درمان اختلالات ادراکی | اختلال مغز در پردازش احساسات و توهمات حسی

نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی

درمان اختلالات ادراکی با روش های مختلفی انجام می شود. احساساتی که به وسیله محرک های حسی به وجود می آیند با ادراک شخص معنی پیدا می کند به عبارت دیگرادراک فرایند تبدیل محرک ها به اطلاعات روانشناختی است. اختلالات ادراکی مشکلاتی در درک احساسات گوناگون است که به صورت توهم یا خطاهای ادراکی نمود پیدا می کند. توهم می تواند در ابعاد مختلف مانند شنوایی، بینایی به وجود آید به صورتی که فرد چیزی که وجود ندارد را می بیند یا می شنود. توهمات آنقدر واقعی گونه هستند که فرد نمیتواند واقعیت را از توهم تشخیص دهد و این موجب خطراتی برای خود شخص یا اطرافیان او می شود. برای کسب آگاهی بیشتر در این زمینه از مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.

اختلالات ادراکی

ادراک فرآیند آگاه شدن از آنچه از طریق اندام های حسی ارائه می شود است. تصویرسازی به تجربه ای در ذهن اشاره دارد که اغلب بدون احساس واقعیت است. تصویرسازی عیدتیک آن چیزی است که بسیار مفصل و شدید است. پاریدولیا حالتی است که در آن تصاویر واقعی و غیر واقعی در کنار هم وجود دارند. در این رابطه مطالعه مقاله تحریک حسی کودک پیشنهاد می شود. اکثر مردم در درک و پردازش رگبار دائمی محرک های ورودی که پنج حواس اصلی را هدف قرار می دهند، مشکلی ندارند. بدن انسان در واکنش صحیح به ورودی های حسی آنقدر ماهر است که افراد به ندرت متوجه وقوع این فرآیند پیچیده می شوند. با این حال، در افرادی که اختلالات ادراک را تجربه می‌کنند، این پردازنده‌های داخلی به درستی عمل نمی‌کنند و در نتیجه تفسیرهای نادرستی از آنچه یک یا چند حواس پنج‌گانه درک می‌کنند، می‌شود. اختلالات در بینایی و شنوایی اغلب رخ می دهد، اما تحریف در سه حس دیگر نیز می تواند در برخی افراد ظاهر شود. انحرافات ادراک به دلایل زیادی رخ می دهد، از جمله به دلیل وجود اختلالات عصبی شناختی، به دلیل ناهنجاری های ژنتیکی ارثی یا به عنوان یک عارضه جانبی آسیب یا بیماری. توهمات یکی از انواع اختلالات ادراکی شایع است.

اختلالات ادراکی چطور به وجود می آید؟

اختلالات ادراکی یا ادراک پریشی وضعیتی است که بر نحوه پردازش اطلاعات حسی (محرک) مغز شما تأثیر می گذارد. اطلاعات حسی شامل چیزهایی است که می بینید، می شنوید، بو می کنید، می چشید یا لمس می کنید. اختلالات ادراکی می تواند بر تمام حواس شما یا فقط یک حواس تأثیر بگذارد. اختلالت ادراکی معمولاً به این معنی است که شما بیش از حد به محرک هایی حساس هستید که سایر افراد حساس نیستند. اما این اختلال می تواند اثر معکوس نیز ایجاد کند. در این موارد، محرک های بیشتری لازم است تا شما را تحت تاثیر قرار دهد. کودکان بیشتر از بزرگسالان به اختلاات ادراکی مبتلا هستند. اما بزرگسالان نیز ممکن است علائمی داشته باشند. در بزرگسالان، به احتمال زیاد این علائم از دوران کودکی وجود داشته است. با این حال، بزرگسالان راه هایی را برای مقابله با اختلالات ادراکی ایجاد کرده اند که به آنها اجازه می دهد این اختلال را از دیگران پنهان کنند. در این رابطه مطالعه مقاله اختلالات هذیانی پیشنهاد می شود. توهم به ادراک بدون هیچ محرک آشکاری از اندام های حسی اشاره دارد و اینها را نمی توان از واقعیت تشخیص داد. اگر بیمار بتواند توهمات را از واقعیت تشخیص دهد، باید از اصطلاح شبه توهم استفاده کرد. توهم ابتدایی برای تجربیاتی مانند سوت و چشمک زدن است. توهمات پیچیده به شنیدن صداها یا موسیقی و دیدن افراد اشاره دارد. توهمات را می توان با روش حسی تعریف کرد، مانند شنوایی، بصری، چشایی، و غیره. توهمات ناکافی از اندام های غیرحسی ناشی می شود، یعنی شنیدن از طریق دندان، بوییدن از طریق انگشتان. توهم درون روانی اختلالات فکری است که برای اسکیزوفرنی معمول است، اینها تجربیاتی هستند که در آن ایده های عجیب و غریب به ذهن فرد وارد می شود. توهمات هیپناگوژیک پاتولوژیک نیستند و به تجربه به خواب رفتن اشاره دارد.

