اعتیاد به الکل | نشانه ها، علل و درمان اعتیاد به الکل

خوشحال می شویم پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را برای دیدن ویدیوهای بیشتر مرتبط با اعتیاد به الکل دنبال کنید.

نشانه‌های اعتیاد به الکل چیست؟ الکل یکی از انواع مواد اعتیادآور به حساب می‌آید و قدرت اعتیادآوری آن کمتر از سایر مواد نیست. الکل به دلیل تاثیرش بر کاهش عملکردهای حیاتی بدن، جزء مواد کندکننده دسته‌بندی می‌شود. در نتیجه فردی که الکل مصرف می‌کند سرعت پردازش اطلاعات در ذهنش کم شده و عکس العمل‌های کندی از خود نشان می‌دهد؛ بریده بریده صحبت کردن و سخت شدن راه رفتن از نشانه‌های اعتیاد به الکل هستند. برای کسب اطلاع بیشتر از علائم، عوارض و روش‌های درمان اعتیاد به الکل تا پایان این مطلب با ما همراه باشید. 

چه زمانی مصرف الکل اعتیاد محسوب می‌شود؟

اعتیاد به الکل که تحت عنوان الکلیسم نیز شناخته می‌شود، سالانه تعداد زیادی از مردم را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. بسیاری از افراد در سطح جهان از نوشیدنی‌های الکلی مصرف می‌کنند؛ اما اعتیاد زمانی اتفاق می‌افتد که در اثر مصرف مکرر الکل، بدن فرد تحمل پیدا کرده و دچار وابستگی جسمی و روانی شود. در پی تحمل ایجاد شده، بدن برای کسب لذت‌های قبلی به میزان بیشتری از الکل احتیاج پیدا می‌کند. افزایش مداوم در مقدار مصرف، روز به روز به شدت اعتیاد می‌افزاید. برای کسب اطلاعات در زمینه انواع مواد اعتیادآور کلیک کنید. 

اینفوگرافیک اعتیاد به الکل

 

الکل چیست و چگونه به دست می‌آید؟

الکل با توجه به اثراتی که روی هوشیاری فرد می گذارد نوعی از مواد روان گردان به شمار می رود که شیوه ادراک و رفتار فرد را تغییر می دهد. نوشیدنی های حاوی الکل در نتیجه تخمیر انواع مختلفی از غلات مانند جو و برنج و گندم و البته سبزیجات و میوه ها به دست می آیند.

تخمیر شدن نیز ماحصل قرار دادن یک مخمر هوازی روی موادی است که الکل از آن ها استحصال می شود. مخمر قادر است مواد قندی را تجزیه کرده و با تغذیه کردن از مواد نشاسته ای باقی مانده فرایند الکلی شدن مواد را تکمیل می کند.

طی فرایند تخمیر طبیعی چیزی حدود چهارده الی پانزده درصد الکل استحصال می شود. چنانچه دنبال درصد الکل بیشتری از مواد باشند از روش تقطیر استفاده می کنند. تقطیر عمل جمع اوری بخار مواد جوشانده شده است. بخار میوه ها و سایر موادی که ترش شده اند و پس از جوشاندن به مرحله بخار کردن می رسد جمع می کنند.

سپس با سرد کردن بخار مایعی به دست می آید که محتوی آب کمتر و الکل بیشتر است. الکل متانول یا اتلیک به عنوان یک کند کننده ذهنی و بدنی از همین طریق به دست می آید.

علائم اعتیاد به الکل

برای اینکه بتوانید تشخیص دهید مصرف الکل منجر به ایجاد اعتیاد در شما یا اطرافیانتان شده است یا خیر می‌توانید علائم زیر را در او بررسی کنید. اما برای تشخیص نهایی حتماً با یک روانشناس متخصص در حوزه اعتیاد مشورت نمایید.

- افزایش میزان یا تعداد دفعات مصرف 

- ایجاد تحمل بسیار بالا در برابر تاثیرات الکل 

- نوشیدن الکل در زمان‌های نامناسب (برای مثال فرد پس از بیدار شدن اولین کاری که می‌کند نوشیدن است)

- اجتناب از رفتن به مکان‌هایی که امکان نوشیدن الکل در آن جا وجود ندارد.

- تغییر در روابط دوستانه؛ دوستی با افرادی که اهل مصرف سنگین الکل هستند.
- تغییر در میل جنسی و روابط زناشویی‌ (پیشنهاد می کنیم مقاله ترک خودارضایی را مطالعه کنید.)

