قرص ویاس | آشنایی با عوارض و تداخلات دارویی لیزدگزامفتامین

نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی

قرص ویاس یکی از درمان های رایج برای کنترل بیش فعالی است. لیزدگزامفتامین یا قرص ویاس می تواند باعث ایجاد عادت شود. این دارو باعث افزایش تمرکز و کاهش تکانشگری می شود. مصرف این دارو عوارض جانبی مانند خشکی دهان و مشکلات را ممکن است به همراه داشته باشد. در صورت داشتن سابقه بیماری های قلبی و روانی از مصرف قرص ویاس بپرهیزید. برای کسب آگاهی بیشتر درباره بیش فعالی و درمان های رایج آن از مشاوره تلفنی روانشناسی مشورت بخواهید.

قرص ویاس چیست؟

داروی ویاس یا لیزدگزامفتامین یک محرک سیستم عصبی مرکزی است. این بر مواد شیمیایی موجود در مغز و اعصاب تأثیر می گذارد که به بیش فعالی و کنترل تکانه کمک می کنند.لیزدگزامفتامین برای درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی کودکان (ADHD) در بزرگسالان و در کودکان حداقل 6 سال استفاده می شود.

قرص ویاس متعلق به دسته ای از داروها به نام آمفتامین ها است. دسته ای از داروها گروهی از داروها هستند که به روشی مشابه عمل می کنند. این داروها اغلب برای درمان شرایط مشابه استفاده می شوند. لیزدگزامفتامین با افزایش سطوح برخی از مواد شیمیایی مغز عمل می کند. این به بهبود مهارت تمرکز و کاهش بیش فعالی و تکانشگری کمک می کند.

چرا این دارو تجویز می شود؟

لیزدگزامفتامین به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی برای کنترل علائم اختلال کم توجهی بیش فعالی مشکل تمرکز، کنترل اعمال، ساکن یا ساکت ماندن نسبت به سایر افراد همسن در بزرگسالان و کودکان 6 ساله و مسن تر مصرف می شود. قرص ویاس همچنین در بزرگسالان برای درمان اختلال پرخوری (اختلال خوردن که با دوره های پرخوری کنترل نشده مشخص می شود) استفاده می شود. لیزدگزامفتامین در دسته ای از داروها به نام محرک های سیستم عصبی مرکزی قرار دارد. با تغییر مقدار برخی از مواد طبیعی در مغز عمل می کند.

طریقه مصرف قرص ویاس

لیزدگزامفتامین به صورت کپسول و قرص جویدنی که از راه خوراکی مصرف می شود عرضه می شود. معمولاً یک بار در روز صبح با یا بدون غذا مصرف می شود. لیزدگزامفتامین را تقریباً هر روز در زمان مشخصی مصرف کنید. لیزدگزامفتامین را در اواخر بعد از ظهر یا عصر مصرف نکنید زیرا ممکن است باعث ایجاد اختلالات خواب شود. دستورالعمل های روی برچسب نسخه خود را به دقت دنبال کنید و از پزشک یا داروساز خود بخواهید هر قسمتی را که متوجه نمی شوید توضیح دهد. لیزدگزامفتامین را دقیقا طبق دستور مصرف کنید.

احتمالاً پزشک شما را با دوز کم لیزدگزامفتامین شروع می کند و دوز شما را به تدریج افزایش می دهد، نه بیشتر از یک بار در هفته. در صورت مشاهده عوارض جانبی ناخوشایند، پزشک ممکن است دوز شما را کاهش دهد. ممکن است پزشک به شما بگوید که هر از چند گاهی مصرف لیزدگزامفتامین را متوقف کنید تا ببیند آیا هنوز به دارو نیاز است یا خیر. این دستورالعمل ها را به دقت دنبال کنید. برای آشنایی با درمان بیش فعالی کلیک کنید.

نکات مهم هنگام مصرف قرص ویاس

تمام دستورالعمل های روی برچسب نسخه خود را دنبال کنید. پزشک ممکن است گهگاه دوز مصرفی شما را تغییر دهد. این دارو را در مقادیر بیشتر یا کمتر و یا بیشتر از مقدار توصیه شده مصرف نکنید.
قرص ویاس ممکن است ایجاد عادت کند. هرگز لیزدگزامفتامین را با شخص دیگری، به ویژه فردی که سابقه سوء مصرف مواد مخدر یا اعتیاد دارد، به اشتراک نگذارید. دارو را در جایی نگهداری کنید که دیگران نتوانند به آن دسترسی پیدا کنند. فروش یا واگذاری این دارو خلاف قانون است.
لیزدگزامفتامین را با یا بدون غذا، اول صبح مصرف کنید. قرص جویدنی باید قبل از قورت دادن آن جویده شود. از خرد کردن، جویدن، شکستن یا تقسیم کپسول لیزدگزامفتامین خودداری کنید. آن را کامل قورت دهید. برای آسان‌تر کردن بلع، می‌توانید کپسول ویاس را باز کرده و دارو را در یک لیوان آب یا آب پرتقال بپاشید یا آن را با ماست مخلوط کنید. پس از حل شدن دارو، بلافاصله مخلوط را بنوشید یا بخورید. برای استفاده بعدی ذخیره نکنید.
در حین استفاده از این دارو، پزشک باید در ویزیت های منظم پیشرفت شما را بررسی کند. به هر پزشکی که شما را معالجه می کند بگویید که از این دارو استفاده می کنید.

