- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
نشانه اصلی لب شکری وجود شکاف در لب بالایی نوزاد است که بلافاصله بعد از تولد قابل مشاهده و تشخیص است. لب شکری بیماری مادرزادی است که بر اساس مشاهدات با سطح رفاه خانواده رابطهای مستقیم دارد. عارضه لب شکری ممکن است در اثر کمبود ویتامینها، استفاده از داروهای ممنوعه در دوران بارداری، مصرف سیگار و الکل توسط والدین و وراثت به وجود آید. با انجام جراحی میتوان این عارضه را درمان کرد و ظاهر آن را بهبود بخشید. با مصرف ویتامین A در دوران بارداری، میتوان خطر ابتلا به شکاف کام و لب را کاهش داد. قبل از اقدام به بارداری با انجام اقدامات پزشکی لازم می توان از بروز عوارض این چنینی پیشگیری کرد. توصیه می شود از طریق مشاوره کودک نسبت به بیماری های ژنتیکی و مادرزادی نوزاد اطلاعات جامعی کسب نمایید و راه های پیشگیری و درمان را بدانید. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره کودک کلیک کنید.
عارضه لب شکری نوزاد
لب شکری عارضهای مادرزادی است که موجب شکاف لب به داخل سوراخ بینی و شکاف سقف دهان در نوزادان میشود. ممکن است تعداد دندانها را هم تحت تاثیر قرار دهد. این حالت هنگامی به وجود میآید که ساختارهای صورت جنین به درستی و کامل شکل نگیرد.
علائم دیگر عارضه لب شکری نوزاد
- کودک در غذا خوردن و شیر خوردن بسیار مشکل دارد
- در قورت دادن مشکل دارد به صورتی که مایعات و مواد غذایی از بینی بیرون میریزند
- معمولا عفونت گوش در کودکان مبتلا به این عارضه بیشتر است
- اغلب صدای تو دماغی دارند
انواع لب شکری نوزاد
شکاف لب ممکن است خفیف تا شدید باشد. به طور کلی سه نوع شکاف لب وجود داردف که در ذیل از خفیف تا شدیدترین آن را ذکر کردهایم:
_تنها لب شکاف دارد.
_فقط سقف دهان شکاف دارد.
_هم لب و هم سقف دهان دچار شکاف میشوند.
تشخیص لب شکری نوزاد
با معایناتی که پزشک بعد از تولد نوزاد انجام میدهد در صورت وجود شکاف در لب و سقف دهان نوزاد، تشخیص داده میشود. با این حال گاهی قبل از تولد نوزاد در دوران بـارداری با گرفتن سونوگرافی تشخیص داده میشود. افرادی که سابقه خانوادگی لب شکری دارند، با انجام آزمایش ژنتیک قبل از بارداری میتوانند احتمال ابتلا به لب شکری در فرزند خود را مشخص کنند. برای کسب آگاهی بیشتر در خصوص بــیماری های ژنتیکی کلیک کنید.
دلایل بروز لب شکری نوزاد
متخصصان هنوز در مورد علل بروز لب شکری مطمئن نیستند با این حال در ایجاد شکافهای دهانی، عوامل ارثی و محیطی دخالت دارند. عوامل زیر میتواند خطر بروز لب شکری در نوزاد را افزایش دهد:
- وجود سابقه خانوادگی
- مـصرف دارو در بارداری
- اثرات مصرف الکل والدین روی جنین
- قرار گرفتن در معرض تشعشات
- برخی عفونتهای دوران بارداری
- کمبود فــولیک اسید در دوران بارداری
- استرس مادر در دوران بارداری
- کمبود ویتامین A
- تغذیه نامناسب در دوران بارداری
- مصرف سیگار در دوران بارداری
برای کسب اطلاعات بیشتر توصیه می کنیم مقاله خــطرات تهدید کننده جنین را مطالعه فرمایید.
عوارض و مشکلات افراد مبتلا به لب شکری
عوارض لب شکری با توجه به میزان شکاف لب یا سقف دهان، متفاوت است. در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد:
1. تنفس دشوار
به دلیل مشکلات در لب و دهان مشکلات تنـفس نوزاد مبتلا به این عارضه شایع است. وجود حفره و شکاف در بینی تنفس را برای این کودکان سخت و گاهی غیر ممکن میکند.
2. تغذیه
اگر نوزادان علاوه بر لب شکری به شکاف کام دهان نیز مبتلا باشند ممکن است در غذا خوردن با مشکل رو به رو شوند. برای تغذیه نوزاد لب شکری دستگاههای ویژه ای برای تغذیه به نوزادان در دسترس است.