اختلالات ادراکی توهم زا چیست؟

توهم درک نادرست از یک محرک است. این اصطلاح همچنین به طور گسترده برای اشاره به باورها یا تصورات نادرست استفاده می شود. اما در استفاده علمی، توهم یک تحریف حسی است. توهمات سرنخ های قدرتمندی در مورد چگونگی پردازش اطلاعات توسط مغز ارائه می دهند. از نظر علمی، آنها می توانند برای تحقیقات تجربی مشکل ایجاد کنند زیرا راه هایی را نشان می دهند که حتی مشاهده مستقیم می تواند گمراه کننده باشد. توهمات تجربیات حسی هستند که واقعی به نظر می رسند اما توسط ذهن شما ایجاد می شوند. آنها می توانند بر هر پنج حواس شما تأثیر بگذارند. برای مثال، ممکن است صدایی بشنوید که هیچ کس دیگری در اتاق نتواند آن را بشنود یا تصویری غیر واقعی را ببیند. در روان پریشی کوتاه مدت نیز فرد علائمی مشابه دارد. اکثر مردم را می توان با توهمات نوری فریب داد و دانشمندان می توانند از اطلاعات مربوط به این پدیده بصری برای درک بهتر ادراک و سازماندهی مغز استفاده کنند. برخی از شرایطی که بر مغز تأثیر می گذارد نیز ممکن است باعث توهم شوند. برای مثال، افرادی که سردردهای میگرنی را تجربه می‌کنند، اغلب گزارش می‌دهند که هاله‌هایی را می‌بینند که شامل حرکت یا رنگ‌هایی در لبه‌های بیرونی دید فرد است. این علائم ممکن است ناشی از بیماری های روانی شایع، عوارض جانبی داروها، یا بیماری های جسمی مانند صرع یا اختلال مصرف الکل باشد. بسته به علت توهم ممکن است نیاز به مراجعه به روانپزشک، متخصص مغز و اعصاب یا پزشک عمومی داشته باشید. درمان ممکن است شامل مصرف دارو برای درمان یک بیماری باشد. پزشک شما همچنین ممکن است برای بهبود توهمات، رفتارهای مختلفی مانند نوشیدن کمتر الکل و خواب بیشتر را توصیه کند.

درمان اختلالات ادراکی | انواع توهم

توهم ممکن است بینایی، حس بویایی، چشایی، شنوایی یا احساسات بدن شما را تحت تاثیر قرار دهد.