مصرف قرص ویاس در شیردهی و بارداری

مشخص نیست که آیا این دارو به نوزاد متولد نشده آسیب می رساند یا خیر. با این حال، مصرف دارو در دوران بارداری می تواند باعث تولد زودرس، وزن کم هنگام تولد یا علائم ترک در نوزاد تازه متولد شده شود. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید به پزشک خود اطلاع دهید. لیزدگزامفتامین می تواند به شیر مادر نفوذ کند و ممکن است عوارض جانبی در شیرخوار ایجاد کند. در حین استفاده از این دارو نباید شیر دهید.

لیزدگزامفتامین برای درمان ADHD در کودکان کمتر از 6 سال تایید نشده است. لیزدگزامفتامین برای درمان اختلال پرخوری در افراد کمتر از 18 سال تایید نشده است.

عوارض جانبی قرص ویاس

در صورت داشتن علائم واکنش آلرژیک، کمک فوری پزشکی دریافت کنید: کهیر؛ تنفس دشوار؛ تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو. لیزدگزامفتامین ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کند. اگر موارد زیر را دارید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

علامت های مشکلات قلبی - درد قفسه سینه، مشکل در تنفس، تپش ضربان قلب یا بال زدن در قفسه سینه، احساس غش کردن.
علائم سایکوز یا روان پریشی - توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند)، مشکلات رفتاری جدید، پرخاشگری، خصومت، پارانویا.
نشانه های مشکلات گردش خون - بی حسی، درد، احساس سرما، زخم های غیرقابل توضیح، یا تغییر رنگ پوست (ظاهر رنگ پریده، قرمز یا آبی) در انگشتان دست یا پا.
در صورت داشتن علائم سندرم سروتونین، مانند: بیقراری، توهم، تب، تعریق، لرز، ضربان قلب سریع، سفتی عضلات، پرش، از دست دادن هماهنگی، حالت تهوع، استفراغ یا اسهال، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

لیزدگزامفتامین می تواند بر رشد کودکان تأثیر بگذارد. اگر فرزندتان در حین استفاده از لیسدگزامفتامین با سرعت طبیعی رشد نمی کند، به پزشک خود اطلاع دهید. عوارض جانبی رایج لیسدگزامفتامین ممکن است شامل موارد زیر باشد:

خشکی دهان، کاهش اشتها، کاهش وزن
مشکلات خواب (بی خوابی)
ضربان قلب سریع، احساس عصبانیت
سرگیجه، احساس اضطراب یا تحریک پذیری
حالت تهوع، استفراغ، درد معده، اسهال، یبوست

هشدار های مصرف قرص ویاس

لیسدگزامفتامین ممکن است باعث مرگ ناگهانی در کودکان و نوجوانان شود، به ویژه کودکان و نوجوانانی که دارای نقص قلبی یا مشکلات جدی قلبی هستند. این دارو همچنین ممکن است باعث مرگ ناگهانی، حمله قلبی یا سکته مغزی در بزرگسالان شود، به ویژه بزرگسالانی که دارای نقص قلبی یا مشکلات جدی قلبی هستند. اگر شما یا فرزندتان در حین مصرف این دارو علائمی از مشکلات قلبی از جمله: درد قفسه سینه، تنگی نفس یا غش داشتید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. در مورد خطرات مصرف این دارو با پزشک خود صحبت کنید.

لیزدگزامفتامین ممکن است رشد یا افزایش وزن کودکان را کند کند. پزشک کودک شما رشد او را به دقت زیر نظر خواهد گرفت. اگر در حین مصرف این دارو در مورد رشد یا افزایش وزن کودک خود نگرانی دارید با پزشک خود صحبت کنید. با پزشک کودک خود در مورد خطرات تجویز لیزدگزامفتامین به کودک خود صحبت کنید. لیزدگزامفتامین ممکن است عوارض جانبی دیگری ایجاد کند. در صورت بروز هرگونه مشکل غیرعادی در حین مصرف این دارو با پزشک خود تماس بگیرید.

