تروما چیست؟ | انواع تروما روحی چه علائمی دارد؟

تروما چیست؟ ترومای روانی پاسخ به رویدادی است که فرد آن را به شدت استرس زا می داند. به عنوان مثال می توان به قرار گرفتن در یک منطقه جنگی، یک بلای طبیعی یا یک حادثه اشاره کرد. برخی ممکن است علائم شوک و ناراحتی را تجربه کنند و بیشتر آن ها در یک دوره کوتاه بهبود می یابند. تروما می تواند طیف وسیعی از علائم جسمی و روحی را ایجاد کند. همه کسانی که یک رویداد استرس زا را تجربه می کنند دچار تروما نمی شوند. انواع مختلفی از تروما نیز وجود دارد. برخی از افراد دچار علائمی می شوند که پس از چند هفته برطرف می شوند، در حالی که برخی دیگر اثرات طولانی مدت بیشتری خواهند داشت. برای دریافت مشاوره تلفنی فردی در زمینه تروما چیست کلیک کنید.

 

تروما چیست؟

ایا میدانید تروما چیست؟ تروما «یک پاسخ عاطفی به یک رویداد وحشتناک مانند تصادف، تجاوز جنسی، یا بلای طبیعی است». بلافاصله پس از رویداد، شوک و انکار واکنشی معمول است. واکنش‌های طولانی‌مدت شامل احساسات غیرقابل پیش‌بینی، بازگشت به گذشته، روابط متشنج و حتی علائم فیزیکی مانند سردرد یا حالت تهوع می شود. در حالی که بروز این احساسات طبیعی می باشد برخی از افراد در ادامه زندگی خود به مشکل بر می خورند. یک فرد آسیب را به عنوان پاسخ به هر رویدادی که از نظر فیزیکی یا احساسی تهدیدکننده یا مضر می داند، تجربه می کند.

فرد آسیب دیده می تواند طیف وسیعی از احساسات را بلافاصله پس از رویداد و در دراز مدت احساس کند. احساساتی مانند غرق شدن در مشکل، درماندگی، شوکه شدن و یا دشواری در پردازش تجربیات از رایج ترین ادراک ها خواهد بود. تروما همچنین می تواند علائم فیزیکی ایجاد کند. تروما می تواند اثرات بلندمدتی بر آرامش فرد نیز داشته باشد. اگر علائم باقی بماند و از شدت آن کاسته نشود، می تواند نشان دهد که تروما به یک اختلال سلامت روانی به نام اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) تبدیل شده است.

یک اقلیت اثرات آسیب زا در درازمدت مانند ایجاد PTSD یا تروما را تجربه خواهند کرد. درمان و روش های خودمراقبتی می تواند به افرادی که علائم تروما مداوم دارند کمک کند تا این علائم را مدیریت کرده و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.

شیوع و فراوانی

تروما پاسخی است به یک رویداد عمیقاً ناراحت‌کننده یا آزاردهنده که بر توانایی فرد برای مقابله غلبه می‌کند. باعث احساس درماندگی می‌شود و توانایی او را برای درک طیف گسترده‌ای از احساسات و تجربیات کاهش می‌دهد و بین اقوام و ملل تبعیض قائل نیست و در سراسر جهان اختلالی فراگیر است. یک نظرسنجی جهانی بهداشت روان که توسط سازمان بهداشت جهانی انجام شد نشان داد که حداقل یک سوم از بیش از ۱۲۵۰۰۰ نفری که در ۲۶ کشور مختلف مورد بررسی قرار گرفته بودند تروما را تجربه کرده اند.

زمانی که گروه محدود به افرادی بود که طبق تعریف DSM-IV ،طبقه‌بندی موجود در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش چهارم با اختلالات اصلی مواجه بودند، این تعداد به ۷۰ درصد افزایش یافت. اما این اعداد فقط برای نمونه هایی هستند که گزارش شده اند. تعداد واقعی احتمالاً بسیار بسیار بیشتر است.

 

انواع تروما

انواع مختلفی از تروما وجود دارد، از جمله ترومای حاد که ناشی از یک رویداد استرس‌زا یا خطرناک است. ترومای مزمن: این ضربه ناشی از قرار گرفتن مکرر و طولانی مدت در معرض رویدادهای بسیار استرس‌زا است. مثال‌ها شامل موارد کودک آزاری، قلدری، یا خشونت خانگی است.