3. عفونت گوش میانی و کاهش شنوایی
ناهنجاری فک و کام شانس عفونت گوش را افزایش میدهد و به کــم شنوایی کودکان منجر میشود.
4. مشکلات دندانی
اگر شکاف، لثه و دندانها را نیز در بر بگیرد بر رشد نامناسب دندانها و فک تاثیر میگذارد.
5. گفتار
برای این که کودک بتواند به درستی صحبت کند، رشد و تکامل طبیعی لب و سقف دهان ضروری است. پس اختلالات گفتاری در این کودکان قابل پیش بینی است. برای کسب اطلاعات در زمینه اختلالات گفتاری کلیک کنید.
6. مشکلات روحی – روانی
کاهش اعتماد به نفس در کودکان مبتلا به عارضه لب شکری به دلیل نقص در ظاهر و مشکلات کلامی ایجاد میشود. درمان کودک باید هر چه سریعتر صورت بگیرد. با درمان به موقع میتوان از تمام این عوارض، پیشگیری کرد. توصیه میکنیم در این زمینه مقاله دلایل کمــبود اعتماد به نفس در کودکان را مطالعه فرمایید.
درمان ناهنجاری لب شکری
تعیین زمان دقیق عمل جراحی برای هر نوزاد مبتلا به ناهنجاری لب شکری متفاوت است و بستگی به میزان شدت شکاف لب یا کام و همچنین میزان سلامت عمومی نوزاد دارد. هرچند میتوان در همان روزهای نخستین زندگی شکاف لب را ترمیم کرد ولی اغلب توصیه میشود که ترمیم اولیه شکاف لب در سن سه ماهگی صورت گیرد. چراکه در این سن شیرخوار وضعیت جسمی مناسب تری برای انجام جراحی دارد.
درمان مشکلات تنفسی در این کودکان شامل عمل جراحی و استفاده از پروتزهای دهانی میباشد. برای درمان مشکلات تغذیه مــشاوره تغذیه و همچنین استفاده از دستگاههای ویژه برای تغذیه میتواند مفید میباشد.
برای درمان عفونتهای گوش میانی، مراجعه به متخصص گوش، حلق و بینی ضروری میباشد. دندان پزشک اطفال یا متخصص ارتودنسی میتواند به رفع مشکلات دندان در کودک کمک کند.
اگر کودک شما به دلیل ابتلا به لب شکری در تلفظ صحیح بعضی کلمات با مشکل رو به رو شود در این صورت دورههای گفــتار درمانی مفید خواهد بود. شاید برای نوزاد مبتلا به لب شکریانجام چندین عمل جراحی در طی دوران رشد لازم باشد.
جراحی در درمان لب شکری چگونه انجام میشود؟
معمولا برای از بین بردن شکاف لب از نوعی جراحی خاص استفاده میشود. پزشک در ابتدا به ترمیم اولیه شکاف میپردازد و بعد از آن جراحی دیگری را برای بهبود ظاهر لب و بینی توصیه میکند. این جراحی در بیمارستان به صورت زیر است: ترمیم و جراحی لب تا 6 ماهگی، جراحی شکاف کام تا قبل از 12 ماهگی و ادامهی جراحی در 2 سالگی. گاه جراحی دیگری در نوجوانی نیاز است. کودک را با استفاده از دارو بیهوش میکنند تا دردی احساس نکند.
نقش خانواده کودکان لب شکری
شکاف لب و کام بر روی زیبایی فرد تاثیر دارد، اگر کودکتان نسبت به مشکلی که دارد احساس نگرانی و ناراحتی میکند به او در کسب وافزایش اعتماد به نفس کمک کنید. والدین باید با کودک مبتلا به شکاف کام مانند یک کودک عادی برخورد کنند. حمایت بیش از اندازه از این کودکان باعث میشود که در اجتماع و ارتباط با دیگر همسالان با مشکل رو به رو شوند. بهتر آن است که در جهت افزایش اعتماد به نفس کودکان اقدامات موثری انجام شود.
نقش خانواده در زمانی که کودک با یک عارضه و یا اختلال به دنیا میآید اهمیت بیشتری به خود میگیرد. والدین با دریافت مشاوره خانواده میتوانند مشکلات ناشی از بیماری کودک خود را با آرامش بیشتری پشت سر بگذارند.
مشاوران حامی هنر زندگی می توانند در این زمینه یاریگر شما باشند. برای کسب اطلاع از مشاوره روانشناسی این مرکز کلیک کنید.