عوارض مصرف بیش از حد

علائم مصرف بیش از حد ممکن است شامل بی قراری، لرزش، پرش عضلانی، تنفس سریع، خصومت، خشونت، وحشت، درد یا ضعف عضلانی و ادرار تیره رنگ باشد. این علائم ممکن است با افسردگی و خستگی همراه باشد. مصرف بیش از حد ممکن است باعث تشنج یا کما شود.

نکات مهم که باید با پزشک در میان گذاشته شود

اگر در 14 روز گذشته از مهارکننده های MAO استفاده کرده اید، از لیسدگزامفتامین استفاده نکنید. ممکن است یک تداخل دارویی خطرناک رخ دهد. مهارکننده های MAO عبارتند از ایزوکاربوکسازید، لینزولید، تزریق متیلن بلو، فنلزین، رازاگیلین، سلژیلین، ترانیل سیپرومین و غیره.

1-سابقه بیماری های قلبی خود یا خانواده

اگر کسی در خانواده شما ضربان قلب نامنظم داشته یا داشته است یا به طور ناگهانی فوت کرده است، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر اخیراً دچار حمله قلبی شده‌اید و نقص قلبی، فشار خون بالا، ضربان قلب نامنظم، سفت شدن رگ‌ها یا سایر مشکلات قلبی داشته‌اید یا قبلاً داشته‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید.

قبل از شروع مصرف لیزدگزامفتامین، پزشک شما را معاینه می کند تا ببیند آیا قلب و رگ های خونی شما سالم هستند یا خیر و در طول درمان با لیزدگزامفتامین، قلب و فشار خون شما را به طور منظم بررسی می کند. اگر مشکل قلبی دارید یا اگر خطر ابتلا به بیماری قلبی وجود دارد، احتمالاً پزشک به شما خواهد گفت که از لیزدگزامفتامین استفاده نکنید.

مشکلات قلبی یا نقص مادرزادی قلب
فشار خون بالا
سابقه خانوادگی بیماری قلبی یا مرگ ناگهانی

2-سابقه مشکلات سلامت روان

اگر شما یا هرکسی از اعضای خانواده تان افسردگی، اختلال دوقطبی (خلقی که از افسرده به هیجانی غیرطبیعی تغییر می کند)، یا شیدایی (خلق دیوانه و غیرعادی هیجان زده)، تیک های حرکتی (حرکات غیرقابل کنترل مکرر)، تیک های کلامی، به پزشک خود اطلاع دهید. (تکرار صداها یا کلماتی که به سختی قابل کنترل است)، یا سندرم تورت (بیماری که با نیاز به انجام حرکات مکرر یا تکرار صداها یا کلمات مشخص می شود)، یا به خودکشی فکر کرده یا علائم خودکشی کرده است

همچنین در صورت داشتن (مشکلات جریان خون در انگشتان دست، انگشتان پا، گوش و بینی)، بیماری روانی شایع، تشنج، نوار مغزی غیرطبیعی (EEG؛ آزمایشی که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه گیری می کند)، گلوکوم (افزایش فشار در مغز) داشته اید.

برخی از داروها می توانند با لیسدگزامفتامین تداخل داشته باشند و باعث بیماری جدی به نام سندرم سروتونین شوند. مطمئن شوید که پزشکتان می‌داند که از داروهای محرک، داروهای مخدر، محصولات گیاهی یا داروهای افسردگی، بیماری‌های روانی، بیماری پارکینسون، سردردهای میگرنی، عفونت‌های جدی یا پیشگیری از تهوع و استفراغ نیز استفاده می‌کنید. قبل از ایجاد هرگونه تغییر در نحوه و زمان مصرف داروهای خود از پزشک خود سوال کنید.

3-سایر نکات

چشمی که ممکن است باعث کاهش بینایی شود
پرکاری تیروئید (شرایطی که در آن هورمون تیروئید بیش از حد در بدن وجود دارد)
بیماری کلیوی
برای زنان باردار: این دارو ممکن است برای جنین مضر باشد. تنها در صورتی باید در دوران بارداری استفاده شود که منافع بالقوه خطر احتمالی را توجیه کند. مصرف این دارو در دوران بارداری ممکن است خطر تولد نوزاد نارس یا کم وزن را افزایش دهد. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
برای زنان شیرده: این دارو ممکن است از شیر مادر عبور کند و عوارض جدی در کودک شیرده ایجاد کند. شیردهی در طول درمان با این دارو توصیه نمی شود.
برای سالمندان: سالمندان ممکن است این دارو را کندتر پردازش کنند. پزشک ممکن است شما را با دوز کمتری شروع کند تا از تجمع بیش از حد این دارو در بدن شما جلوگیری کند. این اثر می تواند خطرناک باشد.
برای کودکان: برای درمان ADHD، ثابت نشده است که این دارو برای استفاده در کودکان کمتر از 6 سال ایمن و موثر است.رشد کودک شما در طول درمان با این دارو کنترل می شود. کودکانی که طبق انتظار رشد نمی کنند یا وزن اضافه نمی کنند ممکن است نیاز به قطع درمان داشته باشند.