• ترومای پیچیده: ناشی از قرار گرفتن در معرض چندین رویداد آسیب‌زا است.
• ترومای ثانویه یا ترومای جانشین، شکل دیگری از تروما است. با این شکل از تروما فرد علائم تروما را در تماس نزدیک با کسی که یک رویداد آسیب زا را تجربه کرده است ایجاد می کند. اعضای خانواده، متخصصان سلامت روان و سایر افرادی که از افراد مبتلا به تروما است و به نحوی یک رویداد آسیب‌زا را تجربه کرده‌ است مراقبت می‌کنند در معرض خطر ترومای جانشین هستند. علائم اغلب منعکس کننده علائم PTSD است.

1-تروما چیست |ترومای دوران کودکی

تحقیقات نشان می‌دهد که کودکان به‌ویژه در برابر ضربه آسیب‌پذیر هستند زیرا مغز آن ها هنوز در حال رشد است. کودکان در طول رویدادهای وحشتناک حالت استرس شدیدی را تجربه می کنند و بدن آن ها هورمون های مربوط به استرس و ترس را ترشح می کند. این نوع ترومای رشدی می تواند رشد طبیعی مغز را مختل کند.  برای دریافت مشاوره کودک کلیک کنید.

در نتیجه، تروما به ویژه ترومای مداوم، می تواند به طور قابل توجهی بر رشد عاطفی طولانی مدت، سلامت روان، سلامت جسمی و رفتار کودک تأثیر بگذارد. احساس ترس و درماندگی ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد و این فرد را در معرض خطر قابل توجه بیشتری از اثرات ضربه های آینده قرار می دهد.

2-اختلال استرس حاد

هر فرد آسیب دیده به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مبتلا نمی شود. برخی از افراد برخی علائم مانند موارد ذکر شده در بالا را بروز می دهند، اما پس از چند هفته از بین می روند. این اختلال استرس حاد (ASD) نامیده می شود. هنگامی که علائم بیش از یک ماه طول بکشد و به طور جدی بر توانایی عملکرد فرد تأثیر بگذارد فرد تشخیص PTSD می گیرد. برخی از افراد مبتلا به PTSD تا ماه‌ها پس از خود رویداد علائمی را نشان نمی‌دهند.  برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه اختلال استرس حاد کلیک کنید.

برخی از افراد تا پایان عمر با علائم PTSD ناشی از یک تجربه آسیب زا دست و پنجه نرم می کنند. علائم PTSD می تواند به حملات پانیک، افسردگی، افکار و احساسات خودکشی، سوء مصرف مواد مخدر، احساس انزوا و ناتوانی در انجام وظایف روزانه افزایش یابد.

 

علائم تروما

علائم تروما از خفیف تا شدید متغیر است. عوامل زیادی تعیین می‌کنند که یک رویداد آسیب‌زا چگونه بر شخص تأثیر می‌گذارد و علایم را چگونه بروز می دهد. از جمله ویژگی‌های آن ها، وجود سایر شرایط سلامت روان، مواجهه قبلی با رویدادهای آسیب‌زا، نوع و ویژگی‌های رویداد یا رویدادها، زمینه و رویکرد آن ها به مدیریت احساسات، پاسخ‌های عاطفی و روانی. به هر روی فردی که تروما را تجربه کرده علایمی را به شرح زیر احساس می کند:

• انکار آزار، ترس و غم و شرم
• سردرگمی، اضطراب و افسردگی و بی حسی
• مشکل در تمرکز
• آن ها ممکن است طغیان های عاطفی داشته باشند و برای ان ها مشکل باشد که با احساسات خود کنار بیایند یا از دیگران کناره گیری کنند.
• فلاش بک ها که در آن فرد رویداد آسیب زا را در ذهن خود زنده می کند. مانند کابوس های شبانه که رایج هستند.
• احساس گناه، ناامیدی، تحریک پذیری

علائم فیزیکی تروما

پاسخ های فیزیکی همراه با یک واکنش عاطفی در تروما می‌تواند شامل علائم فیزیکی مانند: سردرد، علائم گوارشی، خستگی و ضربان تند قلب، تعریق و گاهی اوقات فرد بیش از حد برانگیختگی را نیز تجربه می‌کند یا زمانی فرا می رسد که فرد احساس می‌کند در حالت هوشیاری دائمی است. این حالت ممکن است خواب را برای او سخت کند. افراد همچنین ممکن است به سایر مسائل مربوط به سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب و مشکلات سوء مصرف مواد مخدر روی اورده و یا در صورت ابتلا آن را ادامه دهند.

