عود افسردگی در بارداری | چگونه افسردگی در بارداری را بشناسیم؟

درمورد عود افسردگی در بارداری چه میدانید؟ افسردگی، نوعی اختلال خلقی است که فرد مبتلا به آن بدون علت مشخص و به صورت طولانی مدت دچار عواطف منفی مانند غم و غصه ی شدید، میل به گریه کردن می شود. از دست دادن هر گونه احساس لذت و سرخوشی نسبت به زندگی و کنار گذاشتن علایق شخصی و بی تفاوت شدن در مورد امور مهم زندگی از نشانه های ابتلا به اختلال افسردگی می باشد.  

بارداری

دوران بارداری برهه ای حساس و مهم در زندگی بانوان است که تغییرات زیادی در ادراک آن ها نسبت به جهان پیرامون شان شکل می گیرد. عواملی وجود دارد که ممکن است منجر به افسردگی مادر در زمان بارداری یا شدت یافتن علائم افسردگی قبل از بارداری در بانوانی که مبتلا یا مستعد افسردگی هستند شود. در این مقاله به بررسی مسئله ی افسردگی در زمان بارداری و عوامل ایجاد آن و هم چنین ارائه ی راهکارهایی برای غلبه بر افسردگی در زمان بارداری پرداخته شده است.  

اینفوگرافیک عود افسردگی در بارداری

اختلال افسردگی چیست؟

افسردگی نوعی اختلال روانی و خلقی است که به علت های نامشخص و گاها مشخص در برخی افراد بروز پیدا می کند. فردی که دچار اختلال افسردگی می شود به طور مداوم در طول شبانه روز احساس غم و غصه ی شدید دارد. علاقه ی خود را نسبت به امور مهم زندگی و حتی خواسته هایش از دست می دهد و نسبت به مسائل زندگی خود بی تفاوت می شود.
ممکن است این حالت بی تفاوتی به قدری در فرد زیاد شود که حتی کارهای روزمره ی خود را کنار بگذارد و به نظافت و آراستگی خودش نیز بی توجه شود. معمولا فردی که دچار افسردگی می شود به دفعات زیاد میل به گریه کردن دارد در حالی که شاید خودش هم دلیل غم و غصه ی خود را نداند.

عود افسردگی در بارداری | ضعیف شدن روح و روان

افسردگی ممکن است بسیار خفیف یا شدید باشد. در موارد شدید فرد به طور کلی آنقدر از لحاظ روحی روانی ضعیف می شود که قادر به ادامه دادن زندگی نیست و ممکن است افکار خودکشی داشته باشد یا بارها بخواهد به حیات خود پایان دهد. تقریبا تمامی افراد در طول زندگی خود تحت شرایط سخت، دچار افکار منفی و غم و غصه می شوند اما پس از مدتی بالاخره به روال عادی زندگی خود برمی گردند و زمام امور را دوباره در دست می گیرند.
فردی که دچار اختلال افسردگی شده باشد به صورت دراز مدت هیچ گونه تمایلی برای بهبود وضعیت روحی و بهتر شدن وضع زندگی خود ندارد و در واقع در دامی به نام غصه و اندوه شدید و افسردگی گرفتار شده است. لازم به ذکر است تمامی علائم ذکر شده زمانی که بیش از دو هفته طول بکشد به معنای احتمال ابتلا به افسردگی است. اختلال افسردگی چه خفیف باشد و چه شدید در هر دو صورت نیازمند مراجعه به روانپزشک است زیرا ممکن است با گذر زمان علائم بیماری شدت یابد و درمان یا کنترل آن به مراتب سخت تر شود. برای دریافت مشاوره افسردگی کلیک کنید.  

