- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
سندروم جنین الکلی در واقع در کودکانی مشاهده می‌شود که مادرانشان در طول حاملگی زیاد الکل مصرف کرده‌اند. این کودکان هنگام تولد کم وزن بوده و مشکلات غذایی شدید دارند. معمولا این اختلال در کودکی و نوجوانی تشخیص داده می‌شود با معلولیت ذهنی، غیر عادی بودن اجزای صورت، اختلالات رشدی و... همراه است. موضوع اصلی این است که برخی از خانم‌ها در ماه‌های اول متوجه بارداری خود نمی‌شوند و به مصرف الکل ادامه می‌دهند. سه ماه اول بارداری در شکل گیری و رشد مغز جنین تاثیر به سزایی دارد و مصرف الکل در دوران بارداری خطرات جبران ناپذیری بر روی جنین خواهد داشت. از آنجایی که هیچ درمان قطعی برای این اختلال وجود ندارد بهترین راه پیشگیری از مبتلا شدن جنین است. در ادامه به بررسی کامل سندروم جنین الکلی خواهیم پرداخت. مشاوره کودک میتواند در این زمینه شما را یاری کند..gif)
سندروم جنین الکلی
سندروم جنین الکلی شامل مجموعه‌ای از تغییرات در مغز و جسم جنین است که به دلیل مصرف الکل توسط مادر در دوران بارداری ایجاد می‌شود. آسیب مغزی در سندروم جنین الکلی جنبه وراثتی ندارد در نتیجه ابتلا به این بیماری مستقیما با مصرف الکل توسط مادر ارتباط دارد. هر چقدر میزان مصرف و اعتیاد به الکل در طول بارداری بیشتر باشد، احتمال بروز مشکلات در جنین بیشتر می‌شود. در سه ماه اول بارداری، بیشترین آسیب ناشی از مصرف الکل به جنین وارد می‌گردد چرا که الکل وارد بدن جنین شده و مانع از رسیدن اکسیژن و مواد مغذی کافی به جنین می‌شود. برخی مطالعات حاکی از آن است که مصرف الکل در پدران نیز میتواند علائم مشابهی در نوزاد ایجاد کند.
برای اطلاعات بیشتر در زمینه دوران بارداری کلیک کنید.
اینفوگرافیک سندروم جنین الکلی
نشانه ها و علائم سندروم جنین الکلی
تشخیص به موقع جنین الکلی، منجر به کاهش بروز اختلالات یادگیری و رفتاری در فرد می‌شود. مشکلات ناشی از سندروم جنین الکلی در کودکان متفاوت است و شدت علائم این بیماری میتواند خفیف یا شدید باشد. این علائم ممکن است به نابهنجاری‌های جسمی، معلولیت‌های ذهنی و مشکلات رفتاری در فرد منجر شود. عواملی مانند سن بالا، مصرف سیگار یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار و تغذیه نامناسب در مادر میتواند باعث تشدید علائم شود. علائم این سندروم در نوزاد خود را به دو صورت جسمانی و روانی نشان می‌دهند که شامل موارد زیر است.
برای آگاهی در زمینه گرایش به سیگار و تاثیر دود سیگار بر نوزاد کلیک کنید.
مشکلات جسمانی
- ناهماهنگی اعضای صورت، فاصله زیاد بین چشم‌ها، بینی کوچک و سربالا، لب‌های نازک و دیگر مشکلات جسمی
- کوتاهی قد، وزن کم و سر کوچک
- نارسایی‌های شنوایی و بینایی و اختلال مادرزادی در قلب
اختلالات روانی و مشکلات اجتماعی
- عقب ماندگی ذهنی یا هوش پایین
- مشکلات یادگیری
- مشکل در حافظه
- اختلالات گفتاری و زبان
- صرع و تشنج
- مشکلات رفتاری
- تکانشگری و بیش فعالی از نشانه‌های سندروم جنین الکلی
- مشکلات در مدرسه و مهارت اجتماعی کم
- مشکل همراه شدن با دیگران و انزوای اجتماعی
- مشکلات سازگاری و تغییرات از یک کار به کار دیگر
- درک ضعیف مفهوم زمان
- عدم متمرکز روی یک کار
- دشواری در برنامه ریزی یا تلاش برای دستیابی به یک هدف
برای آگاهی بیشتر در زمینه خطرات بارداری کلیک کنید.
