- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
پاروسمی یا بویایی پریشی یکی از علائم بالقوه و طولانی مدت کرونا است. اعتقاد بر این است که این بیماری از آسیبی که به بافت های درگیر در بویایی در هنگام عفونت با ویروس کرونا رخ می دهد ایجاد می شود و با گذشت زمان از بین می رود. با این حال این روند ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد. پاروسمی یا بویایی پریشی علاوه بر احساس ناخوشایند، می تواند منجر به مشکلات زیادی شود. اجتناب از رایحه‌هایی که علائم شما را تحریک می‌کنند در بهبودی از بیماری پاروسمی پس از کرونا مفید می باشد.برای کسب آگاهی بیشتر در این رابطه از مشاروه تلفنی فردی راهنمایی بخواهید.
-min.jpg)
-min.jpg)
.gif)
اهمیت حس بویایی
حس بویایی شما بسیار مهم است. عنصری که به شما کمک می کند از غذا لذت ببرید و احساس خطر کنید. برای جلوگیری از هر گونه خطر، تاریخ انقضای مواد غذایی را کنترل کنید و مطمئن شوید که آشکار سازهای دود و گاز طبیعی به درستی کار می کنند. مانند استشمام بوی دود و سوختگی ناشی از آتش سوزی. تجربه حس بویایی و مهارت یافتن انسان در آن طی مسیر تکاملی برای ارضا نیاز به بقا شکل گرفته و به خاطرات دور و دراز انسان از این مسیر مرتبط است. بو را به وعده‌های غذایی خوشمزه، زمان مشترک با دوستان و خاطرات فوق‌العاده مرتبط می‌کنید. مانند خاطرات خوشایند از بوی عطر مادر یا مادربزرگ را تداعی می کند. بسته به شدت ابتلا به اختلال بویایی مانند پاروسمی این وضعیت می‌تواند از یک علامت آزاردهنده تا یک علامت ناامیدکننده و اضطراب‌آور متغیر باشد. اختلالات بویایی مانند پاروسمی و آنوسمی به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی بیماران تأثیر می گذارد.پاروسمی چیست؟
پاروسمی یا بویایی پریشی وضعیتی است که در آن بوهای معمولی بوی نامطبوع یا حتی منزجر کننده می دهند. چیزی که زمانی بوی خوش می داد برای فرد مبتلا به پاروسمی بوی بد یا فاسد استشمام می شود. بنابراین فردی که مبتلا به پاروسمی است بویی مانند قهوه یا میوه را به بوی زباله، گوشت یا تخم مرغ فاسد یا آمونیاک نسبت می دهد. از آنجایی که بو و مزه ارتباط نزدیکی با هم دارند پاروسمی همچنین می تواند تأثیر منفی بر طعم و غذا داشته باشد. این روزها پاروسمی به یکی از علائم کرونا تبدیل شده است. برای افرادی که مبتلا به پاروسمی هستند غذاهایی که قبلا اشتها آور بودند ناخوشایند شده و بی میلی به غذا روی می دهد. پاروسمی می‌تواند ناشی از عوامل متعددی مانند عفونت‌های تنفسی، تشنج و حتی تومورهای مغزی باشد. از زمان همه گیری توجه محققین به این سمت جلب شده است که بیماران بهبود یافته از ویروس کرونا با فراوانی بالایی این علامت را گزارش می کنند.علل بالقوه پاروسمی
- عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی
- جراحت سر
- مشکلات سینوسی
- قرار گرفتن در معرض سموم
- شرایط عصبی مانند صرع یا بیماری پارکینسون
انواع بوهای تحریف شده
برخی از افراد پس از ابتلا به کووید-19 که دچار پاروسمی می شوند برخی از انواع بوهای تحریف شده به شرح زیر را تجربه می کنند:- استشمام بوی فاضلاب یا زباله، گوشت یا تخم مرغ فاسد
- بوی دود یا سوختگی، گازوئیل
- بوی فلز و آمونیاک یا سرکه
- بوی جوراب و کپک زدگی
دلیل تاثیر کرونا بر حس بویایی
دقیقاً مشخص نیست که چرا کووید منجر به پاروسمی می شود. اعتقاد بر این است که اکثر افرادی که این علامت را تجربه می کنند در هنگام بیماری، چشایی و بویایی را نیز از دست می دهند. همچنین مشخص نیست که چقدر طول می کشد که به حالت اولیه بازگردد. یک مطالعه نشان می دهد این بیماری می تواند تا شش ماه ادامه داشته باشد اما میانگین مدت آن حدود سه ماه است. به هر روی کووید نوزده با از دست دادن بویایی و چشایی مرتبط است. بیماران می توانند در طول ابتلا به کووید به پاروسمی مبتلا شوند یا هنگامی که در حال بهبودی هستند متوجه از دست دادن بویایی خود