اختلال حافظه تکرار پنداری یا پارامنزیا | انواع، نحوه تشخیص و درمان

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با اختلال حافظه پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

اختلال حافظه تکرار پنداری یکی از انواع اختلالات حافظه است که به آن حافظه ی تکرار شونده هم می گویند. گویای این است که در این اختلال اشیا یا محل‌های مختلف در ذهن بیمار تکثیر و چندپاره می‌شوند. به این معنا که برای بیمار، مکان ها به طور همزمان در دو جا یا بیشتر وجود دارند. ممکن است بیمار خاطرات واقعی را به یاد بیاورد. منتهی آن ها را به زمانی متفاوت نسبت دهد. این پدیده را یاداوری کاذب می نامند که با حافظه کاذب متفاوت است. به طور مثال پیرمردی که زمانی معلم بوده هنگام معاینه اظهار داشت دیروز در مدرسه از بچه ها امتحان گرفتم. در حالیکه این موضوع به سالها قبل مربوط می شد. برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره حافظه کاذب کلیک کنید.  

تئوری های موجود پیرامون بروز اختلال حافظه تکرار شونده

نخستین بار آرنولد پیک، یک نورولوژیست اهل چکسلواکی در سال ۱۹۰۳ این اختلال را شرح داد. این اصطلاح به وضعیتی اطلاق می شود که بیمار دارای یاداوری های نادرست و اشتباهی از زمان و مکان باشد. باور اولیه در مورد این اختلال حاکی از آن بود که این عارضه ناشی از انکار بیماری توسط بیمار است. نظر دیگر این بود که این گم گشتگی ذهنی ناشی از واکنش هیستریک بیمار در راستای تمایل به بازگشت به خانه رخ می دهد. بیشتر نظریه های مدرن نشان می دهد این امر به دلیل اختلال در سیستم های مغزی است.
این سیستم ها در حافظه و آشنایی با محیط نقش دارند. آسیب به نیمکره ی راست مغز به دلیل اختلال در درک فضایی و حافظه بینایی باعث از بین رفتن قدرت تشخیص می شود. این در حالی است که آسیب لوب پیشانی با برداشت های کاذب ناشی از گم گشتگی ها، ارتباط دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه هیستری کلیک کنید.

اینفوگرافیک اختلال حافظه تکرار پنداری

شرحی در باب ارتباطات مغزی پیرامون بروز اختلال

می توان گفت آسیب به جریان شکمی سیستم بینایی، منجر به تحلیل رفتن مناطق بینایی - فضایی شود. در نتیجه عملکرد ضعیف حافظه می شود. لوب های گیجگاهی مغز، از جمله هیپوکامپ به فعالیت در تشکیل حافظه و بازیابی حافظه شناخته می شوند. این فعالیت ها به شدت با لوب های پیشانی ارتباط برقرار می کنند. این امر توضیح می دهد که چرا آسیب پیشانی نیز می تواند منجر به فرامنزی شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر درمورد تقویت حافظه بلند مدت کلیک کنید.  

دیدگاه عصب شناختی

اختلال حافظه تکرار شونده پارامنزیا ( فرامنزی )  که به طور اختصاری آر-پی نامیده می شود. از دیدگاه عصب شناختی، این اختلال نقشی اساسی در آسیب دیدن لوب پیشانی و گیجگاهی راست ایفا می کند. به نظر می رسد کمبودهای حافظه غیرکلامی و عملکردهای اجرایی، شایع ترین اختلالات شناختی باشند. پیش اگهی بالینی این اختلال، از لحاظ عوامل روانشناختی و انگیزشی نادیده گرفته شده و کمتر به آن توجه می شود. در نتیجه بستر عصب شناختی دقیق این اختلال ناشناخته باقی مانده است. درباره ی این اختلال به بررسی دقیق تر و سیستماتیک با بهره گیری از روش های عصبی، تصویربرداری های عصبی و بررسی عصبی _ روانشناختی نیاز داریم. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه تقویت حافظه کلیک کنید.  

نمود رفتاری اختلال در بیماران

بیماران مبتلا به اختلال تکثیر مجدد زمانی، در واقع باور دارند یک رویداد یا دوره زمانی فعلی عینا در گذشته رخ داده است. نوعی تصور طولانی شبیه آنچه در پدیده ی دژاوو تجربه می شود. اولین مورد پارامنزیا که توسط آرنولد پیک در سال ۱۹۰۳ گزارش شد  مربوط به زنی مبتلا به زوال عقل بود. او باور داشت کلینیکی که برای درمان به آنجا مراجعه کرده است در دو مکان مشابه وجود دارد. یک کلینیک قدیمی و یک کلینیک جدید. معتقد بود هر یک از کلینیک ها توسط یک پروفسور، پزشک معالجش، اداره می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه زوال عقل کلیک کنید.  

