عوارض قرص لووتیروکسین در دراز مدت | مصرف داروهای تیروئید در بارداری

نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی

عوارض قرص لووتیروکسین در بارداری چیست؟ قرص لووتیروکسین، نوعی داروی هورمونی است که به عنوان یک راهکار درمانی برای ایجاد تعادل در میزان ترشح هورمون های تیروئیدی در افراد مبتلا به نارسایی های تیروئید استفاده می شود.برای کاهش علائم کم کاری تیروئید و رفع مشکلات ناشی از آن، برای درمان گواتر و انواع سرطان تیروئید به کار برده می شود. اما این دارو عوارضی نیز دارد که این مقاله به بررسی آن ها می پردازد.

غده تیروئید

غده ی تیروئید یکی از غدد درون ریز بدن انسان است که به وسیله ی ترشح هورمون تیروئید وظیفه ی تنظیم سوخت و ساز بدن را به عهده دارد. زمانی که غده ی تیروئید در بدن دچار عدم تعادل در ترشح هورمون تیروئید می شود به عبارتی زمانی که بیش از حد نیاز یا کمتر از حد مجاز هورمون ترشح می کند، این عامل بدن را دچار بیماری ها و نارسایی های مختلف می کند. برای کسب آگاهی بیشتر درباره پرکاری تیروئید کلیک کنید.
هورمون تیروکسین یا T4 هورمونی است که به صورت طبیعی توسط غده تیروئید در بدن انسان تولید می شود و نقش بسیار زیادی در گوارش، عملکرد قلب و سیستم عضلات، میزان رشد استخوان ها و حفظ سلامت مغز دارد. کمبود هورمون تیروکسین در بدن مشکلات متعددی مانند کاهش سوخت و ساز بدن، اختلال در متابولیسم، مشکلات چاقی و لاغری مفرط و بروز نقص در رشد و نموی بدن ایجاد می کند. زمانی که فرد دچار چنین مشکلاتی شود از درمان های دارویی مانند استفاده از داروی هورمونی لووتیروکسین استفاده می شود. برای شناخت بیشتر درباره مشکلات تیروئید و خصوصا کم کاری تیروئید کلیک کنید.

اینفوگرافیک عوارض قرص لووتیروکسین

موارد مصرف قرص لووتیروکسین

مکانیزم اثر داروی لووتیروکسین بسیار شبیه به هورمون تیروکسین است که در بدن به صورت طبیعی ترشح می شود. به عبارت ساده تر زمانی که هورمون تیروکسین به صورت طبیعی در بدن ترشح نشود یا به میزان بسیار کم ترشح شود، این دارو به عنوان ماده ای جایگزین برای هورمون تیروکسین به کار می رود تا بدن بتواند با مشکلات ناشی از کمبود آن مقابله کند. لازم به ذکر است علائم کم کاری تیروئید در اکثر موارد می توانند شامل موارد زیر باشند:
خستگی مفرط، یبوست شدید، افزایش وزن، کاهش وزن، ریزش موها، احساس افسردگی و غم، مشکلات تمرکز، حساسیت زیاد به سرما، درد عضلات و مفصل ها، عادت ماهیانه نامنظم یا دردناک، خشک و ضخیم شدن پوست، لاغری مفرط، بروز هر گونه تغییر در صدا، ورم و بزرگ شدن قسمتی از گلو از نشانه های شایع مشکلات تیروئید است.

اشکال مصرفی داروی لووتیروکسین

لووتیروکسین یک نوع داروی هورمونی است و در اشکال مختلف به شکل قرص، کپسول و شربت قابل استفاده است. مصرف این دارو فقط با صلاحدید و تجویز مستقیم پزشک متخصص امکان پذیر است. لووتیروکسین به صورت قرص و کپسول و شربت در نام های تجاری مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از این نام های تجاری موجود در ایران شامل موارد زیر هستند:

قرص یوتیروکس 75 میکرو گرم
قرص یوتیروکس 150 میکرو گرم
قرص یوتیروکس 25 میکرو گرم
قرص ال تیروکس 50 و 100 میکرو گرم
قرص لووکسین 0.1 میلی گرم و 50 میکرو گرم
قرص لووتین 0.1 میلی گرم

