- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
ارتباط چیست و انواع ارتباط کدامند؟ توسعه مهارت های فردی چگونه حاصل می شود؟ ما انسان ها چرا و به چه میزان با هم ارتباط داریم؟ قطعا این جمله که انسان موجودی اجتماعی است و برای بقا در جامعه به ارتباط نیازمند است، به گوش همهی ما انسانها خصوصا در جامعهی امروز، آشنا است، اما کمتر کسی است که راز یک ارتباط خوب که به موفقیت در تمام عرصههای زندگی بیانجامد را بداند! برای دریافت اطلاعات بیشتر درمورد ارتباط موثر و موفق کلیک کنید.
حتما با این موضوع در زندگی شخصی خود مواجه شدهاید، که به عنوان مثال، همسر شما یا دوستتان یا حتی فرزندتان، کلامی میگوید که به نظر میرسد در گفتار و کلمات با آنچه که شما گفتهاید، موافق است، اما زبان بدن او، حرکات دست و سر یا چشمان او، به نحوی چیزی به غیر از آنچه بر زبان او جاری است، عنوان میکند که شما را دچار دوگانگیِ حسی میکند، این همان زبان غیر کلامی است، و احتمالا هریک از ما در زندگی شخصیمان، چنین تجربهای داشتهایم، که ما را دچار سردرگمی کرده است، این یک مثال از روابط ناسالم و یا عدم موفقیت در ارتباط بین فردی است. به این قبیل مسائل موانع ارتباطی گفته شده که در ادامه به شرح ان پرداخته شده است.
برخی از مهارت های بین فردی
در ادامه چند مورد از مهارتهای بین فردی شرح داده شده است.اینفوگرافیک انواع ارتباط
1-گوش دادن فعالانه وموثر
به زبان ساده یعنی، گوش دادن به صحبتهای طرف مقابل ارتباط، بدون آماده کردنِ جواب برای دفاع! خوب گوش کردن، بدون تقسیم توجهمان به مشغلههای دیگرمان. گوش کردن فعالانه یعنی، گوش سپردن به دردمندی طرف مقابل بدون پیچیدن نسخهی تجربی خودمان. برای دریافت اطلاعات بیشتر درمورد مهارت گوش دادن کلیک کنید.2-کار گروهی
ارتباط لازمهی موفقیت در یک شغل میباشد، مثلا برای موفقیت در یک کارگروهی دریک کارخانه، یا کارگاه، یا محل کار و... کسب مهارت ارتباط موفق در کارگروهی یکی از مصادیق ارتباط موفق بین فردی است.3-مسئولیت پذیری
هر ارتباطی، در هر مکان و زمانی، ایجاد کنندهی مسائلی است، برای حل این مسائل، برای رشد رابطه، میزانی از مسئولیتپذیری لازم است. نباید در رابطه به این شکل باشیم که فرار را بر قرار ترجیح داده و در منطقهی امن خود پنهان شویم، به این امید که مسائل خود به خود مرتفع شود! از دیگر موارد : قابلاعتماد بودن، رهبری، انگیزه، انعطافپذیری، صبوری، یکدلی و...انواع ارتباط
ارتباط اشکال مختلفی دارد که دانستن ان و بکار بردن در زندگی روزمره، باعث ایجاد روابط خوب و پایدار میشود.ارتباط کلامی و غیر کلامی
اجازه دهید همین ابتدا، دو نکته را صریحا بیان کنم، برخلاف تصور رایج بین مردم، ارتباط صرفا کلامی نیست، بلکه هر حرکتی که ما در طول صحبت کردن با مخاطبمان انجام میدهیم، خود نیز نوعی برقراری ارتباط است. اما از نوع ارتباط غیرکلامی!حتما با این موضوع در زندگی شخصی خود مواجه شدهاید، که به عنوان مثال، همسر شما یا دوستتان یا حتی فرزندتان، کلامی میگوید که به نظر میرسد در گفتار و کلمات با آنچه که شما گفتهاید، موافق است، اما زبان بدن او، حرکات دست و سر یا چشمان او، به نحوی چیزی به غیر از آنچه بر زبان او جاری است، عنوان میکند که شما را دچار دوگانگیِ حسی میکند، این همان زبان غیر کلامی است، و احتمالا هریک از ما در زندگی شخصیمان، چنین تجربهای داشتهایم، که ما را دچار سردرگمی کرده است، این یک مثال از روابط ناسالم و یا عدم موفقیت در ارتباط بین فردی است. به این قبیل مسائل موانع ارتباطی گفته شده که در ادامه به شرح ان پرداخته شده است.