 

تروما چیست |تجربیات آسیب زای شکل دهنده تروما

رویدادهای آسیب زا می توانند منزوی کننده، تکرار شونده و یا در حال انجام باشند. یک فرد همچنین می تواند پس از مشاهده روی دادن یک اتفاق آسیب زا برای شخص دیگر دچار آسیب شود. افراد واکنش های متفاوتی نسبت به حوادث آسیب زا دارند. برای مثال کسانی که دچار یک بلای طبیعی در زندگی می شوند، با وجود تجربه یک رویداد مشابه، واکنش بسیار متفاوتی نشان می دهند. رایج ترین تجربیاتی که منجر به شکل گیری تروما می شود به شرح زیر می باشد:

• قلدری، آزار و اذیت جسمی، روانی یا جنسی
• تجاوز جنسی، تصادف، تولد، بیماری تهدید کننده. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه سوء استفاده جنسی کلیک کنید.
• از دست دادن ناگهانی یکی از عزیزان
• مورد حمله بودن، ربوده شدن، اقدامات تروریستی
• فجایع طبیعی.

 

درمان تروما

چندین روش درمانی می تواند به افراد مبتلا به تروما کمک کند تا با علائم خود کنار بیایند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. روان درمانی خط اول درمان برای تروما است. در حالت ایده آل، یک فرد با یک درمانگر آگاه به شرایط تروما و متمرکز بر نحوه اثرگذاری کار خواهد کرد. انواع درمانی که یک فرد آسیب دیده می تواند از آن بهره مند شود عبارتند از:

1-تروما چیست |روش ایمنی و صدا

اکثر درمانگران آگاه از تروما ترکیبی از مداخلات و روش ها را به کار می گیرند. یکی از نمونه ها پروتکل ایمنی و صدا (SSP) می باشد که توسط دانشمند مشهور جهان و مشاور علمی ارشد Unyte-iLs، دکتر استفان پورگز، رواج یافته است. SSP از سیستم شنوایی و ارتباط مستقیم آن با سیستم عصبی برای بازیابی توانایی مغز و بدن برای یافتن حالت های آرامش، ایمنی و تنظیم استفاده می کند. پروتکل ایمن و صدا برای کاهش استرس و حساسیت شنوایی و در عین حال افزایش تعامل روابط اجتماعی و انعطاف‌پذیری طراحی شده است.

با آرام کردن وضعیت فیزیولوژیکی و عاطفی، دری برای بهبود ارتباطات و درمان موفق تر باز می شود. تحقیقات نشان داده است که SSP می تواند تنها در پنج روز نتایج قابل توجهی در زمینه هایی از قبیل مشکلات اجتماعی و عاطفی، حساسیت های شنوایی، اضطراب و چالش های مربوط به تروما، بی توجهی، استرس هایی که بر تعامل اجتماعی تأثیر می گذارند داشته باشد. SSP به عنوان یک برنامه مداخله شنوایی ۵ ساعته توسط یک متخصص آموزش دیده هدایت و پشتیبانی می شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه بهترین روش های درمان در روانشناسی کلیک کنید.

2-حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم

حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم یا EMDR یکی دیگر از درمان های رایج تروما است. در طول EMDR افراد برای مدت کوتاهی تجارب آسیب‌دیدگی خاصی را تجربه می‌کنند در حالی که درمانگر حرکات چشم آن ها را کنترل و هدایت می‌کند. هدف EMDR کمک به افراد برای پردازش و ادغام خاطرات آسیب زا است. چندین کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده نشان داده‌اند که EMDR یک درمان مؤثر برای PTSD است. همچنین درمورد کتاب درمان هیجان مدار تروما بخوانید.

3-درمان های جسمی، حسی-حرکتی و شناختی-رفتاری

برخی از درمانگران از تکنیک های جسمی یا مبتنی بر بدن برای کمک به ذهن و بدن برای پردازش تروما استفاده می کنند. مروری بر ادبیات موجود در مجله روان درمانی و مشاوره استرالیا نشان داد که درمان‌های مبتنی بر بدن می‌توانند به طیف وسیعی از افراد کمک کنند. این درمان ها عبارتند از: تجربه جسمانی که در این رویکرد درمانگر به فرد کمک می‌کند تا خاطرات آسیب‌زا را در یک فضای امن زنده کند.

• درمان شناختی رفتاری: درمان شناختی رفتاری (CBT) که به افراد کمک می کند تا الگوهای فکری خود را تغییر دهند و بر رفتارها و احساسات خود تأثیر بگذارند. شواهد از CBT به عنوان مؤثرترین رویکرد برای PTSD پشتیبانی می‌کنند.
• روان‌درمانی حسی-حرکتی: این نوع درمان، روان‌درمانی را با تکنیک‌های مبتنی بر بدن ترکیب می‌کند تا خاطرات آسیب‌زا را به منابع قدرت تبدیل کند. اعمال فشار به نقاط خاصی از بدن که باعث ایجاد حالت آرامش می‌شود یکی از تکنیک ها به شمار می رود.
• درمان‌های لمسی: سایر درمان‌های لمسی عبارتند از ریکی، لمس شفابخش، و لمس درمانی. در حال حاضر، شواهد زیادی برای اثبات اثربخشی درمان های جسمی به اندازه CBT و EDMR وجود ندارد. محققان توجه می‌کنند که داده‌های بیشتر در مورد این روش‌ها به تعیین نحوه عملکرد آن ها کمک می‌کند.
• دارو درمانی روانی: داروها به تنهایی نمی توانند تروما را درمان کند اما می تواند به فرد در مدیریت علائمی مانند اضطراب، افسردگی و اختلالات خواب کمک کند. فرد باید در مورد گزینه های خود با پزشک خود صحبت کند.