اطلاعات قبل از مصرف قرص لووتیروکسین

مصرف داروهای هورمونی از جمله لووتیروکسین بدون تجویز پزشک بسیار خطرناک است و با ایجاد تغییرات عمده در میزان ترشح هورمون ها، تعادل هورمونی بدن را به هم زده و می تواند آسیب های جبران ناپذیری بر سلامت بدن شما وارد سازد. بنابراین از مصرف خودسرانه قرص لووتیروکسین بدون تجویز پزشک خودداری نمائید.
اگر بیماری های دیگری مانند فشار خون بالا، دیابت یا قندخون، سابقه حملات قلبی یا بیماری های قلبی مانند آنژین و انواع نارسایی های قلب را دارید حتما قبل از مصرف دارو به پزشک خود اطلاع دهید.

میزان مصرف

میزان مصرف قرص لووتیروکسین معمولا طبق دستور پزشک روزانه یک عدد و حدود نیم ساعت تا یک ساعت قبل از صرف غذا می باشد. توصیه می شود قرص را به همراه مایعات کافئین دار مانند چای و قهوه مصرف نکنید زیرا کافئین ممکن است در روند اثرگذاری دارو اختلال ایجاد نماید و قرص به خوبی جذب بدن نشود.
میزان تجویز قرص لووتیروکسین بسته به میزان نیاز بیمار، سابقه بیماری های قلبی، میزان پیشرفت بیماری و سایر عوامل تاثیرگذار در روند بهبودی بیماری، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. بنابراین اگر کسی حتی اگر مشکلاتی دقیقا همچون خود شما دارد از تجویز خودسرانه دارو برای دیگران خودداری نمائید.
در اکثر موارد پزشک برای کسب اطمینان از میزان سطح هورمون تیروئید در بدن فرد، از آزمایش خون استفاده می کند. ممکن است حین مصرف لووتیروکسین، قبل و بعد از آن پزشک تجویز آزمایش خون را تکرار کند زیرا تا زمانی که میزان هورمون تیروئید در بدن شما پایدار نشده است سنجش میزان هورمون تیروئید از طریق انجام آزمایش خون مورد نیاز است اما بعد از پایدار شدن میزان هورمون تیروکسین، تنها نیاز به انجام چکاپ شش ماهه یا یک ساله دارید.

هشدارهای غذایی

از بلعیدن دارو بدون آب یا ترکیب آن با غذا خودداری کرده و حتما به همراه قرص لووتیروکسین یک لیوان کامل آب بنوشید. مواد غذایی دارای کلسیم مانند لبنیات و انواع کلم اختمال دارد میزان جذب قرص لووتیروکسین را در بدن کاهش داده و از جذب کامل آن توسط روده ها جلوگیری کنند. بنابراین بهتر است حداقل چهار ساعت قبل یا بعد از مصرف این گونه مواد غذایی لووتیروکسین را مصرف کنید.
در صورتی که در یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردید به محض یادآوری آن را مصرف کنید ولی اگر زمان مصرف نوبت بعدی نزدیک است از مصرف دو دوز به صورت همزمان خودداری نموده و تنها یک دوز را مصرف کنید. می توانید برای جلوگیری از فراموشی زمان مصرف دارو از زنگ ساعت یا یک یادداشت روی در یخچال آشپزخانه تان استفاده کنید.

موارد منع مصرف

قرص لووتیروکسین بیماری های مربوط به کمبود هورمون تیروئید را به طور کامل درمان نمی کند بلکه تنها از گسترش بیماری جلوگیری کرده و عوارض ناشی از کمبود هورمون تیروئید را کاهش می دهد. بنابراین اگر مدتی پس از مصرف قرص ها علائم بیماری تان کاهش یافت در صورت قطع مصرف دارو، علائم بیماری تیروئید دوباره با همان شدت قبلی برمی گردد. بنابراین توصیه می شود از قطع مصرف خودسرانه قرص لووتیروکسین بدون صلاحدید پزشک متخصص خودداری بفرمائید.