افسردگی در دوران بارداری

دوران بارداری می تواند جزو زیباترین روزهای زندگی خانم ها باشد و احساسات خاصی که در وجود مادر نسبت به خودش و فرزند متولد نشده اش به آرامی در قلب او شکل می گیرد لحظه های شیرینی برای مادر باردار رقم بزند اما عکس آن هم ممکن است اتفاق بیفتد. به دلیل تغییرات بسیار زیادی که بارداری و زایمان در زندگی یک زن و شیوه ی ادراک او نسبت به خود و محیط پیرامونش ایجاد می کند افسردگی در دوران بارداری یا قبل از آن و هم چنین پس از زایمان، می تواند عاملی برای تلخ شدن لحظه های زندگی مادر در این ایام باشد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه علائم افسردگی کلیک کنید.
با ورود یک نوزاد به زندگی مادر، تمامی خانم ها در زمان بارداری و پس از آن تغییرات زیادی در جسم خود احساس می کنند. به علاوه سبک زندگی آن ها نیز دز زمان بارداری دچار تغییرات عمده می شود. همین عوامل ممکن است روحیات و وضعیت روانی فرد را تحت تاثیر قرار دهد و اگر فرد از انعطاف پذیری روانی کمی برخوردار باشد احتمال ابتلای او به افسردگی در زمان بارداری وجود دارد.
افسردگی بارداری، پس از تولد نوزاد نیز ممکن است اثرات منفی بر روحیات مادر بگذارد و پس از زایمان هم چنان مادر در همان حال و هوای افسردگی باقی بماند یا وضعیت روانی او بدتر نیز بشود. هم چنین ممکن است با تولد فرزند، علائم افسردگی به طور کامل از بین برود و به دلیل عشقی که مادر نسبت به فرزند خویش احساس می کند نشاط و سرزندگی وجود او را فرا بگیرد و تمام ناملایمت های افسردگی در بارداری به فراموشی سپرده شود.  

نشانه های افسردگی بارداری

افسردگی بارداری علائم و نشانه هایی دارد که در زیر به آن ها اشاره می شود. افسردگی بارداری از لحاظ علائم و نشانه ها بسیار شبیه به اختلال افسردگی اساسی می باشد. در صورتی که فرد قبل از بارداری به افسردگی مبتلا باشد در زمان بارداری احتمال عود و شدت یافتن علائم بیماری وجود دارد.
اگر بروز علائم افسردگی بیش از دو هفته در مادر باردار طول بکشد به احتمال زیاد فرد به افسردگی بارداری مبتلاست. علائم و نشانه های افسردگی بارداری شامل موارد زیر هستند:

• احساس غم و غصه ی شدید و بدون علت مشخص و تمایل به گریه کردن
• تحریک پذیری عصبی و حساسیت بیش از حد به رفتار اطرافیان
• کنار گذاشتن علایق شخصی
• لذت نبردن از زندگی و تمام فعالیت هایی که فرد قبلا از انجام آن ها لذت می برد
• کاهش یا افزایش اشتها و وزن
• عدم تمرکز حواس و کمبود انرژی
• ضعف و خستگی زیاد و اختلالات خواب
• بی تفاوت بودن نسبت به بارداری خود
• عدم مراقبت از سلامتی بدن و بی توجهی به آراستگی ظاهر
• منزوی و گوشه گیر شدن

 

علت های افسردگی در دوران بارداری

هیچ علت مشخصی برای افسردگی بارداری وجود ندارد و تا به امروز نمی توان با قطعیت گفت که افسردگی بارداری به چه علت روی می دهد. دلیل ابتلا به افسردگی بارداری می تواند ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی و هورمونی باشد. با این حال عواملی وجود دارد که شانس ابتلا به افسردگی بارداری را افزایش می دهد. در زیر به بررسی عوامل موثر بر شکل گیری افسردگی در دوران بارداری پرداخته شده است.

1-عود افسردگی در بارداری | تغییرات هورمونی

زمانی که یک خانم باردار می شود بدن او تغییرات هورمونی زیادی را تجربه می کند. این تغییرات به سبب این است که بدن را برای نگهداری و پرورش یک موجود زنده ی دیگر درون خود آماده کند. همین تغییرات گسترده ی هورمونی است که جسم او را برای بارداری، وضع حمل و شیردهی آماده می کند. تغییرات هورمونی بدن مادر سبب می شود بعضی روزها حساسیت او بالا برود و نسبت به هرچیز ساده ای از خود واکنش نشان دهد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه مشکلات شیردهی کلیک کنید.
به عنوان مثال در روزهایی که بدن او تغییرات هورمونی زیادی را تجربه می کند ممکن است حساس و آسیب پذیر شود و هر اتفاق ساده ای منجر به غم و غصه و گریه کردن او شود.