- پنهان کردن مصرف  

- وابستگی به مصرف الکل برای انجام عملکردهای روزانه 

- افزایش میزان خواب آلودگی، افسردگی و مشکلات هیجانی

درگیری با مشکلات قانونی و اداری نظیر دستگیری و اخراج شدن از کار 

دلایل روی آوردن و اعتیاد به الکل

وابستگی به الکل یک دلیل خاص ندارد؛ بلکه مجموعه‌ای از علائم دست به دست هم می‌دهند که در نهایت به اعتیاد منجر می‌شوند. از جمله دلایلی که می‌تواند باعث روی آوردن افراد به مصرف مداوم الکل شود عبارتند از:

- اختلالات خواب

- اختلالات اضطرابی (برای درمان این اختلالات بهره مندی از مشاوره کنترل استرس الزامی است.)

- اختلالات افسردگی

- مشکلات و اختلالات جنسی

- خود درمانی برای مشکلات هیجانی

- عوامل وراثتی و ژنتیکی

- فرار از مشکلات زندگی

و...

انواع نوشیدنی‌های الکلی

کلیه محصولات الکلی به شکل خوراکی مصرف و از طریق جذب گوارشی به روی مغز و عملکرد بدن تاثیر می گذارند. طبیعتا غلظت الکل در همه محصولات یکسان نبوده و هر کدام به میزان مشخصی حاوی الکل هستند و به نوبه خود تاثیرات متفاوتی نیز روی افراد می گذارند. نوشیدنی های الکی به چهار دسته مختلف تقسیم می شوند.

آبجو یکی از انواع نوشیدنی های  الکلی است که حاوی ۶ تا ۹ دهم درصد الکل می باشد. مشروب یا شراب که باز در انواع مختلف دارای درصد الکل متفاوتی می باشد حاوی چیزی حدود ۲۱ تا ۴۱ درصد الکل بوده و دسته مشروبات تقویت شده که علاوه بر میزان الکل خود مقداری الکل مجددا به آن‌ها اضافه می‌شود حاوی ۱۸ تا ۲۰ درصد الکل می باشند.

انواع دیگر مانند لیکور یا عرق مثل ویسکی، ودکا و جین هرکدام ۴۰ تا ۵۰ درصد الکل دارند.

طعم و مزه مشروبات الکلی بستگی به نحوه تولید آن ها دارد. شیوه درست کردن مشروبات ترکیب های شیمیایی مختلفی را به جا می گذارد که بوتانول، الدئیدها و متانول از آن جمله اند. هر یک از این ترکیبات اثرات متفاوتی بر شدت روانگردان بودن مشروبات دارند. اما این تفاوت ها معمولا جزیی می باشد.

اثرات کوتاه مدت اعتیاد به الکل

بعد از مصرف، الکل سریعاً وارد گردش خون شده و از این طریق به مناطق مختلف بدن می‌رسد و در نتیجه به خاطر اثرات الکل اغلب مناطق بدن کارکردشان مختل می‌شود. شدت این اختلالات با توجه به میزان مصرف فرد متفاوت است که در ادامه به برخی از اثرات مصرف می‌پردازیم:

عدم کنترل هیجانات
- عدم حفظ چهارچوب‌های شخصی و اجتماعی
- گرم شدن و افزایش دمای بدن
- زیاد شدن اسید معده
- تأثیر روی مخچه و ناهماهنگی در حرکات
- ناتوانی در انجام حرکات دقیق
- کند شدن واکنش‌ها به محرک‌های محیطی
- بروز خشم و پرخاشگری
- تاری دید
- عدم پیوستگی صحبت‌ها و تفکر پراکنده
- تهوع و سر درد
- اثرات روی حافظه مانند اختلال حافظه
 جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره ترک اعتیاد کلیک کنید.

اثرات بلند مدت اعتیاد به الکل

مصرف و اعتیاد به این ماده در بلند مدت منجر به عوارض مزمنی خواهد شد که ممکن است سالیان سال فرد را درگیر خود کند. خوردن الکل طبی نیز همین آثار و حتی اثرات مخرب‌تری به جا می‌گذارد. برای آشنایی با عوارض خوردن الکل طبی کلیک کنید.

