپزشک | شیوه های درمانی روانپزشک

روانپزشکان همچنین می توانند انواع دیگری از درمان ها را در صورت نیاز، یا به تنهایی یا به عنوان مکملی برای درمان های اولیه تجویز کنند. از جمله:

• الکتروشوک درمانی: درمان تشنج الکتریکی شامل اعمال جریان الکتریکی به مغز است. این درمان معمولاً مختص موارد افسردگی شدید است که به هیچ نوع درمان دیگری پاسخ نمی دهد.
• نور درمانی: شامل استفاده از نور مصنوعی برای درمان افسردگی فصلی است؛ به ویژه در مکان هایی که نور زیادی از خورشید دریافت نمی کنند.

هنگام درمان کودکان، روانپزشک با یک معاینه جامع سلامت روان شروع می کند. این شیوه به او کمک می کند تا بسیاری از مولفه های زیر بنایی مسائل روانی کودک از جمله عوامل تاثیرگذار عاطفی، شناختی، حیطه یادگیری و آموزشی، خانوادگی و ژنتیکی را ارزیابی کند. برنامه درمانی روانپزشک برای کودکان شامل موارد زیر می باشد: گفتگوی درمانی فردی، گروهی یا خانوادگی، دارو درمانی، مشورت با سایر پزشکان یا متخصصان در مدارس، سازمان های اجتماعی یا سازمان های اجتماعی مددکاری  

روش های درمانی روانشناس

روانشناسان انواعی از درمان هایی را در پیش می گیرند که روانپزشکان معمولاً انجام نمی دهند. یک نمونه از این روش های درمانی که هنگام رواندرمانی با کودکان انجام می شود بازی درمانی است. این نوع درمان شامل اجازه دادن به کودکان برای بازی آزادانه در یک اتاق بازی امن با قوانین یا محدودیت های بسیار کم است. با تماشای بازی کودکان، روانشناسان می توانند به رفتارهای مخرب و آنچه کودک در بیان آن دچار سختی است بینش پیدا کنند. سپس می توانند مهارت های ارتباطی، مهارت حل مسئله و رفتارهای مثبت را به کودکان بیاموزند.
در کنار این بعد از تشخیص مساله کودک همواره والدین او به عنوان اصلی ترین عامل ایجاد مسایل مرتبط با کودک با روانشناسان در تعامل دایم خواهد بود و چه بسا قبل از کودک خود والدین باید ابتدا در جلسات روان درمانی شرکت کرده و به بخشی از سبک های فرزندپروری و شیوه های برخورد با کودک در سنین مختلف مسلط شوند.
روش درمانی روانشناس نیز تا حدی مشابه است، مثلا گفتگودرمانی با روانشناس می تواند اشکال مختلفی داشته باشد. از جمله، جلسه فردی و خصوصی با درمانگر، خانواده درمانی، گروه درمانی. هنگام درمان کودکان، در روانشناسی علاوه بر زمینه های سلامت روان، عملکرد شناختی و توانایی های تحصیلی کودک را نیز ارزیابی می کنند. روانشناسان مانند روانپزشکان می توانند در زمینه هایی از جمله مانند:

• روانشناسی بالینی، ژن روانشناسی
• روانشناسی عصبی، روانکاوی
• روانشناسی پزشکی قانونی
• روانشناسی کودک و نوجوان

چند نمونه از رویکردهای روان درمانی در روانشناسی

رویکرد بیولوژیکی: به عنوان دیدگاه عصب روانشناسی شناخته می شود. روانشناسان این حوزه در مورد فرایندهای بیولوژیکی افراد اطلاعات ارایه می دهند و دلایل رفتار انسان را به حوزه های زیست شناسی عصبی مرتبط می کنند.
رویکرد رفتاری: رفتارگرایان و دیدگاه رفتاری به طور کلی به شدت بر رفتارها و اقدامات قابل مشاهده مراجع استوار است. برخلاف برخی از رویکردهای دیگر دیدگاه رفتاری به فرایندهای شناختی از این جهت که قابل مشاهده نیستند توجهی نمی کند. رفتارگرایان تفکر و رفتار انسان را در نتیجه عواملی مانند شرطی سازی گذشته، انگیزه های رفتاری ناخودآگاه، انتخاب های طبیعی، فرآیندهای بیولوژیکی و انتخاب فردی برداشت، بررسی و درمان می کنند.

