تکنیک های معنادرمانی | کاربرد مفاهیم اصلی لوگوتراپی در زندگی روزمره

معنا درمانی چیست و تکنیک های معنادرمانی کدامند؟ تحقیقات می گوید داشتن هدف در زندگی می تواند تاب آوری را در برابر مشکلات تقویت کند. این دیدگاه، اساس معنادرمانی است. لوگوتراپی یک رویکرد درمانی است که به افراد کمک می کند تا معنای شخصی زندگی را پیدا کنند. نوعی روان درمانی که بر آینده و توانایی فرد برای تحمل سختی و رنج از طریق جستجوی هدف، متمرکز است. رویکرد لوگوتراپی یک نوع روان درمانی سنتی است که روی کمک به افراد برای آگاهی بیشتر از آنچه که زندگی آن ها را معنی دار می کند تمرکز دارد. به طوری که آن ها می توانند بر موانع موثر بر کیفیت زندگی خود به راحتی غلبه کنند.  

معنادرمانی چیست؟

روانپزشک و روان درمانگر ویکتور فرانکل پس از زنده ماندن از اردوگاه های کار اجباری نازی ها در دهه ۱۹۴۰، لوگوتراپی را توسعه داد. تجربیات و نظریه های او در کتابش به نام "انسان در جستجوی معنا" آمده است. فرانکل معتقد بود که انگیزه انسان ها چیزی است به نام "اراده به معنا". یعنی میل به یافتن معنا در زندگی. او استدلال کرد که زندگی حتی در بدترین شرایط نیز می تواند معنا داشته باشد و انگیزه زندگی از یافتن این معنا ناشی می شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه روان درمانی کلیک کنید.
همه چیز را می توان از یک انسان گرفت جز یک چیز: آخرین آزادی های بشر یعنی انتخاب شیوه نگرش در هر شرایطی و انتخاب راه خود.  تجربیات او در اردوگاه های کار اجباری و قصد او برای یافتن معنا از طریق رنج او بود. به این ترتیب، فرانکل معتقد بود که وقتی دیگر نمی توانیم موقعیتی را تغییر دهیم، مجبور می شویم خودمان را تغییر دهیم. نام این فرایند را معنادرمانی یا همان لوگوتراپی گذاشت. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه ویکتور فرانکل و رویکرد معنا درمانی کلیک کنید.  

اینفوگرافیک تکنیک های معنادرمانی

تکنیک های رویکرد معنادرمانی

فرانکل معتقد بود که می توان رنج را به موفقیت تبدیل کرد. او احساس گناه را فرصتی برای تغییر خود در جهت بهتر شدن و تغییر زندگی به عنوان فرصتی برای انجام اقدامات مسئولانه می دانست. به این ترتیب، لوگوتراپی با هدف کمک به شما در استفاده بهتر از منابع "معنوی وجودی، برای مقاومت در برابر سختی ها انجام می شود. سه تکنیک که برای کمک به این فرایند در نظر گرفته شده است شامل غفلت از ذهن، قصد متناقض (پارادوکسیکال) و گفتگوی سقراطی است.

1-تکنیک های معنادرمانی |غفلت از ذهن و انحراف ذهنی

غفلت از ذهن تلاش می کند تا چرخه معیوب تفکر را قطع کند. چرخه ای که بر اساس آن، فرد با تمرکز بیش از حد روی خواسته ها و نیازها، استرس را افزایش می دهد و احتمال رسیدن به هدف را کاهش می دهد. فرانکل توصیه می کرد که فقط با یک دوره استراحت و غفلت از هدف، متوقف کردن تلاش برای دستیابی به هدف، فرد مجال رسیدن به احساس جدایی و غفلت را پیدا می کند. با این شیوه از وارد آوردن فشار بیش از حد بر خود اجتناب کرده و این امکان را می یابد که زمان کمتری را صرف احساس نگرانی بکند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه کنترل استرس کلیک کنید.
این تکنیک به منظور مبارزه با "بازتاب بیش از حد" یا تمرکز شدید بر موقعیت یا موضوعی بکار می رود که باعث ایجاد اضطراب می شود. بازتاب بیش از حد اغلب در افرادی که دارای اضطراب پیش بینی هستند رایج است.

