افسردگی پس از کنکور | حفظ روحیه و نشاط دانش آموزان پشت کنکوری

افسردگی پس از کنکور در میان جوانان پشت کنکوری شایع است. آزمون کنکور از آن آزمون هایی است، که برای دانش آموزان دبیرستانی و خانواده ی ایشان یک آزمون سرنوشت ساز و حائز اهمیت به شمار می رود. خانواده ها هزینه های زیادی را برای کنکور متقبل می شوند و به دانش آموزان نیز محدودیت های زیادی اعمال می شود. اما این اعمال فشارهای روانی و تلاش های بی وقفه برای موفقیت می تواند، تاثیرات نامطلوبی روی سطح یادگیری دانش آموزان و همچنین کیفیت روحی آنان داشته باشد. که در این مقاله قصد داریم، جهت آشنایی شما با نتایج روحی و جسمی فشارهای روانی کنکور به آن بپردازیم. برای اشنایی بیشتر در این مورد میتوانید با مشاوره تلفنی فردی تماس حاصل فرمایید.  

افسردگی پس از کنکور

دانش آموزان برای موفقیت در کنکور، ساعت های طولانی مطالعه می کنند، در کلاس ها و همایش های نکته و تست زنی شرکت می کنند و با کمک مشاورین تحصیلی برای خود برنامه ریزی درسی ترتیب می دهند. اما علی رغم تمام این تمهیدات، فشار روانی زیادی تجربه و تحمل می کنند. قبل و بعد از کنکور دچار ترس و اضطراب زیادی می شوند، که ممکن است، باعث ابتلا آن ها به افسردگی پس از کنکور شود. اما چه گروه هایی بیشتر درگیر افسردگی بعد از کنکور می شوند. برای پاسخ به این سوال بهتر است، بدانید شرکت کنندگان در کنکور چه گروه هایی هستند. برای آگاهی بیشتر در این زمینه از مشاوره افسردگی کلیک کنید.

علائم افسردگی پس از کنکور

آن دسته از شرکت کننده گانی که ازنتیجه آزمون مطمئن نیستند، یا آن ها که می دانند، موفق نمی شوند، ممکن است در اثر تحمل نگرانی و فشارهای روانی قبل و بعد از آزمون به افسردگی پس از کنکور مبتلا شوند، که نشانه های زیر را به دنبال خواهد داشت.

1. تجربه غم مدام: برای دانش آموزی که تمام طول سال را تلاش کرده، اما همچنان نگران است مبادا نتواند آزمون را قبول شود، استرس و غم زیادی را حس می کند.
2. اضطراب: آن دانش آموزانی که آزمون را انجام می دهند به این امید که با آن به آمال و آرزوهای خود را برآورده کنند، تصور شکست احتمالی برایشان ارمغانی جز اضطراب های پی در پی نخواهد داشت.
3. بی قراری: فکر کردن به نتایج امتحان آرامش دانش آموزان را از بین می برد و مدام بی قرارند. بر روی مسائل دیگر کمتر تمرکز می کنند. دقیقا نمی دانند باید چه کنند. سردرگم هستند و با بی قراری روزهای خود را سپری می کنند.
4. افکار ناامیدی: کسانی که با تردید جلسه را ترک کرده اند یا آن ها که می دانند امسال نیز به موفقیت دست پیدا نمی کنند، ممکن است افکار ناامید کننده ای داشته باشند و حس کنند امکان ندارد دیگر موفق شوند.
5. تغییر الگوی خواب: اضطراب ها و بی قراری هایی که دانش آموز تحمل می کند اجازه خواب راحت را از او می گیرد. با زحمت و سختی به خواب میروند و به سختی بیدار می شوند. بنابراین الگوی خواب طبیعی ندارند.
6. تحریک پذیری: استرس ها و بی خوابی شبانه و  مداوم می تواند، باعث تحریک پذیری دانش آموزان شود. فکر مشغول و نگرانی باعث می شود، نظم زندگی آن ها بهم بریزد. زودرنج شوند و با کوچکترین موضوعی عصبانی شوند.