ویژگی کلی اختلال حافظه تکرار پنداری

زیر مجموعه ای از سندرم های موسوم به شناسایی غلط - دی ام اس - با باورهای عمیق ذهنی یک فرد نسبت به زمان و مکان نادرست مشخص می شود. اینکه یک مکان، شخص یا واقعه ای کپی شده و به همین ترتیب به عنوان سندرم های شناسایی غلط تکراری، توصیف می شوند. این باور ذهنی که یک محل خاص در جایی غیر از محل اصلی تکرار شده است و حداقل در دو مکان به طور همزمان وجود دارد، پارامنزی تکثیر ( آر – پی ) نامیده می شود.
بر خلاف سندرم های غلط تکراری دیگر، دلیل اصلی بروز آن یک علت عصبی است. همان طور که یک بیمار ادعا می کند کلینیکی که وی در آن تحت معالجه قرار گرفته است در واقع یک نمونه دقیق از کلینیک شهر زادگاهش است. او در واقع در کلینیک کپی شهر خود، حضور داشته است.  

اشتراکات علائم موجود در بیماران اختلال حافظه تکرار پنداری

اطمینان از صحت ادعاها توسط بیماران حتی اگر توضیحات منطقی در مورد اعتقاداتشان به آنها ارائه شود از ویژگیهای مشترک بیماران آر- پی است. این پدیده خیلی زودتر توسط طبیعت شناس چارلز بونت در سال ۱۷۸۸ شناسایی شده بود. بونت شرایط یک زن مسن را توصیف کرد که معتقد بود یک مرده است. پدیده ای که اکنون هذیان کوتارد نامیده می شود. در ترکیب با این اعتقاد راسخ که محل حضور فعلی وی یک کپی از مکان دیگری است اختلال آر- پی شناسایی شد. در مرحله ای که توانایی های عمومی عادی به سطح نرمال می رسد. بیماران با وجود عدم مدارک و شواهد قانع کننده، مکان ها را در یک موقعیت جغرافیایی دیگر شناسایی می کنند. گویی ارتباطشان با واقعیت قطع شده و دچار روان پریشی کوتاه مدت شده اند.  

محدودیت های مطالعاتی پیرامون اختلال آر - پی

موارد بعدی آر- پی در مورد سربازانی که در حین انجام وظیفه دچار آسیب مغزی در لوب های مغز شده بودند گزارش شد. سربازان معتقد بودند بیمارستان مورد معالجه در زادگاه آنها واقع شده است. این موارد که در نتیجه ی آسیب مغزی رخ داده بود به توسعه و پیشرفت سیر بیماری آر- پی نسبت داده شد. برخلاف باقی انواع سندرمهای تشخیص غلط - دی ام اس - پاتوژنز آر- پی به جای علل روانشناختی، یک دلیل عصبی قابل توجه دارد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه لوب های مغز کلیک کنید.
به دلیل محدودیت های فنی برای تشخیص بیماری، بررسی علل عصبی آر- پی تا همین اواخر امکان پذیر نبوده است. توجه جدی به مکانیسم های عصبی و همچنین روانشناختی این اختلال در سال ۱۹۷۶ توسط بنسون و همکارانش آغاز شد. در پی این کنجکاوی ها چند تلاش تحقیقاتی نیز برای مشخص کردن علل اساسی این بیماری از طریق مطالعات موردی صورت گرفت. همچنین چند مطالعه تحقیقاتی کوچک در همین ارتباط انجام شده است.  

تعریف و اپیدمیولوژی

آر- پی ویژگی های مشترکی با انواع دیگری از سندرم ها از جمله کاپگراس و فریگلی دارد. به این دلیل که با ایده ی کپی دوگانه مشخص می شود. یک توهم خاص در محتوای ذهن می باشد. در حال حاضر هیچ داده ی مشخص اپیدمیولوژی در مورد آن وجود ندارد. این نشان دهنده ی کمبود دانش عمومی اپیدمیولوژیک در مورد انواع دی - ام - اس ها است. همانطور که قبلاً توضیح داده شد دشواری این اختلال و بیماری روانی ممکن است حداقل در یکی از سه باور خاص ظاهر شود. این ایده ها شامل باور به تکثیر مکان، همسان سازی کایمریک و محلی سازی فضایی می شود. اما ویژگی اصلی آر- پی با این باور ذهنی مشخص می شود که مکانی کپی شده است. و به طور همزمان در دو یا چند محل متفاوت وجود دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد بیماری های روانی شایع کلیک کنید.  