1-زنان باردار

برای خانم های باردار در صورتی که مادر مبتلا به مشکلات تیروئید باشد مصرف قرص لووتیروکسین در دوران بارداری خطری نداشته و حتی برای حفظ سلامت کودک و مادر و هم چنین رشد و نموی جنین لازم و ضروری است با این حال مصرف بیشتر یا کمتر از میزان دوز تجویز شده توسط پزشک ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد.
معمولا لازم است خانم های باردار به طور مرتب آزمایش خون بدهند تا پزشک اطلاعات کافی در مورد میزان هورمون تیروکسین در بدن فرد به دست آورده و سپس دوز تجویزی را با میزان نیاز بدن مادر و جنین تنظیم کند. برای کسب آگاهی بیشتر درباره مصرف دارو در بارداری کلیک کنید.
در صورتی که قرص لووتیروکسین را مصرف می کنید و اقدام به بارداری کرده اید یا قصد آن را دارید حتما موضوع را با پزشک متخصص خود مطرح کرده و از او راهنمایی بخواهید. در برخی موارد نیاز است از طریق آزمایش خون پزشک به طور منظم وضعیت هورمون تیروئید شما را چک کند. لازم به ذکر است مصرف قرص لووتیروکسین موجب نازایی و عدم بارداری در زنان یا مردان نمی شود.

2-زنان شیرده

در دوران شیردهی به فرزند معمولا مصرف قرص لووتیروکسین خطری برای سلامت مادر و کودک ندارد و حتی مصرف منظم آن توسط پزشکان توصیه می شود زیرا به هنگام شیردهی بدن مادر برای تولید شیر کافی نیاز بیشتری به هورمون تیروئید پیدا می کند بنابراین حتما باید قرص های لووتیروکسین خود را سر وقت و به طور منظم مصرف کنید تا دچار عوارض و مشکلات کمبود هورمون تیروئید نشوید. به علاوه از آن جایی که مقدار بسیار کمی هورمون تیروئید وارد شیر مادر می شود مصرف لووتیروکسین برای سلامت کودک ضرری ندارد. برای آگاهی بیشتر ار مشکلات مصرف دارو در دوران شیردهی کلیک کنید.

3-بیماران قلبی

در صورتی که هرگونه نارسایی یا بیماری دیگری در هر کدام از قسمت های بدن پیدا کردید به هنگام مراجعه به پزشک حتما به او اطلاع دهید که از قرص لووتیروکسین استفاوه می کنید. برخی از دارو ها با قرص لووتیروکسین تداخل دارویی دارند و ممکن است با مصرف همزمان آنها با قرص لووتیروکسین دچار مشکلات متعدد دیگری شوید.
برای گروه سنی خاص مانند سالمندان و کودکان کم سن در صورت ابتلا به مشکلات کمبود هورمون تیروئید منع مصرف قرص لووتیروکسین وجود ندارد اما معمولا برای احتیاط پزشک دوز مصرف کمتری را برای این افراد در نظر می گیرد تا دچار عوارض احتمالی مصرف لووتیروکسین نشوند.

عوارض قرص لووتیروکسین

عوارض جانبی قرص لووتیروکسین معمولا بسیار کم اتفاق می افتد. با این حال در صورتی که قرص را طبق دستور پزشک مصرف نکرده اید و به صورت خودسرانه تصمیم به مصرف گرفته اید یا اگر دوز مصرفی تجویز پزشک را به صورت خودسرانه تغییر داده باشید ممکن است عوارض جانبی آن برای تان خطرناک باشد. موارد ذکر شده لیست کامل عوارض قرص لووتیروکسین نیست و ممکن است عوارض دیگری نیز وجود داشته باشد. برای اطلاع از تمام عوارض احتمالی دارو حتما بروشور داخل جعبه داروی لووتیروکسین را مطالعه کنید.