2-قصد متناقض، پارادوکسیکال

قصد متناقض یا پارادوکسیکال، تکنیکی است که شما را برای دستیابی به چیزی که بیشتر از هرچیزی از آن می ترسید، دعوت می کند. هدف پارادوکسیکال، شکستن چرخه معیوب اضطراب پیش بینی کننده است. در این وضعیت ما بقدری نگران هستیم که در واقع از نگرانی در مورد منبع نگرانی خود احساس اضطراب می کنیم. این شیوه در اصل برای استفاده در مواقع اضطراب یا هراس پیشنهاد شده بود که فرانکل می گفت در آن در صورت برای فلج شدن ترس، می توان از روش شوخ طبعی و طنز و تمسخر استفاده کرد.
به عنوان مثال، اگر می ترسید احمق به نظر برسید، خود را غمذا تشویق کنید که احمق به نظر برسید. به طور متناقض، ترس شما زمانی برطرف می شود که قصد دارید تا آنجا که ممکن است احمقانه رفتار کنید. یکی از راه های پیشنهادی فرانکل برای خروج فرد از این چرخه این بود که فرد خود را در معرض منبع اضراب قرار دهد. هرچقدر هم که ناخوشایند به نظر برسد.

3-تکنیک های معنادرمانی |گفتگوی سقراطی

گفتگوی سقراطی ابزاری است که برای کمک به فرد در فرایند کشف خود و خودشناسی با توجه و تفسیر کلمات کمک می کند. در طول گفتگوی سقراطی که به سبک دیالکتیکی موسوم است، درمانگر به نحوه توصیف مسایل از جانب شما گوش می دهد و الگوهای کلمات را بازخورد می دهد. به شما کمک می کند تا معنی و اثرات آن ها را ببینید. اعتقاد بر این است که این فرایند و معناها، در درون فرد وجود داشته اند و فقط منتظر کشف شدن هستند.  

تکنیک های معنادرمانی | مزایا

لوگوتراپی تاب آوری یا توانایی مقاومت در برابر سختی ها را به دلیل مهارت هایی که این شکل از درمان در افراد تشویق و تقویت می کند، بهبود می بخشد. مهارت هایی مانند:

• پذیرش - پذیرفته شدن، مجاز بودن استرس سالم، نوع دوستی و همدلی
• داشتن یک رویکرد فعال به زندگی (به جای یک روش اجتنابی یا بیش از حد منفعل)
• ارزیابی مجدد شناختی یا تفسیر مجدد معنای یک رویداد
• شجاعت برای رویارویی با ترس ها، شوخ طبعی و خوش بینی حتی در مواجهه با فاجعه
• مسئولیت و معنویت (که ممکن است مذهبی باشد یا نباشد)
• سبک زندگی مبتنی بر ارزش های واقعی، اثربخشی

 

رابطه معنادرمانی با سلامت روانی و جسمی

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد معنای زندگی با سلامت روان بهتر ارتباط دارد. این دانش می تواند حداقل در چند مورد از زمینه هایی مانند: اضطراب، افسردگی، اندوه، درد، فوبیا، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) اسکیزوفرنی، سوء مصرف مواد، افکار خودکشی موثر واقع شود. فرانکل معتقد بود که بسیاری از بیماری ها یا مسائل مربوط به سلامت روانی، مخفی کننده اضطراب وجودی هستند. مردم با کمبود معنا دست و پنجه نرم می کنند که از آن به عنوان "خلاء وجودی" یاد می کند. لوگوتراپی با كمك به مردم در كشف این معنا و كاهش احساس عصبانیت، به طور كامل به بررسی این فقدان معنا می پردازد.

1-رابطه معنادرمانی با سلامت عمومی

به نظر می رسد داشتن معنا یا هدف در زندگی (یا مشارکت در جستجوی معنا) با سلامت عمومی، شادی و رضایت از زندگی افراد مرتبط است. همچنین تأثیر مثبتی بر تاب آوری افراد دارد. تحقیقات از این ارتباط پشتیبانی می کند و نشان می دهد که برخی از افراد با شرایط روحی و جسمی نامطلوب، با احساس بهتری نسبت به زندگی مواجه می شوند و برای آن معنا می یابند. علم نشان داده که داشتن یا نداشتن هدف در زندگی می تواند به طرق متعدد و ملموس بر سلامت روحی و جسمی ما تأثیر بگذارد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.
اخیرا نتایج مطالعه ای نشان داد شاید به طور شهودی، افرادی که معتقدند هدف خود را در زندگی یافته اند از کیفیت خواب بهتری برخوردارند. همچنین اقراد هرچه بیشتر با هدف زندگی کنند، فرایندهای پیری مرتبط با استرس بدنی با کاهش بیشتری همراه خواهد بود. بنابراین تعجب آور نیست که بین داشتن هدف زندگی و لذت بردن از زندگی در طول عمر، رابطه مثبت وجود دارد.