 

دسته بندی دانش آموزان پس از کنکور

آزمون برگزار می شود و به اتمام می رسد. اما تا مدت ها نگرانی های آن بر قوت خودش باقی است. زیرا تا اعلام نتایج نهایی آزمون، بسیاری از دانش آموزان در انتظاری استرس زا باقی می ماند. شرکت کنندگان و خانواده ها ممکن است، بارها این سوال را از خود بپرسند، که نتیجه چه خواهد شد؟ در میان شرکت کننده گان کنکور، داوطلبان به سه دسته تقسیم می شوند، که عبارتند از:

1-گروهی که مطمئن هستند قبول می شوند

این گروه داوطلبینی هستند، که می توانند قبولی خود را تخمین بزنند و بلافاصله بعد از کنکور با لب خندان از جلسه بیرون می آیند. این دسته بدون نگرانی از نتیجه، منتظر اعلام نهایی نتایج می مانند. اگر چه خودشان تا حدودی نتیجه را می دانند. دسته ی برنده ها کسانی هستند، که زحمات فراوانی برای رسیدن به خواسته خود کشیده اند و قرار است در دانشگاه دلخواه خود مشغول ادامه تحصیل شوند. بنابراین نسبت به سایر دانش آموزان استرس کمتری را تجربه و تحمل می کنند و بعد از انجام آزمون تا حدودی به آرامش بازمی گردند.

2-گروهی که تردید دارند موفق می شوند

دسته دوم گروهی هستند، که به امید موفقیت و برای آن تلاش کرده اند، در جلسه ی آزمون هم حضور یافته اند، اما به نتیجه دلخواه خود نرسیده اند. درواقع با این که آزمون را بد پشت سر نگذاشتند، اما آن قدر هم خوب پاسخ نداده اند، که از قبولی خود مطمئن باشند. این ها کسانی هستند، که تا زمان اعلام نتایج نهایی به دلیل بلاتکلیفی که احساس می کنند، استرس زیادی تحمل می کنند. زیرا نمی دانند در نهایت موفق می شوند یا نه. نمی دانند، قرار است در نهایت چه کنند و کجا درس بخوانند.
فکر کردن به آینده ی احتمالی باعث می شود، تا زمانی که نتایج را اعلام کنند، اضطراب و نگرانی زیادی تحمل کنند. مدام به آزمون و جواب سوالاتی که دادند، فکر می کنند و با درگیر کردن ذهن خود، نگرانی خود را زیاد می کنند. در این شرایط  احتمال این که به افسردگی مبتلا شوند بالا است.

3-گروهی که می دانند شکست می خورند

این دسته از شرکت کنندگان،  از کرده خود باخبرند و می دانند، قرار نیست اسم آن ها در لیست قبول شده های نهایی لحاظ شود. این داوطلبین کسانی هستند، که آنچنان تلاشی برای قبولی نکرده اند و قطعا هم دچار اضطراب قبل از نتایج نمی شوند. چون تکلیف شان معلوم است. اما اضطراب این که قرار است، بعد از این چه کنند و چه آینده ای انتظار آن ها را می کشد، گریبانشان را می چسبد. فکر کردن به این که یک سال دیگر درس بخوانند و تمام این مسیر رفته را یکبار دیگر طی کنند، شرایط استرس زایی است، که می تواند برایشان تنش زا باشد و فکرشان را درگیر کند.  

عوامل موثر در افسردگی پس از کنکور

ابتلا به افسردگی کنکور، نتیجه عوامل استرس زا و همچنین تحمیل بار اضافی مسئولیت و فشار روانی بر روی دانش آموزان است، که در ذیل به بعضی از موارد آن اشاره می شود.

1-تلاش های فشرده و حذف تفریح

تلاش های شبانه روزی دانش آموزان و پیگیری برنامه درسی طولانی مدت و فشرده برای قبولی در آزمون می تواند، روحیه دانش آموز را خسته کرده و فشار و استرس زیادی به او منتقل کند.حذف برنامه های تفریحی و گذشتن از تمام برنامه های تفننی، که باعث از بین رفتن روحیه و کاهش کیفیت روانی دانش آموزان می شود، از عوامل موثر در ابتلا به افسردگی شرکت کنندگان است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره درمان افسردگی کلیک کنید.

2-افسردگی پس از کنکور | انتظار بالای والدین

انتظارات بالای خانواده ها برای قبولی فرزندانشان، به این دلیل که، آینده ی فرزند خود را به قبولی در یک رشته خوب دانشگاهی گره می زنند و او را برای این موضوع تحت فشار قرار می دهند. باعث می شود فرزندشان تنش های زیادی ببیند که ممکن است بیش از ظرفیت روانی او باشد. بنابراین ممکن است به افسردگی مبتلا شود. استرس بالایی که دانش آموزان در روزهای قبل از کنکور و نزدیک شدن به روز آزمون تحمل می کنند، زمینه ابتلای به افسردگی را فراهم می کند.