1-عوارض قرص لووتیروکسین | عوارض شایع

هر دارویی علاوه بر درمان و کمک به بهبود بیماری ها، یک سری عوارض جانبی طبیعی با خود به همراه دارد. مصرف قرص لووتیروکسین نیز مانند هر داروی دیگری ممکن است عوارض مخصوص به خود را داشته باشد البته بروز این عوارض جانبی چندان رایج نیست اما به هر حال ممکن است وجود داشته باشد. در زیر به برخی از عوارض جانبی احتمالی قرص لووتیروکسین اشاره می کنیم:

عصبی شدن و تغییر در خلق و خو
احساس خستگی مفرط
درد مفاصل و عضلات
بروز سردرد و تب و تشنج
بروز تغییر در سیکل قاعدگی
اسهال یا استفراغ و حالت تهوع
گرفتگی عضلات و تعریق زیاد
لرزش بدن و مخصوصا دست ها
حساسیت به گرما
احساس گرگرفتگی بدن
اختلالات خواب و تحریک پذیری عصبی
درد قفسه سینه و افزایش ضربان قلب
درد معده و قسمت فوقانی بدن

ورم گلو، ورم لب ها یا صورت، احساس سفتی در گلو، مشکلات تنفسی، خس خس سینه، احساس سنگینی در قفسه سینه، خارش یا قرمزی پوست، ایجاد شدن تاول و جوش یا لایه لایه شدن پوست صورت و بدن. هم چنین مصرف طولانی مدت قرص لووتیروکسین با دوزهای بالا ممکن است باعث پوکی استخوان شود.

2-عوارض قرص لووتیروکسین | افزایش متابولیسم

مشکلات کمبود هورمون تیروئید ممکن است باعث افزایش وزن شود بنابراین در صورت استفاده از قرص لووتیروکسین از آن جایی که میزان ترشح هورمون تیروکسین در بدن شما پس از مدتی به حالت طبیعی می رسد ممکن است بدن تان از لحاظ وزنی نیز شروع به متعادل شدن کند و در نتیجه لاغر شوید. در صورت قطع خودسرانه مصرف قرص ها ممکن است دچار افزایش وزن ناگهانی شوید.
از آن جا که قرص لووتیروکسین باعث افزایش سوخت و ساز بدن می شود ممکن است در کوتاه مدت سبب کاهش وزن سریع شود. به همین علت افرادی که به دنبال روش های لاغری سریع هستند ممکن است به مصرف خودسرانه قرص تیروئید برای کم کردن وزن خود روی بیاورند در حالی که قرص لووتیروکسین با هدف کنترل و به تعادل رساندن هورمون های بدن ساخته شده است و نه برای لاغری!
در صورتی که قرص لووتیروکسین جهت لاغر شدن استفاده شود ممکن است در کوتاه مدت باعث لاغری شده و نتیجه بخش باشد اما این عمل تعادل هورمونی بدن شما را به هم زده و پس از مدتی عوارض سوءمصرف آن خود را بر سلامت بدن شما آشکار خواهد کرد. مصرف خودسرانه قرص لووتیروکسین اگرچه ممکن است در ابتدا باعث لاغری و تناسب اندام شود اما از آن جایی که متابولیسم و سرعت سوخت و ساز بدن را افزایش می دهد باعث افزایش اشتها و پرخوری و در نتیجه بازگشت اضافه وزن می شود.

3-عوارض قرص لووتیروکسین | تقویت مو

مصرف لووتیروکسین موجب ریزش موها نمی شود بلکه کم کاری تیرویید مسبب ریزش موها می باشد. اگر به دلیل مشکلات تیروئید دچار ریزش مو شده اید معمولا چند ماه پس از مصرف قرص لووتیروکسین رشد مجدد موها شروع شده و از ریزش مجدد موهای سر جلوگیری می شود.

4-عوارض قرص لووتیروکسین | اختلالات خواب

هم چنین از سایر عوارض سوءمصرف قرص لووتیروکسین می توان به ایجاد اختلال خواب در فرد اشاره کرد. اختلال خواب نیز به خودی خود باعث افزایش اشتها و پرخوری شده و وزن فرد را صرف مدت کوتاهی به همان روال سابق و حتی اضافه وزن بیشتر می رساند. همواره به خاطر داشته باشید که راه های طبیعی و سالم تری برای کاهش وزن وجود دارد و قطعا برهم زدن تعادل هورمونی بدنتان برای کاهش وزن انتخاب آسیب زایی خواهد بود.
داروهای مختلف علاوه بر امتیازاتی که برای درمان بیماری مورد نظر دارند، عوارض جانبی اجتناب ناپذیری را به همراه دارند. فراموش نکنید گاهی برخی از بیماری های جسمی ریشه های روانی دارند که با مراجعه به مشاوره روانشناسی قابل درمان هستند.