2-تکنیک های معنادرمانی | دیگر زمینه های موثر

به نظر می رسد که لوگوتراپی حس معنا را در افراد بهبود می بخشد و در موارد زیر موثر است. در همین راستا میتوانید از مشاوره تلفنی فردی نیز بهره مند شوید.

• بهبود کیفیت زندگی نوجوانان مبتلا به سرطان
• کاهش افسردگی در کودکان
• کاهش فرسودگی شغلی و سندرم لانه خالی
• افزایش رضایت زناشویی

3-کاربردهای بالینی فعلی معنادرمانی

به راحتی می توان مشاهده کرد که چگونه برخی از تکنیک های لوگوتراپی با اشکال جدیدتر درمان مانند درمان رفتاری شناختی (CBT) یا درمان پذیرش و تعهد (ACT) همپوشانی دارد. از آنجایی که برخی از تمرینات لوگوتراپی توصیه می کند قرار گرفتن در معرض محرک های ترسناک باعث ایجاد حساسیت زدایی می شود (یعنی عادت به این محرک ها تا زمان کاهش تاثیر آن ها)، این رویکرد می تواند خود را به خوبی به درمان رفتاری شناختی (CBT) منطبق کرده و از این استراتژی برای درمان شرایط مختلف نیز استفاده کند. مانند اختلال فوبیا.
نتایج یک تحقیق که در سال ۲۰۱۳ منتشر شده است نشان می دهد، منطق درمانی لوگوتراپی در بسیاری از سطوح، درجه بالایی از سازگاری را با رفتار درمانی شناختی نشان می دهد. روش های درمانی می تواند به اضطراب، افسردگی و فرسودگی شغلی و نیز تکنیک های لوگوتراپی می تواند در مقابله با اختلال اضطراب عمومی و افسردگی نیز موثر باشد. به این ترتیب، لوگوتراپی می تواند یک رویکرد مکمل برای این رفتارها و درمان های مبتنی بر فکر باشد.

4-معنادرمانی و اضطراب و افسردگی

واکنش به اضطراب، با شروع کار کردن است که می تواند در کاهش سطوح و به حداقل رساندن تأثیرات آن، مفید باشد. در انتخاب آگاهانه برای عکس العمل به اضطراب، فرد اولین گام ها را در جهت حذف آن از زندگی بر می دارد. محققان نتیجه گرفته اند که ادغام مفاهیم معنا، ارزش های شخصی و خواسته های هدفمند در پروتکل افسردگی، روند درمان را شخصی می کند و با افزایش آرامش و تاب آوری، میزان عود را کاهش می دهد. مهم است که افراد مبتلا به افسردگی که به دنبال درمان هستند، بتوانند با حمایت درمانگر خود در مورد آنچه به زندگی آن ها معنا می بخشد فکر کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه علائم افسردگی کلیک کنید.
همچنین در مورد اینکه چه چیزهایی کمک می کند تا با هدف زندگی کنند و درباره ارزش های شخصی چگونه فکر کنند. این شیوه می تواند به مقابله با زمینه های خاص آن ها برای این بیماری کمک کند.