توهمات بصری:توهمات بصری شامل دیدن چیزهایی است که وجود ندارند. توهمات ممکن است از اشیا، الگوهای بصری، افراد یا نورها باشد. به عنوان مثال، ممکن است فردی را ببینید که در اتاق نیست یا چراغ هایی چشمک زن که هیچ کس دیگری نمی تواند ببیند.
توهمات بویایی:توهمات بویایی حس بویایی شما را درگیر می کند. ممکن است هنگام بیدار شدن در نیمه شب بوی نامطبوعی را استشمام کنید یا احساس کنید که بدنتان بوی بدی می دهد در حالی که اینطور نیست.این نوع توهم همچنین می تواند شامل عطرهایی باشد که برای شما لذت بخش است، مانند بوی گل.
توهمات چشایی:توهمات چشایی شبیه توهمات بویایی است، اما به جای بویایی، حس چشایی شما را درگیر می کند.این طعم ها اغلب عجیب یا ناخوشایند هستند. توهم چشایی (اغلب با طعم فلزی) یک علامت نسبتا شایع برای افراد مبتلا به صرع است. توهمات شنوایی:توهمات شنوایی از رایج ترین انواع توهم هستند. ممکن است بشنوید که شخصی با شما صحبت می کند یا به شما می گوید کارهای خاصی را انجام دهید. صدا ممکن است عصبانی، خنثی یا گرم باشد.نمونه های دیگر این نوع توهم شامل شنیدن صداهایی مانند راه رفتن شخصی در اتاق زیر شیروانی یا صدای کلیک یا ضربه زدن مکرر است. مصرف مواد مخدر کمیکال نیز باعث ایجاد توهم می شود.
توهمات لمسی:توهمات لمسی شامل احساس لمس یا حرکت در بدن شما می شود. برای مثال، ممکن است احساس کنید که حشرات روی پوست شما می خزند یا اندام های داخلی شما در حال حرکت هستند. همچنین ممکن است لمس تصوری دست های کسی را روی بدن خود احساس کنید.

تشخیص اختلالات توهم زا

بهترین کار این است که اگر شک دارید که تصورات شما واقعی نیست، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک در مورد علائم شما می پرسد و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد. آزمایش‌های اضافی ممکن است شامل آزمایش خون یا ادرار و شاید اسکن مغز باشد. اگر قبلاً یک متخصص بهداشت روان ندارید، ابزار های مخصوص می تواند به شما کمک کند تا یک پزشک در منطقه خود پیدا کنید. اگر کسی را می شناسید که توهم دارد، او را تنها نگذارید. در برخی موارد شدید، ترس و یا اختلال شخصیت پارانوئید ناشی از توهم می تواند منجر به اعمال یا رفتارهای خطرناک شود. همیشه در کنار فرد بمانید و برای حمایت عاطفی با او نزد پزشک بروید. همچنین ممکن است بتوانید به سؤالات مربوط به علائم آنها و دفعات بروز آنها پاسخ دهید.

چه چیزی باعث توهم می شود؟

توهمات با توهم تفاوت دارند زیرا توهمات بدون محرک خارجی رخ می دهند. با این حال، مانند توهمات، توهمات لزوماً نشانه ای از یک بیماری روانی نیستند و هر کسی ممکن است آنها را تجربه کند. آنها می توانند به دلایل زیادی مانند تأثیر نور بر روی یک شی، اطلاعات حسی ناکافی در مورد یک شی، یا اشتباهات در پردازش جزئیات حسی توسط فرد رخ دهند. شکست نور می تواند باعث رنگین کمان و سراب شود، دو توهم وابسته به جو. برخی از توهمات، که به عنوان توهم کاذب شناخته می شوند، می توانند نشانه ای از اختلالات روانی باشند. فرد ممکن است تحت شرایط اضطراب یا ترس یا زمانی که احساسات خود را بر روی اشیاء یا افراد بیرونی می افکند، دچار توهم کاذب شود. گزارش شده است که افرادی که تحت مراقبت های ویژه روانپزشکی هستند، افراد اطراف خود را به عنوان هیولا یا شیطان می بینند. توهمات همچنین می تواند مشخصه برخی از شرایط سلامت روان مانند اسکیزوفرنی باشد.

