تکنیک تعلیم مربی | امتیازات استفاده از مربیان درون سازمانی

در این بخش از سایت حامی هنر زندگی به مبحث تکنیک تعلیم مربی پرداخته ایم؛ سیستم های یادگیری متفاوتی وجود دارد که در سازمان ها و شرکت ها از مربیان درون سازمانی برای آموزش کارمندان استفاده می کنند. به دنبال پیشرفت تکنولوژی و افزایش سطح فعالیت سازمان ها در زمنیه های مختلف، تمایل به استفاده از تکنیک تعلیم مربی به عنوان یکی از روش های سریع آموزشی افزایش پیدا کرده است. اما این تکنیک چیست و چه کاربردی دارد؟ در ادامه مقاله به بررسی ابعاد مختلف تکنیک تعلیم مربی پرداخته ایم. برای کسب آگاهی بیشتر در این رابطه از مشاوره شغلی راهنمایی بگیرید.  

تکنیک تعلیم مربی به چه صورت است؟

رویکرد تکنیک تعلیم مربی روشی است که برای آموزش مباحث جدید از روش های نوین و متعددی استفاده می کند که افراد یاد می گیرند، رفتارهای اصولی در تدریس حرفه ای کدام هستند؛ که با به کارگیری آنها آموزش به سرعت انتقال پیدا کند و سیستم گسترده ای از مربی در زمان کم پرورش داده شود. در ادامه به شرح و تفصیل این رویکرد و مزایای آن خواهیم پرداخت.
این رویکرد با هدف تسریع بخشیدن به روند آموزش و پیشرفت سازمانی به کار می رود. به این شکل که سیستم درون سازمانی یک محتوای آموزشی را با تعلیم مربیان بسیارِ درون سازمان و به کمک آن ها به دیگران آموزش می دهد. زیرا با افزایش تعداد مربی ها، آموزش سرعت بیشتری می گیرد. به این صورت محتوای آموزشی با سرعت بیشتری به اعضای سازمان منتقل و معرفی می شود.
اشخاصی که به منظور تعلیم مربی انتخاب می شوند کسانی هستند که پتانسیل تدریس دارند و شاخص های لازم برای این که به دیگران محتوای آموزشی را بیاموزند، دارا می باشند. دوره ی TTT  از طریق استفاده از ابزارهای عملی و مراحل یادگیری بهینه، به افراد در بازنگری و طراحی دوره های آموزشی و همچنین در برگزاری کارگاه های آموزشی کمک می کند.  

مزایای تکنیک تعلیم مربی

تکنیک تعلیم مربی با استفاده از شیوه های جدید طراحی و ارائه ی مطالب به شکلی صحیح انجام می شود. تکنیک تعلیم مربی به دلیل مزایای کارکرد آن و بهره وری از مربیان زیادی در یک شبکه کاری مورد استقبال صنایع متعددی قرار گرفته است که برخی از مزایای آن عبارتند از:

1-تعلیم شبکه گسترده مربی

استفاده از روش تعلیم مربی یا همان Train the trainer  یک روش عالی برای تربیت و آموزش مربیان بیشتری در یک مجموعه کاری، صنعت و کسب و کار در سطوح مختلف سازمانی است که استفاده از آن به انتقال سریع دانش کمک کرده و دسترسی به مربیان بیشتری را میسر می کند که این مربیان به نوبه خود افراد بیشمار دیگری را تعلیم می دهند و باعث گسترش محتواهای آموزشی می شوند.
استفاده از تکنیک تعلیم مربی در یک سازمان و صنعت، مانند آموزش به سبک هرمی است. در ابتدا افراد معدودی به دانش وارد شده مسلط بوده و آگاهی دارند؛ اما به تدریج که از هرم به سمت پایین حرکت می کنید هر یک نفر، تعداد زیادی را آموزش می دهد و به این شکل تعداد مربیان زیاد شده و به شبکه گسترده مربی تبدیل می شود.