5-معنادرمانی و فرسودگی شغلی

زمینه دیگری که معنادرمانی می تواند به آن کمک کند، پیشگیری یا درمان سندرم فرسودگی شغلی است. این بیماری در حال حاضر در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ذکر نشده است اما با افسردگی ارتباط دارد و گاهی اوقات به عنوان نوعی اختلال استرس پس از سانحه شناخته می شود. فرسودگی شغلی با خستگی جسمی و روحی بدنبال مشارکت طولانی مدت در یک کار یا پروژه مشخص می شود. این خستگی می تواند شامل خستگی بدنی و ذهنی، نداشتن انگیزه و احساس بیگانگی باشد.
لوگوتراپی با پرسیدن سوالات مرتبط به فرد اجازه می دهد تا با اصلاح چارچوب ذهنی که در آن فعالیت می کنند، درمان فرسودگی شغلی را پیش ببرد.‌ بخش مهمی در پیشگیری و درمان سندرم فرسودگی شغلی وجود دارد که ارزش های شخصی افراد است. ارزش های حاکم بر روابط، خانواده و همچنین در مسایل کوچک شخصی. فرد باید در محدوده "من می خواهم و می توانم متفاوت عمل کنم" حرکت کنند. لوگوتراپی کمک می کند فرد با پرسیدن سوالاتی از قبیل: آیا واقعاً مجبورم؟ اگر این کار را نکنم چه اتفاقی می افتد؟ چه عواقبی خواهد داشت؟ واقعا باید انجام شود، در شیوه خود بازنگری کند.  

معنا، هدف و ادراک

یافتن معنا برای فردی که در یک وضعیت دشوار گرفتار شده است، یک مسئله پیچیده است و دستورالعمل خاصی هم برای آن وجود ندارد. همه افراد انگیزه های متفاوتی خواهند داشت و استراتژی های یکسان برای یافتن هدف و معنا برای همه افراد جواب نمی دهد. فرانکل در کتاب دکتر و روح، به سه نوع ارزش اصلی اشاره کرده است که افراد می توانند از آن ها برای تعیین معنا در زندگی خود کمک بگیرند.

تکنیک های معنادرمانی | سه نوع ارزش برای تعیین معنا

• ارزش های خلاق یا ارزش هایی که در عمل خلاق، تحقق می یابند.
• ارزش های تجربی که می تواند در پذیرش جهان تحقق یابد. برای مثال تسلیم در برابر زیبایی طبیعت یا هنر
• ارزش های نگرشی که اشاره به واکنش فرد به محدودیت ها در مورد توانایی هایشان دارند.

به عبارت دیگر، فعالیت های خلاقانه که استعدادهای ما را درگیر می کند، گشودگی برای یافتن لذت و زیبایی در جهان و توانایی تسلط بر پاسخ ها در شرایطی که خارج از کنترل افراد هستند، روش های خوبی برای زندگی هدفمند و مقاوم تر شدن می باشد. بطور مثال اگرچه استرس بر سلامت افراد تأثیر می گذارد، اما نحوه درک استرس نیز می تواند تعادل را به فرد بازگرداند و به سمت بهبودی تغییر دهد. اگر در مورد چگونگی قرار گرفتن در معرض استرس و تأثیری که بر فرد دارد اگاهی رخ بدهد، احتمالاً تأثیر آن بر سلامتی بیشتر خواهد بود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه کاهش استرس کلیک کنید.  

زندگی هدفمند و افزایش معنا

افراد مدارس، مشاغل و کشورها را در جستجوی هدف واقعی زندگی خود جستجو می کنند و اگر این کنکاش دستاوردی نداشته باشد، ناامیدی و زیرسوال بردن انتخاب ها در زندگی شروع می شود. برخی ممکن است احساس کنند که دقیقاً می دانند هدفشان چیست. آموزش به دیگران، شاد بودن یا نجات جان انسان ها. همه این ها باعث می شود در هر مرحله انرژی تازه ای به آن ها وارد شده و قدرت غلبه بر همه موانع را داشته باشند.
برخی از دیگر ممکن است دریابند که هدف آن ها در زندگی با رشد عاطفی و فکری تغییر می کند و بنابراین انتخاب های زندگی خود را متناسب با اهداف جدیدی که به آن ها نشاط می بخشند، تنظیم می کنند. در نتیجه داشتن زندگی هدفمند با افزایش آرامش و نشاط افراد و معنای بیشتر مرتبط خواهد بود.  

کاربرد مفاهیم اصلی لوگوتراپی در زندگی روزمره

تلاش برای خلق چیزی. پرداختن به فعالیت هایی مانند هنر به شما حس و هدف می دهد. خلق یک تصویر، یک شی دست ساز، می تواند به زندگی شما معنا ببخشد. اینکه از تلاش صورت گرفته دنبال یک دستاورد مشخص باشید در طولانی مدت از احساس پوچی و بی هدفی، رهایتان می کند.