قرص ویاس

تداخلات دارویی قرص ویاس

برای کمک به جلوگیری از تداخل، پزشک باید تمام داروهای شما را با دقت مدیریت کند. حتماً در مورد تمام داروها، ویتامین ها یا گیاهانی که مصرف می کنید به پزشک خود اطلاع دهید. برای اینکه بدانید این دارو چگونه ممکن است با داروی دیگری که مصرف می کنید تداخل داشته باشد، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.برای آشنایی با عوامل تشدید کننده بیش فعالی کلیک کنید.

1-داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای

استفاده از TCA با لیسدگزامفتامین می تواند باعث افزایش سطح آمفتامین در مغز شما شود. این می تواند باعث مشکلات قلبی شود. استفاده از ضد افسردگی های سه حلقه ای با قرص ویاس نیز می تواند اثرات لیزدگزامفتامین را افزایش دهد. اگر لیزدگزامفتامین را با TCA مصرف می کنید، پزشک ممکن است دوز لیزدگزامفتامین را تنظیم کند. یا ممکن است شما را به داروی دیگری سوق دهند.نمونه هایی از TCA ها عبارتند از:

آمی تریپتیلین
دزیپرامین
ایمی پرامین
پروتریپتیلین

2-مهارکننده های مونوآمین اکسیداز

استفاده از مهار کننده های موننآمین اکسیدز با لیسدگزامفتامین می تواند باعث فشار خون بسیار بالا شود که ممکن است منجر به مشکلات جدی شود. شما نباید این دارو را با مهار کننده های موننآمین اکسیدز یا ظرف 14 روز پس از قطع درمان MAOI مصرف کنید. نمونه هایی از مهار کننده های موننآمین اکسیدز عبارتند از:

ایزوکاربوکسازید
فنلزین
قرص ترانیل سیپرومین
سلژیلین

3-داروهایی که ادرار را اسیدی یا قلیایی میکنند

مصرف این داروها همراه با لیزدگزامفتامین می تواند مدت زمان ماندن لیزدگزامفتامین را در بدن شما کاهش دهد. این باعث می شود اثربخشی کمتری داشته باشد. در صورت مصرف این نوع دارو، پزشک ممکن است نیاز به تنظیم دوز قرص ویاس داشته باشد. اسید اسکوربیک نمونه ای از این دارو هاست.

مصرف این داروها همراه با لیزدگزامفتامین می تواند مدت زمان ماندن لیزدگزامفتامین را در بدن شما افزایش دهد. این باعث افزایش اثرات لیسدگزامفتامین می شود. در صورت مصرف این نوع دارو، پزشک ممکن است نیاز به تنظیم دوز لیسدگزامفتامین داشته باشد. نمونه هایی از این داروها عبارتند از:

سدیم بیکربنات
استازولامید

4-داروهای سروتونرژیک

مصرف این داروها همراه با لیسدگزامفتامین ممکن است خطر ابتلا به سندرم سروتونین را افزایش دهد که می تواند کشنده باشد. اگر هر یک از این داروها را مصرف می کنید، پزشک شما را با دوز پایین لیزدگزامفتامین شروع می کند و شما را از نظر علائم سندرم سروتونین تحت نظر دارد. علائم می تواند شامل بی قراری، تعریق، انقباضات عضلانی و گیجی باشد.

نمونه هایی از داروهای سروتونرژیک عبارتند از:

- مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین مانند فلوکستین و سرترالین
- مهارکننده های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین مانند دولوکستین و ونلافاکسین
- TCA هایی مانند آمی تریپتیلین و کلومیپرامین
- MAOI مانند سلژیلین و فنلزین

مواد افیونی فنتانیل و ترامادول
بوسپیرون ضد اضطراب
تریپتان ها
لیتیوم
تریپتوفان
مخمر سنت جان

در این مقاله سعی شد اطلاعات کاملی درباره قرص ویاس، عوارض و کاربردهای آن در اختیار شما قرار بگیرد. اما برای کاهش علائم بیش فعالی راه های دیگری نیز هست. گفتگو با یک مشاوره روانشناسی می تواند اطلاعات کاملی درباره این بیماری و روش های درمان آن در اختیار شما قرار دهد.