2-تسهیل آموزش منابع علمی با تکنیک تعلیم مربی

رویکرد تعلیم مربی در یک سازمان، شرکت یا صنف و صنعت کاری باعث تسریع و تسهیل در امر آموزش می شود. به این علت که مربیان درون سازمانی به جهت اشراف به جوانب مختلف کار و درک بهتری از سیستم کاری سازمان، مشتریان و شیوه ی کاری سازمان، بهتر از مربیان بیرون سازمانی هستند.
بنابراین این روش کمک می کند، افرادی که درون یک سازمان فعال هستند، آموزش ببینند و با توجه به علمی که نسبت به سازمان دارند، بهتر بتوانند مربیان دیگری از همان سازمان پرورش دهند و به پیشرفت سطح فرهنگی و دانش سازمان کمک بکنند.
مربیان در رویکرد تعلیم مربی نقش تسهیل گر را دارند نه مدرس را. آن ها به وسیله ی این تکنیک ها با اصول مربی گری آشنا می شوند و در شکل دوره کارگاهی، تمرینات لازم را جهت کسب مهارت مربی گری انجام داده و بر این امر مسلط می شوند.

3-افزایش مهارت مربیان درون سازمانی

افرادی که در چرخه ی این نوع یادگیری قرار می گیرند با توجه به تعلیم دریافتی، مهارت های بیشتر و دانش بالاتری به دست می آورند که قابلیت ها و توانمندی آن ها را در سازمان افزایش می دهد. همچنین باعث افزایش اعتماد به نفس ایشان می شود. توانمندی و اعتماد به نفس اعضای سازمان مساوی با پیشرفت سطح کیفی سازمان خواهد شد.

4-مقرون به صرفه بودن رویکرد درون سازمان

استفاده از روش تعلیم مربی درون یک سازمان بسیار مقرون به صرفه تر خواهد بود. زیرا اعضای یک سازمان از این سیستم آموزشی برای ارتقای سطح دانش و قابلیت های کاری خود استفاده می کنند.بنابراین با هزینه های کمتری محتوای آموزشی با سرعت بیشتری به اعضا منتقل می شود و آموزش به هزینه های بالایی احتیاج ندارد و مربی های درون سازمانی با هزینه های کمتری به آموزش می پردازند.  

مراحل اجرای تکنیک تعلیم مربی

برای استفاده از رویکرد تعلیم مربی در یک سازمان باید گام هایی را به ترتیب اجرا کنید که در ادامه شرح داده ایم.

1-انتخاب مربیان درون سازمانی

اولین مرحله در اجرای تکنیک تعلیم مربی، انتخاب نوع مربیان است. سعی کنید برای انتخاب افراد مورد آموزش به عنوان مربی، افرادی را گزینش کنید که به جهات بعضی خصوصییات می توانند مربیانی قابل و کارآمد باشند و دیگر این که به این موضوع دقت کنید که با توجه به هدفتان  از آموزش دست به انتخاب این افراد بزنید. برای انتخاب معلم خصوصی نیز باید برخی نکات رعایت شود.
ممکن است لازم باشد، مربی مورد نظر شما قدرت آموزگاری بالایی داشته باشد یا این که نیاز باشد فردی را انتخاب کنید که توانایی تعامل با اطرافیان و برقراری ارتباط موثر با مجموعه را داشته باشد.

2-ویژگی های مربیان درون سازمانی

در حالت کلی افرادی که به عنوان مربی انتخاب می کنید، باید واجد شرایط ذیل باشند.