1-تکنیک های معنادرمانی | توسعه روابط

حمایت اجتماعی می تواند به شما کمک کند تا حس معنا را بیشتر توسعه دهید. شرکت در جمع ها و داشتن حس تعلق به یک گروه همسان و همفکر می تواند بسیار کمک کننده باشد. اگر با افکار منفی روبرو هستید سعی کنید هدف و چرایی را در آن پیدا کنید. حتی اگر این شیوه با کمی فریب ذهنی همراه باشد، به شما کمک می کند تا از عهده کنار آمدن با بی معنایی و پوچی برآیید.

3-اعتقاد به عدم عدالت در زندگی و یافتن معنا با آزادی خود

هیچ کس قرار نیست امتیازی را به شما تقدیم‌کند. اطرافیان و اصولا زندگی لزوماً قرار نیست با شما منصفانه برخورد کند. اما همچنان و همیشه می تواند معنایی برای جستجو کردن داشته باشد، حتی در بدترین شرایط. به یاد داشته باشید که شما همیشه آزاد هستید که به موقعیت های خود معنا بدهید. اینکه چه برداشتی از شرایط خود دارید همگی روی نحوه برخورد شما موثر است. ازادی انتخاب برای چگونگی مواجه شدن با مسائل و حل آنها را، هیچ کس نمی تواند از شما بگیرد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه مهارت های حل مسئله کلیک کنید.

5-تست تمرکز بر دیگران و آمادگی برای پذیرفتن بدترین ها

گاهی روی دنیای بیرون از خود تمرکز کنید. این شیوه ممکن است به شما کمک کند از احساس "گیر افتادن" ذهنی در موقعیتی خاص در زندگی خود دست بردارید. وقتی قدرت ارزیابی محیط بیرون را بدست آورید فرصت کمتری برای بروز افکار ناراحت کننده در مورد خود را پیدا می کنید. وقتی آمادگی پذیرش بدترین ها را دارید، قدرتی را که آن موقعیت برای درهم شکستن شما دارد کاهش می دهید. امادگی ذهنی برای هر رویدادی در زندگی، توان تحمل اسیب را بالاتر می برد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه مهارت تمرکز کلیک کنید.  

مواردی که باید درباره لوگوتراپی در نظر گرفت

• در حالی که لوگوتراپی ماهیتا مذهبی نیست اما بر مفاهیم معنوی و فلسفی متمرکز است و برای به کمک به افرادی است که در سطح معنوی احساس گم گشتگی یا نارضایتی می کنند.
• در حالی که بسیاری در این رویکرد آرامش می یابند اگر فردی فلسفی نباشید، ممکن است مشکلاتی ایجاد کند. چنانچه گفته شد لوگوتراپی روی کمک به افراد برای کشف هدف یا معنای زندگی متمرکز است. اگر تا قبل از اشنایی با لوگوتراپی، معنی زندگی خود را درک کرده اید یا احساس می کنید مشکلات شما اصولا ماهیت وجودی ندارند، این نوع درمان ممکن است برای شما مناسب نباشد.
• لوگوتراپی نیز به عنوان تنها درمان برخی بیماری ها در نظر گرفته نشده است. در حالی که لوگوتراپی مزایایی برای افرادی که مبتلا به اسکیزوفرنی هستند ارایه می دهد، درمان بیماری فرد در صورت لزوم همچنان شامل دارو و اشکال اضافی روان درمانی نیز خواهد بود.

 

سخن آخر درباره تکنیک های معنادرمانی

اگرچه هیچ راه میانبری برای یادگیری نحوه یافتن هدف زندگی و مقاوم شدن در برابر موانع وجود ندارد، اما پرسیدن پنج سوال ساده از خود می تواند فرد را در مسیر درست یافتن معنا در زندگی هدایت کند. همه افراد باید چند دقیقه وقت بگذارند و از خود بپرسند که چه کسی هستند، دقیقا چه کار می کنند، برای چه کسانی این کار را انجام می دهند. این ذینفعان به چه چیزهایی نیاز دارند و سود نهایی فرد از این تلاش چقدر است؟
یافتن پاسخ این سوالات می تواند به افراد کمک کند تا از فعالیت هایی که ادامه دهند و اینکه چرا در نهایت می خواهند همچنان آن ها را ادامه دهند آگاه شوند. اگر شما هم در این زمینه مسئله ای دارید می‌توانید موضوع را با روانشناسان ما در مرکز مشاوره حامی هنر زندگی در میان بگذارید. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.