رویکرد شناختی

برخلاف دیدگاه رفتاری این رویکرد معتقد است همه چیز مربوط به فرایندهای شناختی ما می باشد. یک روانشناس شناختی به رفتار مراجع در نتیجه نحوه تفسیر ادراک و به خاطر سپردن وقایع پیرامون نگاه می کند. اساسا برای درک رفتار و اعمال افراد باید درک کنید چگونه جهان اطراف خود را پردازش می کنند. این نظریه به شدت بر حافظه و ادراک نیز استوار است.
رویکرد روان پویشی: دیدگاه سایکودینامیکی(یا روانکاوی) به شدت بر نحوه تأثیر گذشته بر حالات روانی فرد متکی است. روانشناسانی که از این دیدگاه استفاده می کنند معتقدند که ذهن ناخودآگاه ما چیزی است که اکثر شناخت ها و رفتار ما را کنترل می کند. برای آگاهی بیشتر در این زمینه می توانید از مشاوره تلفنی فردی راهنمایی بخواهید.
دیدگاه روانشناختی اجتماعی: دیدگاه روانشناختی اجتماعی دقیقاً همان چیزی است که به نظر می رسد. یک رویکرد یکپارچه که از دیدگاه بیولوژیکی، روانی و اجتماعی-فرهنگی برای تعیین علل رفتار و فرآیندهای شناختی استفاده می کند. این دیدگاه یک رویکرد بسیار جامع تر برای درک رفتار است و آن را به علل متعدد نسبت می دهد تا یک رویکرد خاص مانند سایر دیدگاه ها.  

روانشناس یا روانپزشک

در صورت داشتن مشکل بهداشت روانی که نیاز به دارو دارد روانپزشک انتخاب بهتری می باشد مانند: افسردگی حاد، اختلال دوقطبی، روانگسیختگی.
اگر از لحاظ روحی و جسمی دوران سختی را پشت سر می گذارید یا می خواهید به درک بهتری از افکار و رفتارهای خود برسید روانشناس گزینه بهتری  می باشد. همچنین اگر به دنبال یادگیری شیوه های درست تر برای مقابله با مسایل مختلف در زندگی هستید از شیوه های ارتباطی گرفته تا مهارت های فردی مانند جرات ورزی و مهارت نه گفتن و کنترل خشم، روانشناسان بهترین گزینه کمکی هستند. شما می توانید این اموزش ها را هم به صورت فردی هم به صورت گروهی اموزش ببینید.
اگر والدینی هستید که به دنبال درمان اختلالات حاد رفتاری فرزند یا حتی پرسش و پاسخ درباره نحوه چگونگی واکنش به درخواست های کودکان هستند، روانشناس بهتر می تواند با اندوخته ای که از شیوه های متفاوت درمانی در اختیار دارد، انواع مختلفی از گزینه های درمانی مانند بازی درمانی کودکان را ارائه دهد. اگر فرزند شما دارای مشکل روانی پیچیده تر یا اختلالات حاد رفتاری با منشا سیستم مغزی باشد که نیاز تجویز دارو داشته باشد، روانشناس می تواند با تشخیص مساله شما را به یک روانپزشک ارجاع بدهد.
به خاطر داشته باشید که بسیاری از بیماری های روانی شایع، از جمله افسردگی و اضطراب، اغلب با ترکیبی از دارودرمانی و گفتگو درمانی درمان می شوند. در این موارد، اغلب مراجعه توامان به روانپزشک و روانشناس مفید است. روانشناس جلسات درمانی منظمی تشکیل می دهد، در حالی که روانپزشک داروها را مدیریت می کند. با همکاری این دو، نتایج بهتر و پایدارتری به دست می آید.  

فرق روانشناس و روانپزشک | سخن آخر

روانپزشکان و روانشناسان دو نوع از متخصصان در حوزه سلامت روان هستند. در حالی که شباهت های زیادی دارند، نقش های متفاوتی در محیط های مراقبت های بهداشت روان ایفا می کنند. هر دو شرایط مختلفی از سلامت روان را آسیب شناسی کرده و از زوایای مختلف مساله را بررسی می کنند. هردو اختلالات روحی را درمان می کنند اما به روش های مختلف. در حالی که روان پزشکان اغلب از ترکیبی از درمان و دارو استفاده می کنند روانشناسان بر ارائه درمان با تمرکز بر شناخت و درک احساسات و رفتارها، رواندرمانی می کنند. اگر با همه توضیحات و به دلیل عدم شناخت کافی از علایم و حالات روحی خود، مطمئن نیستید که باید به روانپزشک مراجعه کنید یا روانشناس، با پزشک عمومی مشورت کنید. آن ها می توانند شما را راهنمایی کنند که برای شرایط شما روانپزشک مناسب است یا مشاوره روانشناسی.