شده و به پاروسمی مبتلا شوند. آنوسمی از دست دادن جزئی یا کامل حس بویایی یکی از علائم رایج کووید-19 است و با پاروسمی متفاوت است. در عین حال این دو به هم مرتبط هستند. هنوز چیزهای زیادی درباره COVID-19 و چگونگی تأثیر این بیماری بر بدن وجود دارد که ناشناخته باقی مانده است اما این ویروس به گیرنده های بویایی در بینی آسیب رسانده و باعث آنوسمی و پاروسمی می شود. کووید نوزده همچنین با آسیب رساندن به سلول های پشتیبان اعصاب، بر مغز تأثیر می گذارد و در نتیجه به عملکرد سیستم عصبی اختلال وارد می کند. به همین دلیل است که برخی از بیماران پس از عفونت COVID-19 دچار خستگی مزمن، مه مغزی و غیره می شوند. هنگامی که آسیب در قسمت‌هایی از مغز که برای بویایی ضروری است رخ می‌دهد منجر به فقدان یا تحریف حس بویایی می‌شود و پاروسمی نیز بخشی از همین فرایند اسیب زا می باشد.پاروسمی نشانه ای از بهبودی
جالب است که پاروسمی می تواند نشانه بهبود حس بویایی باشد. از آنجایی که گیرنده های بویایی در بینی به حالت سابق باز می گردند بازیابی انواع گیرنده های فردی ناهموار است. بیماران مبتلا می توانند برخی از مواد شیمیایی را که بوها را تشکیل می دهند درک کنند اما برخی دیگر را نه که منجر به ادراک بد بو می شود. رفتن از حالت بی بو به بوی بد می تواند به معنای گامی در مسیر بهبودی باشد.عوارض پاروسمی یا بویایی پریشی
تجربه پاروسمی می تواند تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی داشته باشد. افراد مبتلا به پاروسمی مواردی از جمله کاهش اشتها، کاهش وزن و افسردگی را تجربه می کنند. پاروسمی همچنین زندگی فرد را از راه های دیگری نیز تحت تاثیر قرار می دهد. به عنوان مثال انجام برخی از کارها ممکن است سخت باشد به خصوص اگر استشمام بوها در انجام آن ها مهم باشند. نمونه هایی از مشاغلی که ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند عبارتند از سرآشپزها، گلفروشان و آتش نشانان. همچنین خطر عدم توجه به مخاطراتی که در خانه وجود دارد مانند عدم توانایی درک بوی سوختگی غذا، دود یا گاز را تجربه می کنند.بی اشتهایی یکی از عارض پاروسمی
بیماران مبتلا به آنوسمی و پاروسمی می توانند علاقه خود را به غذا از دست بدهند. مشاهدات از برخی بیماران بهبودیافته یا مبتلا به پاروسمی از کم وزنی خطرناک آن ها در پی کم اشتهایی ناشی از اختلال پاروسمی گزارش داده اند. برای دیگران مشکلات بویایی می تواند لذت آشپزی و غذا خوردن را از آن ها سلب کند. می توانند احساس تنهایی و جدایی از دیگران داشته باشند. تهیه و خوردن غذا می تواند بخش مهمی از فرزندپروری، روابط اجتماعی و هویت قومی و گروهی باشد. افراد مبتلا به پاروسمی همچنین با بهداشت شخصی، مراقبت از حیوانات خانگی، مراقبت در منزل و سایر جنبه هایی که سرنخ های بویایی نقش مهمی در انجام ان ها ایفا می کنند مشکل پیدا می کنند. اما با این حال برای افرادی که حس بویایی خود را در ارتباط با COVID-19 از دست داده اند پاروسمی ممکن است نشانه بهبودی تدریجی باشد.افراد در معرض خطر بویایی پریشی
اگر از دست دادن بویایی و چشایی یکی از علائم حاد COVID-19 شما بود در معرض خطر ابتلا به پاروسمی قرار می گیرید. در بسیاری از موارد افراد مبتلا به پاروسمی در زمانی که مبتلا به کووید-19 بودند از دست دادن بویایی و چشایی را نیز تجربه کرده اند. سن و جنس نیز ممکن است یک عامل باشد. تقویت سیستم ایمنی برای پیشگیری از کرونا و پاروسمی مفید است. محققان هنوز در تلاشند تا مشخص کنند که پاروسمی پس از کووید-19 واقعا چقدر شایع است. یک نظرسنجی ژوئن ۲۰۲۱ با منبع مورد اعتماد نشان داد که از ۱۲۹۹ شرکت کننده در نظرسنجی ۱۴۰ نفر از آن ها (۱۰.۸ درصد) گزارش دادند که پس از کووید-19 مبتلا به پاروسمی بوده اند. همین مطالعه نشان داد نییمی از این افراد شروع ناگهانی پاروسمی را گزارش کردند. در حالی که نیمی دیگر شروع تدریجی را گزارش داده بودند.
.jpg "درمان ریزش موی عصبی")