1- هپاتیت الکلی

بیماری‌های کبد شایع‌ترین بیماری‌های مرتبط با اعتیاد به الکل است. هپاتیت الکلی بیماری است که شخص در اثر مصرف زیاد الکل به آن مبتلا می‌شود. دردهای بی‌سابقه و نامعمول شکم، تب و یرقان از جمله نشانه‌های این بیماری هستند. هپاتیت الکلی در صورت مصرف طولانی مدت الکل، عواقب خیلی شدیدتری از جمله مرگ را به دنبال دارد. خوشبختانه اگر شخص پس از ابتلا به بیماری مصرف را قطع کند و به سراغ درمان برود احتمال بهبودی وجود دارد. علاوه بر الکل تریاک و ماریجوانا نیز به کبد آسیب می زند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ترک گل کلیک کنید.

2- سیروز کبدی

بیماری دیگری که در اثر مصرف زیاد الکل احتمال ابتلا به آن وجود دارد سیروز کبدی است که زخم کبد نیز نامیده می‌شود. افراد مبتلا به سیروز کبدی برای اجتناب از خطر مرگ حتماً باید مصرف خود را قطع کنند. این بیماری برگشت پذیر نیست اما با توقف مصرف شانس زنده ماندن شخص بیشتر خواهد بود. تاکنون درمان‌هایی برای این بیماری عنوان شده است اما در برخی موارد پیوند کبد تنها راه امکان‌پذیر می‌باشد.

4- اعتیاد به الکل | مغز

مصرف زیاد الکل اثرات جبران ناپذیری روی قدرت تصمیم‌گیری و رشد فرد نیز می‌گذارد؛ این امر به خصوص در نوجوانان بیشتر مشهود است. الکل اثرات طولانی و مخربی روی حافظه مصرف کننده نیز می‌گذارد که متأسفانه قابل جبران نخواهند بود. همچنین اعتیاد به الکل به‌طور متوسط ۱۰ سال از عمر اشخاص را کم می‌کند.

مرگ‌های ناشی از مصرف الکل بالاترین میزان مرگ و میر ناشی از مواد محسوب می‌شود. از جمله دیگر بیماری‌هایی که الکل بر مغز و حافظه اثر می‌گذارد سندرم ورنیکه کورساکوف می‌باشد. قابل ذکر است مادرانی که در دوران بارداری و شیردهی الکل مصرف دارند برای کودک‌شان مشکلاتی نظیر سندرم جنین الکلی پیش خواهد آمد. برای کسب اطلاعات در زمینه سندرم جنین الکلی کلیک کنید.

5- اعتیاد به الکل | بروز مشکلات مرتبط با باروری

تحقیقات انجام شده در زمینه اثرات بلند مدت الکل نشان می‌دهد که اعتیاد به این ماده می‌تواند قدرت باروری زنان و مردان را تحت تاثیر قرار داده و در نتیجه بارداری را با دشواری مواجه کند. البته این مسئله تنها به افرادی که به مصرف سنگین الکل می‌پردازند اختصاص ندارد. در واقع مصرف تفریحی این ماده نیز می تواند پیامدهایی را در زمینه باروری در پی داشته باشد.

6- تغییرات رفتاری 

بروز تغییرات رفتاری در پی اعتیاد به الکل امری اجتناب ناپذیر است. افرادی که به مصرف الکل می‌پردازند به مرور زمان پرخاشگرتر شده و تحریک پذیری بالاتری را از خود نشان می‌دهند. این مسئله می‌تواند زمینه ساز بروز اختلافات بین فردی شده و در نهایت به انزوای بیمار بیانجامد. به همین خاطر بسیار اهمیت دارد که در ترک اعتیاد به الکل، فرد علاوه بر پرداختن به سم زدایی بدن درمانهای روان شناختی را نیز برای اصلاح رفتار دریافت نماید. برای کسب اطلاعات در زمینه ترک اعتیاد به الکل کلیک کنید.

سایر اثرات بلند مدت

اعتیاد به الکل | هپاتیت C: افراد مبتلا به هپاتیت C در برابر عوارض مصرف الکل آسیب‌پذیرترند و در صورت ادامه مصرف، احتمال ابتلا آنان به سیروز کبدی و یا سرطان کبد در مقایسه با سایر افراد بیشتر می‌شود.