درمان اختلالات ادراکی | شرایط موثر در ایجاد توهم

شرایط سلامت روان: بیماری های روانی از شایع ترین علل توهم هستند. اسکیزوفرنی، زوال عقل یا دمانس و هذیان چند نمونه هستند.
مصرف مواد:مصرف مواد یکی دیگر از علل نسبتاً رایج توهم است. برخی از افراد پس از نوشیدن الکل زیاد یا مصرف مواد مخدر مانند کوکائین، چیزهایی را می بینند یا می شنوند که وجود ندارند.
بی خوابی شبانه مداوم:عدم خواب کافی نیز می تواند منجر به توهم شود. اگر چندین روز نخوابیده باشید یا در مدت طولانی به اندازه کافی نخوابید، ممکن است بیشتر مستعد توهم باشید.همچنین ممکن است درست قبل از به خواب رفتن، توهماتی را تجربه کنید، که به عنوان توهمات هیپناگوژیک شناخته می شوند، یا درست قبل از بیدار شدن از خواب، که به عنوان توهمات هیپنوپومپیک شناخته می شوند. داروها:برخی از داروهای مصرفی برای شرایط سلامت روانی و جسمی نیز می توانند باعث توهم شوند. بیماری پارکینسون، افسردگی، روان پریشی، و داروهای صرع گاهی ممکن است علائم توهم را ایجاد کنند. داروهای توهم زا مانند LSD و PCP نیز می توانند باعث ایجاد توهم در شما شوند.
شرایط دیگر:سایر شرایط نیز می توانند باعث توهم شوند. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:تب بالا به خصوص در کودکان و سالمندان، میگرن، انزوای اجتماعی، به ویژه در افراد مسن، تشنج، ناشنوایی، نابینایی، یا مشکلات بینایی بیماری صرع (در برخی موارد، تشنج‌های صرع می‌توانند باعث شوند که شما اشکال چشمک زن یا نقاط روشن را ببینید) بیماری های پایانی، مانند مرحله 3 HIV (ایدز)، سرطان مغز، یا نارسایی کلیه و کبد

درمان اختلالات ادراکی

وقتی پزشک متوجه شد که چه چیزی باعث توهم شما شده است، می تواند بهترین نوع درمان را برای شما توصیه کند.

دارو درمانی روانی: درمان توهم شما کاملاً به علت اصلی آنها بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر به دلیل ترک شدید الکل دچار توهم هستید، ممکن است پزشک دارویی تجویز کند که به آرام کردن سیستم عصبی شما کمک می کند. با این حال، اگر توهمات ناشی از بیماری پارکینسون در یک فرد مبتلا به زوال عقل باشد، این نوع دارو ممکن است مفید نباشد و ممکن است از داروهای دیگر استفاده شود. تشخیص دقیق برای درمان موثر این بیماری بسیار مهم است.
مشاوره: مشاوره نیز ممکن است بخشی از برنامه درمانی شما باشد. این امر به ویژه در صورتی صادق است که علت اصلی توهمات شما یک وضعیت سلامت روان باشد. صحبت کردن با یک مشاور می تواند به شما کمک کند تا درک بهتری از آنچه برای شما اتفاق می افتد داشته باشید. یک مشاور همچنین می تواند به شما در ایجاد استراتژی های مقابله ای کمک کند، به ویژه برای زمانی که انواع ترس یا پارانوئید دارید.

بهبودی از توهم به علت آن بستگی دارد. اگر به اندازه کافی نمی خوابید یا زیاد الکل می نوشید، این رفتارها قابل تنظیم هستند.اگر بیماری شما ناشی از یک بیماری روانی مانند اسکیزوفرنی است، مصرف داروهای مناسب می تواند توهمات شما را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد. با مراجعه فوری به پزشک و پیروی از یک برنامه درمانی، به احتمال زیاد نتیجه بلندمدت مثبتی خواهید داشت. برای کسب آگاهی بیشتر در این زمینه از مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی مشورت بگیرید.