3-احساس گناه

بار احساس گناهی که خانواده به واسطه سرزنش فرزند خود، برای قبول نشدن روی دوش او می گذارد، از عوامل تحمیل رنج روانی بسیار به دانش آموز و از پا درآمدن او است. در نهایت ممکن است در اثر این فشارها دچار افسردگی شود. تمام این عوامل در برهه ای که دانش آموزان برای آزمون آماده می شوند و بعد از می تواند، تنش بالایی ایجاد کند و محرک ابتلای آن ها به احساس گناه و پس از آن افسردگی شود.  

درمان افسردگی پس از کنکور

با توجه به آمار دانش آموزانی که دچار استرس می شوند، افسردگی پس از کنکور می گیرند یا به مشکلات روحی و رفتاری دچار می شوند، سوال بسیاری از خانواده ها و دانش آموزان، این است که بعد از کنکور چه باید بکنیم، تا استرس و تمرکز بر آزمون کاهش پیدا کند. ما در این جا به نمونه هایی از اقداماتی که می تواند، به کاهش علائم نگرانی کمک کند، ارائه می دهیم.
اگر فرزند شما پس از کنکور علائم افسردگی را بروز می دهد باید با انجام برخی کارها استرس او را کاهش دهید و کمک کنید تا از بند بیماری افسردگی رهایی یابد. از راهکارهای موثر که ممکن است به شما کمک کند موارد زیر است.

1- افسردگی پس از کنکور | استراحت کنید

بهترین کاری که پس از آزمون می توان انجام داد، این است که دیگر شعله استرس را پایین بکشید، هر چه باید بشود می شود، زیرا دیگر نمی توانید، در نتایج کنکور تاثیری اضافه یا کم کنید. آزمون برگزار شده و دیگر در حلقه نفوذ شما قرار ندارد. باید صبر کنید، تا نتایج از راه برسد. بنابراین نگرانی بعد از آزمون، بیهوده ترین کار ممکن و مخرب ترین فعلی است، که می توانید انجام دهید. تمرکز خود را از روی آن بردارید و به استراحت بپردازید. برای این منظوربرنامه تفریحی بچینید. مسافرت بروید، سینما، پارک، خواندن رمان و چندین تفریح دیگر برای خود تدارک ببینید، تا تمرکزتان را از روی کنکور بردارید.

2-به احتمال قبولی امتیاز بدهید

خیلی از دانش آموزان به خاطر اعتماد به نفس پایین، نگرانی های بیخود را تحمل می کنند. چون ممکن است امتحان را خوب پاس کرده باشند. اما به دلیل عدم اعتماد به خود، مدام فکر می کنند، نتایج به نفع آن ها رقم نخواهد خورد. بنابراین فرض را بر این بگذارید، که امکان قبول شدن شما وجود دارد. صبوری پیشه کنید و بگذارید زمان بدون استرس سپری شود. با نگرانی شما چیزی به نتایج اضافه نخواهد شد.

3-افسوس را رها کنید

حتی اگر مطمئن هستید، که آزمون را بد پشت سر گذاشته اید و امکان قبولی شما وجود ندارد، پس زودتر با آن کنار بیایید. افسوس خوردن کاری است، که فقط حال شما را بدتر می کند. فایده دیگری ندارد. کار از کار گذشته و به گذشته نیز راهی نیست. می توانید برای آینده برنامه بریزید و بعد از استراحت پرقدرت شروع کنید.

4-به انتخاب رشته فکر کنید

برای رهایی از فکر های بیهوده، تصور کنید قبول شده اید و حالا قرار است انتخاب رشته کنید. اگر موفق شوید، قرار است چه رشته ای انتخاب کنید، احتمالا کجا درس خواهید خواند، فکر کردن به انتخاب رشته بارقه های امیدی در قلب شما زنده نگه می دارد و شما را از استرس دور می کند.

5-افسردگی پس از کنکور | تغییر افکار

ممکن است به خاطر این که به سوالات کنکور پاسخ مناسبی ندادید، مدام خود را سرزنش کنید و با افکار منفی خود را آزار دهید، که اگر بیشتر تلاش می کردم اینطور نمی شد. اما فایده ای ندارد. بر افکار منفی تمرکز کردن، خانه ی دلتان را تیره می کند. فکر کردن به نتایج منفی و ناراحتی برای آن، باعث ماندگاری غم و افکار منفی می شود. طوری که دیگر نمی توانید، از دست آن خلاص شوید.
یکی از کارهایی که پاسخ مناسبی برای کاهش نگرانی است، تغییر دادن دکوراسیون اتاق مطالعه است. اتاق را از حالتی که برای کنکور درس می خواندید، خارج کنید. این کار فکر کردن به کنکور را محدود می کند. اجازه دهید فضای اطرافتان از آن حالت قبلی خارج شود.