1. محبوبیت: همگان به ایشان احترام می گذارند و برای شخصیت این افراد و مدل رفتاری آنها و توانایی ذهنی آنها ارزش قائل هستند و این افراد را به عنوان افرادی لایق و محترم می شناسند که قادر به تعاملات مثبت و رفتارهای استاندارد هستند.
2. هوش هیجانی: انتخاب این افراد یعنی برگزیدن اشخاصی که در بیان مشکلات خود و بروز احساسات و نحوه حل کردن مسائل، توانایی های لازم را دارند، واجد قدرت تصمیم گیری، برقراری ارتباط درمواقع لزوم، دریافت مشورت و شور دادن به دیگران، نگاه منطقی، توانایی مقابله با مشکلات و حل آن ها را دارند.
3. قدرت بیان : مربی انتخابی باید قادر باشد با بیان خوب و توانایی سخنوری اطلاعات و محتوای آموزشی را به دیگران بیاموزد. داشتن بیان خوب از فاکتورهای مهم در انتخاب فرد مربی است. زیرا قدرت بیان خوب به انتقال موثر و قابل فهم اطلاعات کمک می کند.
4. خلاقیت: افرادی که ذهن خلاقی دارند، در آموزش مطالب به دیگران از انواع تکنیک های یادگیری برای درک بهتر مطالب استفاده می کنند و دانش مورد نظر را به شکلی قابل فهم به دیگران آموزش می دهند.
5. زبان بدن: تسلط بر زبان بدن، یکی از مهارت های مهم یک مربی آموزشی است که در توسعه فردی او برقراری ارتباط موثر با افراد یادگیرنده بسیار موثر و مورد نیاز است. استفاده ی درست از حرکات و زبان بدن در ارتباط با اطرافیان در کلاس، از مواردی است که در تکنیک تعلیم مربی به آن پرداخته می شود.
6. شکیبایی: از فاکتورهای مهم مربی گری، صبور بودن در امر آموزش و شکیبایی به خرج دادن در روند آموزش است تا دریافت کننده گان بتوانند مطالب را به خوبی درک کنند و بیاموزند.

3-تعیین اهداف برای مربیان درون سازمانی

زمانی که قصد آموزش دانش موردنظر را به مربیان دارید، باید آنها را نسبت به هدف از این آموزش و انتظارتان را بیان کنید تا بدانند پس از آموزش محتواهای آموزشی چه چیزی را باید ارائه دهند و در تعلیم مربی های بعدی چه داده هایی را انتقال دهند. سپس با استفاده از روش های ارزیابی، میزان یادگیری مربیان را مورد سنجش قرار دهید. برای این منظور می توانید از روش طبقه بندی اهداف آموزشی بلوم نیز استفاده کنید تا نسبت به سطح یادگیری مربیان آگاهی پیدا کنید. مطالعه مقاله  چگونه به اهدفمان دست یابیم پیشنهاد می شود.

4-تشخیص نیازهای آموزشی توسط مربیان درون سازمانی

قبل از شروع مرحله ی آموزش، باید نسبت به میزان پیش آگاهی افراد انتخابی، آگاهی پیدا کنید. دانستن این موضوع به شما کمک می کند بدانید، کارآموز شما در چه سطح از دانش مورد آموزش شما قرار دارد و چه میزان نیاز به آموزش و آگاهی دارد تا مطابق با سطح دانش فرد وارد دوره ی آموزشی شوید.
یکی دیگر از مسائلی که در نیازسنجی لازم به توجه است، این که بتوانید با استفاده از تکنیک تعلیم مربی، اشخاص را به گونه ای تعلیم بدهید، تا قادر باشند نیازهای آموزشی افراد زیر مجموعه ی خود را برطرف کنند و بتوانند افرادی با سطوح توانایی مختلف را آموزش دهند و از عهده آموزش آن ها بربیاییند. توانمندی برای آموزش افراد با قابلیت ها و  ذهن آگاهی متفاوت بسیار حائز اهمیت است.

5-استفاده از سبک های یادگیری

در تکنیک تعلیم مربی یکی از مهمترین مسائل این است، که مربی مورد تعلیم نسبت به سبک های یادگیری افرار یادگیرینده آگاهی پیدا کنند. زیرا همه به یک روش نمی آموزند و هر شخصی ممکن است، با یک روش یادگیری، بهتر بتواند مطالب را دریافت و درک کند.
بنابراین مربی خوب مربی است، که بتواند محتوای آموزشی را به شیوه ای آموزش بدهد، که برای همه قابل درک و فهم و آموزش باشد. بنابراین مربیانی که آموزش می دهید، باید نسبت به انواع سبک های آموزشی آگاهی پیدا کنند و بتوانند از آن ها برای آموزش افراد استفاده کنند.
یکی از روش هایی که در این زمینه به مربیان کمک می کند، فکر کردن به روش هایی است که به خودشان در درک مطالب کمک می کند و تست کردن آن در امر آموزش دیگران. یا به این موضوع توجه کنند که مربیان پیشین از چه روش های موثری در آموزش استفاده کرده اند که برای ایشان فهم مطالب را آسان نموده است.