2-تغییرات جسمی بدن مادر

جسم یک خانم به هنگام بارداری تغییرات زیادی می کند زیرا او در حال پرورش یک جنین در وجود خود است و ممکن است در ماه های آخر بارداری به دلیل بزرگتر شدن شکم و افزایش وزن احساس خوبی نسبت به تناسب اندام خود نداشته باشد. ممکن است چهره ی او نیز کمی تغییر کرده باشد و تغییراتی که در جسم او اتفاق می افتد می تواند انجام امور عادی و روزمره زندگی را برای او مشکل و سخت کند.
به طوری که در ماه های آخر بارداری غذا خوردن، بی خوابی، راه رفتن و حتی بلند شدن از تخت خواب برای اکثر خانم ها مشکل می شود. همه ی این تغییرات در حالی است که اطرافیان نیز مدام با دیدن او شروع به اظهار نظر در مورد وضعیت بارداری او می کنند. تمام این حالت ها در نهایت اگر از حد تحمل خانم بیشتر شود ممکن است منجر به افسردگی او شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه بی خوابی در بارداری کلیک کنید.

3-عود افسردگی در بارداری | سابقه افسردگی قبل از بارداری

در صورتی که فرد قبل از بارداری، سابقه ی افسردگی اساسی داشته باشد یا یکی از اطرافیان نزدیک او دوران بارداری و زایمان سختی را سپری کرده باشد احتمال این که چنین فردی به افسردگی در دوران بارداری مبتلا شود بالا می رود. بسیاری از خانم هایی که بارداری اول را تجربه می کنند به دلیل این که بارداری و زایمان موضوعی ناشناخته در ذهن آن هاست اقدام به پرسش و پاسخ از اطرافیان خود و کسانی که به تازگی بارداری و زایمان را پشت سر گذاشته اند می کنند.
در صورتی که نزدیکان و اطرافیان این افراد خاطره ی تلخی از دوران بارداری خود بازگو کنند فرد خود را با آن ها مقایسه کرده و نگران می شود. هم چنین اگر در طول زندگی خود سابقه ی افسردگی داشته باشد ممکن است در طول دوران بارداری که تغییرات گسترده تری را در زندگی خود تجربه می کند در صورتی که نتواند خود را با شرایط جدید وفق دهد دوباره مستعد افسردگی خواهد بود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه افسردگی در زنان کلیک کنید.

4-عدم حمایت خانواده و همسر

خانمی که باردار می شود تغییرات گسترده ای در وجود خود احساس می کند. تغییرات هورمونی روحیه ی او را حساس و آسیب پذیر کرده و تغییرات جسمی نیز باعث می شود که نتواند مانند قبل به راحتی امور روزمره و کارهای شخصی خود را انجام دهد.
بنابراین نیاز به حمایت همسر و اطرافیان درجه یک بیش از پیش در زندگی او احساس می شود. در صورتی که حمایت لازم در دوران بارداری و پس از زایمان توسط همسر و خانواده ی او صورت نگیرد و مادر خود را در اکثر اوقات تنها و آسیب پذیر حس کند، علاوه بر این که عواطف و افکار منفی، نگرانی و اضطراب مادر بر رشد و سلامت جنین او تاثیر می گذارد مستعد ابتلا به افسردگی نیز خواهد بود.

5-ترس از مادر شدن و بارداری ناخواسته

برخی از خانم ها به دلیل خاطره های منفی که در مورد بارداری و زایمان اطرافیان خود می شنوند دچار ترس از بارداری و زایمان می شوند. هم چنین در صورتی که بارداری ناخواسته داشته باشند نگران مادر شدن و مراقبت های پس از تولد کودک هستند. آن ها می ترسند که زایمان بسیار سختی را تجربه کنند یا پس از تولد کودک توانایی مراقبت از او را نداشته باشند.
به علاوه باورهای اشتباهی که در مورد بارداری و زایمان وجود دارد نیز به اضطراب مادر دامن می زند. تمام این نگرانی ها و ترس ها به نوعی توهم هستند و اکثرا واقعیت ندارند اما چنین نگرانی هایی اگر برطرف نشود و در طی ماه های بارداری اضطراب و احساس بی قراری و ترس مادر ادامه داشته باشد، احتمال این که مادر دچار افسردگی در طول بارداری و پس از زایمان شود بسیار زیاد است.