انواع اختلال حافظه تکرار پنداری ( پارامنزیا )

آر-پی گاهی با دژاوو اشتباه گرفته میشود. سه نوع آر- پی وجود دارد که ممکن است به تنهایی ظاهر شود و یا همزمان با دیگر علائم و باورهای شناسایی غلط تکراری، وجود داشته باشد. در اینجا به شرح کوتاهی از انواع سه گانه ی اختلال می پردازیم. در نوع اول، منظور از تکثیر مکان این است که دو مکان با ویژگی های یکسان به طور همزمان وجود دارند اما از نظر جغرافیایی فاصله دارند. در باور شناسایی غلط تکراری همسان سازی کایمریک که نوع دوم اختلال پارامنزیا است، دو مکان در هم آمیخته می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد دژاوو چیست کلیک کنید.
به عنوان مثال، یک بیمار بستری در بیمارستان معتقد است که آنها در خانه ی بیمار هستند. که به نوعی به بیمارستان تبدیل شده است. سرانجام مورد آخر از انواع پارامنزیا، محلی سازی فضایی  است. یک بیمار عنوان می کند مکان فعلی آنها در واقع محلی دیگر است که معمولاً برای آنها آشنا است.  

علائم و نشانه های اختلال حافظه تکرار پنداری

بیماران مبتلا به آر- پی می توانند مکان ها یا نشانه های آشنا را به اندازه کافی تشخیص دهند. به نظر می رسد در تطابق دقیق این مکانها با نقطه ی جغرافیایی محل فعلی خود، مشکل دارند. گذشته از باور خیالی تکرار مکانی و زمانی، طیفی از اختلالات شناختی و رفتاری را می توان در بیماران آر - پی مشاهده کرد. تصور می شود که سه خوشه نقص شناختی لازم برای آر- پی وجود دارد که به طور خاص در ادامه به آنها اشاره می کنیم. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه اختلالات عصبی شناختی کلیک کنید.

نقص های شناختی رایج در اختلال آر - پی

کمبود حافظه و ضعف حافظه کوتاه مدت. برای دریافت اطلاعات بیشتر درمورد تقویت حافظه کوتاه مدت کلیک کنید.
اختلال در مهارت های جغرافیایی / فضایی
اختلال عملکرد مهارت های اجرایی.
به نظر می رسد بیماران آر - پی معمولاً نگرانی کمی نسبت به وضعیت فضابی جغرافیایی خود و همچنین کاهش آینده نگری به سبب گم شدن در جایی خاص، نشان می دهند. تصور مجدد زمانی غلط نیز رایج است. که اغلب پس از آسیب دیدگی اولیه به مدت کوتاهی رخ می دهد و به سرعت برطرف می شود.  

تشخیص موردی و تشخیص افتراقی

گزارش شده است که آر- پی به دنبال انواع شرایط عصبی شامل ضربه به سر و سکته مغزی، انسفالوپاتی های سمی، آسیب و استرس های پس از سانحه، تومورها، زوال عقل، انواعی از اختلالات روانپزشکی و پارگی آنوریسم رخ می دهد. جالب است بدانید  برخلاف بیشتر دی ام اس ها، آر - پی معمولاً به علت اصلی عصبی یا روانشناختی نسبت داده می شود. و نه به آسیب های مغزی. تکنیک های تشخیصی بهبود یافته همچنین باعث افزایش دقت در شناسایی بیماری عصبی در مبتلایان به توهم از جمله آر - پی شده است. با این حال، ممکن است تشخیص آرپی به دلیل شباهت بین توهمات مختلف دیگر و اختلالات ادراکی که در شرایط مختلف عصبی مشاهده می شود، مشکل باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اختلال استرس پس از سانحه کلیک کنید.