درمان سندروم جنین الکی
هیچ درمان قطعی برای سندروم جنین الکلی وجود ندارد و عوارض بیماری تا آخر عمر باقی می‌ماند. به همین دلیل پیشگیری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. کودکان مبتلا به جنین الکلی به دلیل محدودیت‌های مغزی و فیزیکی، در تمام طول حیات خود نیازمند مراقبت‌های ویژه پزشکی، آموزشی و تربیتی بوده و تنها در صورت بهره مندی از سیستم آموزشی ویژه و دریافت خدمات اجتماعی، می‌توانند ناهنجاری‌های بخش رفتاری و مغزی را تا حدی بهبود بخشند. گفتار درمانی نیز به این کودکان کمک می‌کند تا بتوانند بهتر صحبت کنند و مشکلات زبانی خود را کاهش دهند. همچنین از جمله اقدامات برای کاهش نشانه‌های بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- اقدامات به موقع برای یادگیری مهارت‌های اجتماعی
- دریافت خدمات ویژه تحصیلی مانند معلم خصوصی
- مشاوره خانواده به منظور آگاهی از نحوه برخورد مناسب با کودک
- مصرف دارو برای کاهش برخی از علائم
- دریافت مراقبت‌های پزشکی برای نابهنجاری‌های قلبی، نارسایی‌های دیداری و شنیداری
برای اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره خانواده کلیک کنید.
تاثیرات دارو درمانی بر سندروم جنین الکلی
برای این اختلال هیچ داروی خاصی وجود ندارد ولی با این حال برخی از داروها همان طور که ذکر شد در کاهش علائم می‌توانند مفید واقع شوند. به طور مثال داروهای ضدافسردگی می‌توانند در کاهش خلق پایین، داروهای آرامش بخش برای درمان اضطراب و پرخاشگری، داروهای ضد اضطراب برای درمان اضطراب و داروهایی مانند ریتالین برای کاهش بیش فعالی و تکانشگری کودکان مفید واقع شود.
برای شناخت بیشتر در زمینه اختلالات اضطرابی کلیک کنید.
پیشگیری از سندروم جنین الکلی
با پرهیز از مصرف الکل در دوران بارداری می‌توان از اختلال طیف الکل در جنین پیشگیری کرد. در صورتی که خانمی اعتیاد به الکل دارد باید از پزشک خود در این باره کمک بگیرد. مصرف الکل حتی در هفته‌های اول بارداری اثرات جبران ناپذیری روی جنین می‌گذارد. این دوران بسیار حساس است و حتی مقدار کم مصرف الکل میتواند زیان بار باشد. زنان هنگامی که قصد بارداری دارند باید مصرف الکل را به صورت کلی قطع کنند. مشاوره ترک اعتیاد برای تحقق این هدف ضرورت دارد.
برای آگاهی بیشتر در زمینه مشاوره ترک اعتیاد کلیک کنید.
پیامدهای ناشی از سندروم جنین الکلی
کودکان مبتلا به سندرم جنین الکلی، در صورتی که در معرض خشونت والدین و خانه قرار گیرند، با احتمال بیشتری در آینده به بزهکاری و سوء مصرف مواد روی می‌آورند. پیامدهای سندروم جنین الکلی به هیچ وجه محدود به بدو تولد نبوده و با گذر زمان درگیر مشکلات دیگری نیز می‌شوند. از پیامدهای این اختلال می‌توان به بی توجهی، اختلالات یادگیری، مشکلات در مدرسه، افت تحصیلی، ترک تحصیل، بیکاری، رفتار اجتماعی نامناسب، اختلالات روانی مانند افسردگی، اختلالات اضطرابی، اختلالات خوردن و رفتار‌های جنسی نامناسب اشاره کرد که در نهایت بر سلامت جامعه نیز اثر مخرب دارد.
برای اطلاع بیشتر در زمینه افسردگی کلیک کنید.
سوالات متداول
اگر قبل از بارداری الکل مصرف کرده باشم و بعد از اینکه متوجه شدم باردارم آن را کنار گذاشتم آیا ممکن است جنینم مبتلا به سندروم جنین الکلی باشم؟
به طور کلی مصرف الکل باعث زوال عقل می‌شود و مصرف آن برای تمامی افراد با عواقب جدی همراه است. با این حال از آن جا که ممکن است الکل در خون شما وجود داشته و شما دیر متوجه بارداری خود شده باشید این احتمال وجود دارد. لازم است حتما باید پزشک خود این موضوع را در جریان بگذارید.
برای آشنایی بیشتر در زمینه بارداری کلیک کنید. برای دریافت مشاوره روانشناسی از مرکز مشاوره حامی هنر زندگی کلیک کنید.