6-یادگیری تعاملی توسط مربیان درون سازمانی

مربیان آموزش دیده ی شما باید در طول آموزش افراد زیرمجموعه ی خود، با مشارکت آن ها در آموزش و انجام کارهای پژوهشی یادگیری را به صورت پویا ادامه دهند و به افراد کمک کنند، تا با محک آموزه های خود به میزان یادگیری خود پی ببرند و یادگیری را به روشی تعاملی و در ارتباط با سایرین انجام دهند.

7-سنجش مربیان آموزش دیده

باید شرایطی فراهم شود که مربیانی که دوره ی آموزشی خود را به پایان می رسانند، در حضور مربیان حاذق، دوره خود را آموزش دهند و درواقع مورد سنجش قرار بگیرند تا مطمئن شوید که به درستی آموزش دیده اند و آمادگی آموزش مربیان دیگر را پیدا کرده اند.
سپس وارد مرحله بعد شده و به افراد جدید آموزش بدهند و بتوانند از تکنیک های آموخته شده در مواقع لزوم استفاده کنند. سنجش مربیان باید قبل از شروع کار آن ها انجام شود و بعد از ارزیابی دقیق و اطمینان از میزان یادگیری آنها اتفاق بیفتد.

8-بررسی نتایج تکنیک های تعلیم مربی

پس از اتمام استفاده از رویکرد تعلیم مربی، از روش هایی مناسب جهت بررسی این رویکرد استفاده کنید تا بدانید تکنیک های تعلیم مربی چگونه و چقدر کارایی داشته است و آیا به نتایج مناسبی دست یافته اید و اهداف موردنظر سازمانی را پوشش می دهد یا خیر.  

معایب تکنیک تعلیم مربی

تکنیک تعلیم مربی علی رغم وجود فواید و مزایای آن، معایبی دارد که عبارتند از:

• آموزش نادرست: درصورتی که مربی تحت تعلیم نتواند به درستی آموزش ببیند، اطلاعات نادرستی را به دیگران منتقل می کند، که این باعث انتقال نادرست و ناقص دانش به افراد زیرمجموعه ی مربی است. بنابراین برای جلوگیری از این موضوع حتما باید مربیان قبل از این که به دیگران آموزش دهند، مورد سنجش و ارزیابی قرار بگیرند و از درستی آموخته های ایشان اطمینان حاصل شود.
• لطمه به وظایف افراد کارامد: انتخاب افراد مناسب و حرفه ای برای آموزش ممکن است، باعث شود آنها از وظایف اصلی وسازمانی خود بازبمانند. با انجام این رسیک منافع سازمان به خطر می افتد. بنابراین برای جبران این موضوع و پیشگیری از افت راندمان کاری این افراد، باید در انتخاب و گزینش، افرادی با ظرفیت کارایی بالا انتخاب شوند که قادر به برنامه ریزی و هماهنگی میان مسئولیت های متفاوت باشند یا بتوانند با واگذاری وظایف فورس ماژور خود به دیگران، از افت سطح کیفی سازمان جلوگیری کنند، ضمن این که بتوانند برای آموزش به دیگران نیز وقت بگذارند.

 

تکنیک تعلیم مربی | سخن آخر

استفاده از روش تکنیک تعلیم مربی روشی است که مورد پذیرش سازمان های متفاوت حتی در سطح جهانی واقع شده که به علت تسریع و تسهیل در امر آموزش در سطوح مختلف سازمانی، مورد استقبال فراوانی قرار گرفته است. برای آشنایی بیشتر در این زمینه از مشاوره روانشناسی راهنمایی بخواهید.