یک مثال تشخیصی

به دنبال یک ضربه ی مغزی، بیماران معمولاً دچار آشفتگی و اختلالات حافظه می شوند. به ویژه هنگامی که لوب پیشانی درگیر شود. هنگام تشخیص آر - پی مهم است که پزشک تشخیص دهد چه نوع توهمی در حال وقوع است. زیرا بسیار معمول است که بیماران به دنبال ضربه مغزی یک دوره سوبرداشت و اختلال زمانی - مکانی را تجربه کنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر درمورد اختلال حافظه کلیک کنید.

ویژگی توهم های آر - پی برای تشخیص افتراقی

ویژگی های اختصاصی در توهم و هذیان آرپی وجود دارد که باعث تمایز از سایر اختلالات شناختی می شود. به عنوان مثال توهم باید مداوم و مقاوم به تغییرات زمانی باشد. همچنین انعطاف فکری بیمار با وجود شواهد واضح برای اثبات خلاف آن و تلاش کادر درمان برای ترغیب بیمار جهت تغییر باورهای نادرست، تقریبا غیرممکن است. دیگر آگنوازیاهای دیداری مانند پروزوپاگنوزیا، سیمولتاناگنوزیا و عدم توانایی در شناسایی چهره و اشیا، بعید است به عنوان باورهای توهمی تلقی شوند. زیرا این بیماران اصرار ندارند که فرد یا شی مورد نظر جعلی است و در جاهای دیگر نیز وجود دارد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه اختلالات هذیانی کلیک کنید.  

درمان و کنترل اختلال حافظه تکرار پنداری

آر - پی معمولاً پس از یک دوره توانبخشی و جهت گیری مجدد درباره ی زمان و مکان، خود به خود برطرف می شود. با این حال در ادبیات تخصصی مربوط به کنترل یا درمان موثر آر - پی کمبودهای فنی وجود دارد. به دنبال برطرف شدن بیماری با دوز کم هالوپریدول و همچنین هیدروکلراید فلوفنازین در هنگام بی اثر بودن هالوپریدول به رفع این سندرم اشاره شده است. برای شناسایی روشهای درمانی موثر برای توهمات این اختلال، باید آزمایشات بالینی کنترل شده انجام شود.یک پدیده ی مرتبط با اختلال حافظه تکرارشونده دژاوو نام دارد. برای درمان این اختلال که با توهم تشخیص و برداشت ذهنی از آشنایی پنداری زمان حال با یک نقطه تعریف نشده در گذشته شناخته می شود، پیشنهاد شده است که با افزایش فعالیت دوپامین می توان اختلال را کنترل کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه هالوپریدول کلیک کنید.  

شباهت های بالینی دژاوو و آر - پی

علیرغم اینکه دژاوو معمولاً تا حدودی در جمعیت عمومی رخ می دهد، دژاووی مداوم می تواند به یک اختلال روانی یا عصبی مرتبط باشد. دژاوو پدیده ای است که معمولاً در لوب گیجگاهی مشاهده می شود. این رخداد نشان می دهد که ساختارهای زمانی مزیال، مانند هیپوکامپ، ممکن است به علائم پارامنزیک یا همان اختلال حافظه ی تکرارشونده مربوط باشد. نکته ی جالب اینکه اسنو و همکاران نشان داده اند دژاوو در یک پیوستگی روانشناختی با آر- پی قرار دارد و در مراحل آخر اختلال، به شکلی شدیدتر به همان صورت رخ می دهد. پس قابل قبول است که بپذیریم افزایش پیوسته ی آسیب شناسی روانی از دژاوو به آر- پی با افزایش سطح دوپامین مرتبط است. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه اختلالات روانی کلیک کنید.  

سخن آخر در زمینه اختلال حافظه تکرار پنداری

در حال حاضر دانش ما از اختلال حافظه ی تکرارشونده یا همان آر - پی، به دلیل عدم توانایی ما در درک فرایندهای فکری غیر منطقی نمایش داده شده توسط بیماران، محدود می باشد. فرضیه ها و سازوکارهای احتمالی برای شناخت بیشتر آر- پی به ویژه با توجه به اینکه ضایعات مشابه مغزی دیگر، منجر به ایجاد آر- پی نمی شوند، در حد حدس و گمان باقی می مانند.
همه ی آنچه که قطعا به آن اگاهی داریم این است که چندین مکانیزم از زمینه های روانشناختی، شناختی و عصبی این اختلال، با تفاوت های فردی در این مناطق مرتبط است. همین امر منجر به یک نمایش بالینی پیچیده در بیماران می شود. در راستای این موضوع می توانید از مشاوران و روانشناسان در این مورد کمک بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.