4-تمرینات خودیاری و ورزش و سبک زندگی متعادل

تمرین خودمراقبتی می تواند به افراد کمک کند تا با علائم عاطفی، روانی و جسمی تروما مقابله کنند. نمونه هایی از خودمراقبتی برای تروما در ادامه با حزییات بیشتر شرح داده شده است. این شیوه ها عبارتند از: برای دریافت مشاوره تلفنی کلیک کنید.

تروما می تواند پاسخ جنگ یا گریز بدن را فعال کند و ورزش با کاهش برخی از این اثرات به نوعی شیوه ای مقابله ای محسوب می شود. تحقیقات نشان می‌دهد که ورزش هوازی می تواند یک درمان مؤثر برای افراد مبتلا به PTSD باشد. توصیه می شود افراد در بیشتر روزهای هفته حداقل ۳۰ دقیقه در روز ورزش کنند.

فرد مبتلا به تروما ممکن است برای آرام شدن هنگام شب و خوب خوابیدن مشکل داشته باشد. این در حالی است که خواب، آرامش و رژیم غذایی همگی در سلامت روان نقش دارند. در صورت امکان فرد باید تلاش کند ۷ تا ۹ ساعت در شب بخوابد. یک رژیم غذایی متعادل، اجتناب از الکل و مواد مخدر و استرس را با فعالیت های آگاهانه یا لذت بخش جایگزین کرده و شدت آن ها را کاهش دهید. در صورت لزوم اطرافیان می توانند اقدامات حمایتی انجام دهند. این شامل صحبت با عزیزان مورد اعتماد یا پیوستن به یک گروه پشتیبانی برای بازماندگان تروما است.

5-ذهن آگاهی و تنفس و ارتباط با دیگران

ذهن‌آگاهی و سایر تمرین‌های مبتنی بر ذهن‌آگاهی می‌تواند افراد را در زمان حال مستقر و متمرکز کند که می‌تواند آن‌ها را از احیا و بازگشت به رویداد آسیب‌زا باز دارد. منابع معتبر مطالعاتی نشان می‌دهند درمان‌های مبتنی بر ذهن آگاهی مداخله‌ای امیدوارکننده برای PTSD است؛ چه به تنهایی چه همراه با سایر درمان‌ها.

کناره گیری از دیگران یکی از علائم رایج تروما است. به همین دلیل ارتباط با دوستان و خانواده تمرین و تلاشی مهم به شمار می رود. طبق گفته انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا برقراری ارتباط با افراد می تواند به جلوگیری از تبدیل شدن تروما به PTSD کمک کند. اگر خیلی سخت است، لازم نیست در مورد تروما با افراد دیگر صحبت کنید. تعامل ساده با دیگران می تواند خلق و خو و ارامش را بهبود ببخشد. برخی از افراد از افشای آسیب با افرادی که به آن ها اعتماد دارند فایده درمانی می برند.

 

سخن اخر درمورد تروما چیست

در حالی که هیچ معیار عینی برای ارزیابی اینکه کدام رویداد باعث علائم پس از تروما می شود وجود ندارد، این رویداد نیازی به افزایش سطح درد تا حد جنگ زدگی، بلایای طبیعی یا حمله شخصی ندارد تا عمیقاً بر شخص تأثیر بگذارد و تجربیات آن ها را تغییر دهد. بلکه موقعیت های آسیب زا که باعث علائم پس از ضربه می شوند از فردی به فرد دیگر کاملاً متفاوت است.

در واقع تجربیات از تروما بسیار ذهنی و شخصی است و آنچه برای در نظر داشتن مهم است این است که تروما بیشتر با پاسخ آن تعریف می شود تا محرک آن. پاسخ ها و علائم رایج تروما واکنش به یک رویداد آسیب زا در بین افراد به طور قابل توجهی متفاوت است. برای کسب اطلاعات بیشتر از خدمات مشاوره روانشناسی در زمینه تروما چیست کلیک کنید.