سرطان: اعتیاد به الکل و مصرف طولانی مدت آن احتمال ابتلا به برخی از انواع سرطان، به‌ویژه سرطان‌های مری، دهان، گلو، حنجره، روده، رکتوم و سینه را بالا می‌برد.

آسیب به قلب: اعتیاد به الکل باعث بروز اختلالاتی در کارکرد قلب نیز می‌شود و احتمال حملات قلبی، سکته و فشار خون را چندین برابر کند. برای کسب اطلاع از تاثیر مواد مخدر بر بدن کلیک کنید.

التهاب لوزالمعده: لوزالمعده قند خون را با ترشح انسولین تنظیم می‌کند و در هضم غذا نیز نقش مؤثری دارد. اعتیاد به الکل می‌تواند به لوزالمعده آسیب رسانده و منجر به شکل‌گیری بیماری التهاب لوزالمعده یا پانکراتیت گردد. پانکراتیت حاد منجر به دردهای شکمی شدید کشنده می‌شود. پانکراتیت مزمن نیز با دل‌دردهای مزمن، اسهال و پایین آمدن شدید وزن شخص همراه است.

درمان اعتیاد به الکل

ترک اعتیاد به الکل شامل سه مرحله می‌شود:

1- قطع مصرف

2- سم‌زدایی

3- توان‌بخشی

هم‌زمان با مراحل ترک اعتیاد به الکل، روان درمانی ضروری است و در طی آن باید دلایل بروز این اعتیاد شناخته شود و در پی رفع آن‌ها تلاش گردد. مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی در زمینه ترک اعتیاد به مواد اعتیاد آور آماده خدمت رسانی می‌باشد. برای کسب اطلاعات در زمینه درمان اعتیاد کلیک کنید.

ترک الکل

با توجه به شرح عوارض و مضرات نامطلوب مشروبات قبل از اینکه مصرف کننده جدی نوشیدن شوید حتی اگر فعلا الکل را بصورت تفننی و تفریحی می نوشید، بهتر است آن را هر چه زودتر ترک کنید. سعی کنید عزم جدی برای کنار گذاشتن الکل داشته باشید. یکی از راه های کنارگذاشتن، اجتناب از حضور در مکان ها و جمع هایی است که شما را به نوشیدن الکل تشویق می کند. برای کسب اطلاعات در زمینه ترک اعتیاد کلیک کنید. 

هیچ کس به اندازه اراده و تصمیم خود شما قادر به کنترل خواسته های آسیب زای شما نخواهد بود. بنابراین شما بهترین فردی هستید که می تواند به خود کمک کند. چنانچه نوجوانان به دنبال مصرف نوشیدنی های الکلی باشند والدین موظفند در این راه حمایت و همراهی و آگاهی رسانی کافی نشان بدهند.

علائم زودرس الکلی شدن را بشناسید و نسبت به حالات رفتاری و ذهنی ناشی از آن آگاهی داشته باشید.

اعتیاد به مشروبات الکی مانند دیگر مواد اعتیاداور مشکل ساز و ترک کردن آن به سادگی رخ نمی دهد. برخی از افراد ممکن است بسته به شدت وابستگی به الکل امکان ترک آن در خانه را داشته باشند اما در اکثر مواقع ترک در خانه موفقیت آمیز نبوده و پیشنهاد می شود برای ترک اصولی و بدون عود مجدد به مراکز ترک الکل که زیر نظر پزشکان و متخصصان مربوطه اداره می شود مراجعه کنید تا از حمایت کافی و حرفه ای برخوردار شوید. در اینصورت حتی اگر جز الکلی های سنگین بوده باشید همچنان امید به ترک موفق و بازگشت به زندگی سالم خواهید داشت.

روانپزشکان و روانشناسان مستقر در مراکز تخصصی با توجه به مقدار مصرف، شرایط سنی و جسمی مصرف کننده قادرند حتی به صورت سرپایی میل به مصرف الکل در بیماران را کنترل کنند. طول درمان و مدت زمان مورد نیاز برای ترک بر مبنای نتایج آزمایشات انجام گرفته و مشاوره های اولیه ای خواهد بود که با بیمار انجام می شود.

پیشگیری از اعتیاد به الکل؛ توصیه‌هایی برای خانواده‌ها 

بسیاری از خانواده‌ها به خصوص آن‌هایی که فرزند نوجوانی در خانه دارند نگران این هستند که فرزندشان به سمت مواد یا الکل گرایش پیدا کنند. اما در عین حال نمی‌دانند روش درست برای پیشگیری از اعتیاد به الکل چیست. در ادامه به چند توصیه مهم در این زمینه اشاره کرده‌ایم.