6-عود افسردگی در بارداری | اتفاقات ناگوار زندگی

در صورتی که قبل از بارداری یا در طول آن اتفاق ناگواری مانند شکست عاطفی، جدا شدن از همسر، از دست دادن شغل یا مرگ یکی از عزیزان در زندگی فرد روی داده باشد، غم و اندوه حاصل از آن اتفاق ناگوار در شرایط بارداری که فرد تغییرات هورمونی و جسمی زیادی را هم تجربه می کند می تواند در نهایت منجر به یک بحران روحی در زندگی فرد شود. اکثر افرادی که درطول بارداری خود دچار افسردگی می شوند قبل از بارداری یا در طول آن وقوع اتفاق ناگواری را در زندگی خود شاهد بوده اند.  

راهکارهایی برای غلبه بر افسردگی بارداری

افسردگی در دوران بارداری می تواند چالش سختی برای مادران باردار باشد مخصوصا اگر در طول بارداری خود وقوع اتفاق ناگواری را در زندگی خود شاهد بوده باشید اما همیشه به خاطر داشته باشید که این جا پایان راه نیست و برای هر مشکلی قطعا راه حلی ساده وجود دارد. در زیر به ارائه ی راهکارهایی برای غلبه بر افسردگی دوران بارداری پرداخته شده است: برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان افسردگی کلیک کنید.

1-عود افسردگی در بارداری | تلاش برای افزایش آرامش

برای کنترل و رفع افسردگی و عواطف منفی دوران بارداری سعی کنید آرامش درونی خود را افزایش دهید. استفاده از انواع روش های مدیتیشن و مراقبه، رعایت تغذیه سالم، شرکت در فعالیت های ورزشی مانند یوگا و پیاده روی آرام، حضور در طبیعت، وقت گذراندن با کودکان، پرورش گیاهان خانگی، پرداختن به فعالیت های هنری و... همگی راهکارهای خلاقانه ای هستند که سطح کورتیزول را در شما کاهش داده و باعث افزایش حس آرامش درونی شما می شوند. زمانی که شما حس و حال بهتری داشته باشید فرزندتان نیز از شما تاثیر گرفته و وضعیت سلامت و رشد خوبی خواهد داشت.

2-افزایش آگاهی نسبت به مراحل بارداری و زایمان

در صورتی که باورهای اشتباه منفی در مورد بارداری دارید یا تجربه های تلخی از اطرافیان خود شنیده اید که باعث نگرانی و افسردگی شما در طول بارداری شده است، افزایش اگاهی صحیح و اصلاح دانسته هایتان در مورد روند بارداری و زایمان نگرانی های شما را کاهش داده و باعث می شود ترس و اضطراب و در نتیجه افسردگی شما از بین برود.

3-نزدیکی و ارتباط صمیمانه با همسر

اگر با همسرتان رابطه صمیمی و نزدیکی ندارید یا دلخوری هایی بین شما وجود دارد که تفاهم و ارتباط شما را کاهش داده است لازم است یک بازنگری کلی در مورد رابطه با همسرتان انجام داده و کینه و کدروت های احتمالی را رفع کنید. نوع رابطه ی شما با همسرتان و میزان صمیمیتی که نسبت به او احساس می کنید، حمایت هایی که او از شما می کند و علاقه و محبتی که به یکدیگر دارید می تواند همچون مرهمی بر روی تمام دردسرهای بارداری باشد و احتمال ابتلا به افسردگی را کاهش دهد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه صمیمیت زناشویی کلیک کنید.  

سخن آخر در باب عود افسردگی در بارداری

شما و همسرتان با هم تصمیم گرفته اید یک موجود دیگر را به دنیا بیاورید و این می تواند موضوع شگفت انگیزی باشد. فارغ از مسئولیت ها و تغییراتی که فرزندتان به زندگی شما و همسرتان اضافه می کند، لحظات شیرین و  خاطره های زیبایی نیز برای شما خواهد ساخت. سعی کنید از زیبایی های این مسیر لذت ببرید و به یاد داشته باشید که مادر شدن می تواند چالشی سخت باشد اما تک تک مراحل بارداری، زایمان و مراقبت از فرزند برای رشد و تکامل روح شما و همسرتان برنامه ریزی شده است.
سعی کنید به خاطر این اتفاق خوب، از دایره ی اضطراب و نگرانی ها بیرون بیائسد چرا که در نهایت تنها خودتان هستید که می توانید با تلاش هایتان در این مسیر افسردگی را نیز شکست دهید. اگر شما هم در راستای این موضوع مسئله ای دارید، می توانید از مشاوران و روانشناسان در این مورد کمک بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.