6-دست ازسرزنش بردارید

اگر فرزند شما جزء گروهی است که می داند به احتمال زیاد جزء برنده ها نیست، اولین کاری که لازم است انجام دهید، کم کردن فشار روانی روی دوش فرزندتان است. او را به خاطر عدم موفقیت سرزنش نکنید. سلامتی او از همه چیز مهم تر است و اگر نتواند امسال وارد دانشگاه شود دنیا به آخر نرسیده. از او در این موقعیت حمایت کنید تا استرس و احساس گناه نداشته باشد. معمولا نگاه و قضاوت والدین در این مواقع حس فشار روانی فرزندان را بالا می برد. او را بدون قید شرط پذیرا باشید تا او نیز خود را ببخشد.

7-افسردگی پس از کنکور | ورزش کردن

فرزند خود را به انجام فعالیت های ورزشی تشویق کنید. استرس حاصل از کنکور باعث پایین آمدن  سندروم سروتونین مغز و غالب شدن احساسات منفی و نگرانی در وجود او شده. بنابراین انجام ورزش می تواند به تنظیم ضربان قلب و کاهش استرس، همچنین افزایش میزان و بهبود خلق او کمک می کند. ضمن این که سرگرم شدن با ورزش انرژی مثبت فرد را بالا می برد و کمک می کند تا زودتر از فاز افسردگی خارج شود.

8-معاشرت با دوستان و اقوام

اجازه ندهید فرزندتان زیاد در خانه تنها بماند و با خود در مورد آزمون و نتایج آن مدام فکر کند. برنامه ای بچینید که با دوستان و اقوام معاشرت کند. با دوستان خود وقت بگذراند. به این طریق کمتر به کنکور فکر می کند. معمولای روزهای بعد از کنکور دانش آموزان زمان زیادی را روی نتایج آزمون متمرکز می شوند و تمام فکر و نگرانی شان همین است. اما سرگرم کردن آن ها کمک می کند کم کم از فکر روی مسائل استرس زا فاصله بگیرند.

9-استفاده از داروهای گیاهی آرام بخش

می توانید با استفاده از داروهای گیاهی مانند  اسطوخودوس، سنبل الطیب و گل گاوزبان برای آرامش اعصاب و کاهش استرس و اثرات افسردگی بهره ببرید. شب قبل از خواب با استفاده از این داروهای گیاهی دمنوش تهیه کرده و بنوشید.

10-مراجعه به مشاوره درمانی

اگر حال فرزندتان بهتر نشد، سعی کنید از یک روان درمانگر یا مشاوره در این موضوع کمک بگیرید. ممکن است فرزند شما به صحبت کردن با یک مشاور نیاز داشته باشد و  مناسب باشد، که در این زمینه حرف بزند. و یا لازم باشد طبق نظر پزشک داروهای ضد افسردگی مصرف کند. فشار و استرس کنکور برای بعضی از دانش آموزان بسیار زیاد است. زیرا بعضی از آن ها چنان زندگی خود را به کنکور وابسته می دادند، که فکر کردن به شکست، می تواند آن ها را از پای دربیاورد و آرزوهای آن ها را نابود کند.
در بعضی موارد نیز این فشاری است، که از والدین به دانش آموز انتقال می یابد و این والدین هستند، که با اعمال فشار و تعصب زیاد، فرزند خود را آشفته می کنند. گویی تنها دری که به خوشبختی باز می شود، درهای دانشگاه است. در این مواقع احتمال ابتلا به افسردگی برای داوطبین کنکور بسیار بالاست و ممکن است درصورت شکست در کنکور، آن ها به این زودی به زندگی بازنگردند. بنابراین مراجعه به روان پزشک و روانشناس خوب ضروری است.  

افسردگی پس از کنکور | سخن پایانی

پیام ما به شما دانش آموز و والدین گرامی این است، که قبول شدن در کنکور و داشتن چشم اندازی برای آینده ی خوب، بسیار عالی است. اما به شرطی که سلامتی خود و اطرافیان را به خطر نیندازید. اگر امسال قبول نشدید، اتفاق اسف باری نیفتاده. به طور قطع با کمی تلاش بیشتر، شناخت نقاط ضعف و برطرف کردن آنها و امتحان کردن روش های دیگر، می توانید ایده آل خود را یکسال دیگر، از آن خود کنید و در رشته ی تحصیلی مورد علاقه شما موفق شوید. سلامتی بهترین نعمت زندگی است.
درصورتی که نیازمند اطلاعات بیشتری در مورد افسردگی پس از کنکورهستید و یا نگرانی هایی در این زمینه دارید می‌توانید آن را با مشاوره روانشناسی در مرکز مشاوره حامی هنر زندگی در میان بگذارید.