1- نظارت غیر مستقیمی بر دوستان فرزندتان داشته باشید

در دوران نوجوانی افراد بیش از هر زمان دیگری به گروه‌های دوستی اهمیت می‌دهند. هم چنین آن‌ها در این زمان حساسیت بسیار زیادی نسبت به مداخلات خانواده در زمینه انتخاب دوست نشان می‌دهند. در این شرایط اتخاذ نظارت غیر مستقیم تا حد زیادی می‌تواند به پیشگیری از رفتارهای پرخطر کمک نماید. برای مثال شما می‌توانید به گرمی از دوستان فرزندتان استقبال کرده و با خانواده‌های آن‌ها آشنا شوید. همچنین گاهی از آن‌ها دعوت کنید به خانه شما بیایند و زمانی را با آن‌ها بگذرانید. این کار به شما کمک می‌کند تا راحت‌تر بتوانید بر روابط دوستی فرزندتان نظارت داشته باشید.

2- به فرزندتان آگاهی بدهید

بسیاری از نوجوانان اطلاعات کاملی از عوارض الکل ندارند. به خصوص در کشور ما که الکل به صورت غیرقانونی به دست مردم می‌رسد، در بسیاری از موارد افراد سودجو مواد غیر خوراکی را با الکل ترکیب کرده که در نهایت عوارض جبران ناپذیری نظیر کوری یا مرگ برای فرد به همراه خواهند داشت. در نتیجه لازم است اطلاعات خود را در این زمینه بالا برده و به فرزندتان نیز در این باره آگاهی بدهید.

3- مهارت حل مسئله را به فرزندتان بیاموزید

برخورداری از مهارت حل مسئله یکی از مهم‌ترین توانایی‌هایی است که تا حد زیادی از اعتیاد به مواد و الکل پیشگیری می‌کند. چرا که در حقیقت اعتیاد از نظر متخصصین نوعی حل مسئله ناسالم برای مشکلات زندگی است. به عبارت دیگر در بسیاری از مواقع افراد زمانی که احساس می‌کنند نمی‌توانند از پس رنج‌های زندگی عبور نمایند به سمت الکل یا مواد کشیده می‌شوند. در نتیجه ایجاد حمایت کافی از فرزند و تقویت روحیه حل مسئله در او می‌تواند در پیشگیری از اعتیاد تا حد زیادی موثر باشد.

4- اعتماد به نفس او را تقویت کنید

بسیار اهمیت دارد که به عنوان والدین به گونه‌ای رفتار کنید که حس اعتماد به نفس در فرزندتان تقویت شود. والدینی که که دائما از فرزند خود انتقاد کرده یا او را با سایر افراد مقایسه می‌کنند به طور ناخودآگاه به اعتماد به نفس فرزندشان آسیب می‌زنند. در نتیجه از رفتارهایی نظیر سرزنش، توهین و تحقیر فرزندان به خصوص در دوران کودکی و نوجوانی بپرهیزید و احساس کارآمدی را در او تقویت کنید. لازم است بدانید افراد با اعتماد به نفس پایین زودتر در برابر پیشنهادهای گروه دوستی مبنی بر مصرف سیگار یا الکل تسلیم می‌شوند.

5- "نه" گفتن را به فرزندتان بیاموزید

برخورداری از مهارت جرات ورزی و توانایی کافی برای نه گفتن یکی از موارد بسیار مهمی است که در پیشگیری از اعتیاد نقش مهمی ایفا می‌کند. افرادی که هرگز در این زمینه آموزشی دریافت نکرده‌اند، بیش از دیگران در برابر مصرف مواد و الکل آسیب پذیر هستند. کمک گرفتن از یک روانشناس در آموزش موثر این مهارت‌ها تا حد زیادی مفید خواهد بود. 

سخن آخر

با توجه به عوارض گسترده الکل بر جسم و روان فرد درمان آن در اولویت قرار دارد. مصرف الکل پیامدهای گسترده ای برای فرد و خانواده دارد. ترک الکل به راحتی امکان پذیر نیست و نیاز به ارداه قوی فرد دارد. روان شناسان و مشاوران ما در مرکز مشاوره روانشناسی حامی می توانند در این زمینه به شما کمک کنند.