موانع ارتباطی
آمارها نشان میدهد، در یک گفتگوی کلامی، 21-38% لحن صدا، 55% زبان بدن، و تنها 7-24% کلمات، تاثیرگذارند. درنتیجه طبیعی است که در ارتباط به شیوهی پیامک، بدون داشتن لحن صدا، بدون دیدن زبان بدن، تنها هفت درصد از منظور ومفهوم مخاطب تحقق پیدا میکند، به مشکلاتی که در چنین ارتباطاتی ایجاد میشود موانع ارتباطی گفته میشود در ادامه، به چند مورد از موانع ارتباط کلامی اشاره میکنیم:زمان و مکان نامناسب
گاهی ما در شرایطی هستیم که به دلیل داشتنِ مشغله و گرفتاری، آنچه که مخاطب در برقراری ارتباط، به ما انتقال کرده را به درستی درک نمیکنیم، یا خود نمیتوانیم پیام مان را به درستی منتقل کنیم.نامناسب بودن شیوه یا وسیلهی ارتباطی
مثل همان پیامک، که پیشترگفته شد، معمولا خانواده، اولین پایگاه امن عاطفی برای اغلب انسانها است، حتی کسانیکه این موضوع را قبول نداشته باشند، باز هم درگیر این پایگاه عاطفی هستند، اما به دلیل عدم ارتباط صحیح و کارآمد، دچار اختلافات و مشکلات خانوادگی شدهاند، درست در همین مواقع، یعنی مشکلات خانوادگی، اگر کسی از اعضای خانواده به نیت ایجاد صلح در رابطه یا حل سوءتفاهمِ ایجاد شده در فلان مهمانی، با پیامک اقدام به اصلاح ارتباط کند، این هدف، قطعا به شکست میانجامد، در وسیلهی ارتباطی مثل پیامک، تنها هفت درصد از نیت مخاطب انتقال میشود که آنهم در شرایط داشتن پیش زمینهی منفی در یک ارتباط بین دو مخاطب، قطعا هدف ارتباطی ما ناکام میشود.تله های شناختی
مورد سوم تحت عنوان تلههای شناختی، یا طرز تفکر نسبت به خود و دیگران میباشد، که به صورت یک غربال در مقابل هر نوع ارتباطی عمل کرده و خروجی این غربال، ممکن است کاملا متفاوت از ورودی آن باشد. نظریه چهار وجهی اریک برن، یکی از مصادیق طرز تفکر ما نسبت به خودمان و دیگران است، به نوعی جهانبینیِ ما نسبت به جهان اطراف، که چهار دیدگاه دارد و از این چهار دیدگاه، ما زمانی به رابطه سالم میرسیم که دیدگاه چهارم را داشته باشیم:- من بدم تو بدی
- من خوبم تو بدی
- من بدم تو خوبی
- من خوبم تو خوبی
راهکارهای ارتباط موفق بین فردی به زبان ساده
برای داشتن یک ارتباط موفق در محل کار، یا بین دوستان و در خانواده، فرقی نمیکند، لازم است اصولی را رعایت کنیم، از جمله:1-احترام در مهارت روابط بین فردی
یکی از اساسیترین و مهمترین پایههای هر نوع ارتباطی شناخت و رعایت احترام میباشد. حتی اگر ما با فردی ارتباط بسیار نزدیکی داشته باشیم در نهایت رعایت احترام او بسیار هائز اهمیت است. ممکن است در ابتدا رعایت نکردن احترام باعث جدایی نشود ولی در ادامه میتوان تضمین داد که روابط به سمت سردی کشیده شده و نهایتا میتواند به جدایی ختم پیدا کند. ابتدا باید افراد و چهارچوبهای آنها را بشناسیم و به آنها احترام بگذاریم. برای دریافت اطلاعات بیشتر درمورد احترام در خانواده کلیک کنید.2-شناخت تفاوتها در مهارت روابط بین فردی
نزدیک به هشت میلیارد انسان در کره زمین با سلیقهها و نظرات متفاوت و مشابه زندگی میکنند که هر یک از آنها منحصر به فرد است. مهم ترین اصل شناخت تفاوتهای بین فردی برای این است که بتوانیم با به اشتراک گذاشتن تفاوتها و بحث برد برد بین فردی با این تفاوتها به تفاهمها برسیم. چرا که ممکن است در طول زمان تفاوتهای حل نشده به جدایی ختم شود، آمارهای وحشتناک و روزافزونِ انواع طلاق در تمام جوامع، خود مصداقی برای تایید این گفتار است.3-استفاده از تفاهمها در مهارت روابط بین فردی| انواع ارتباط
همیشه اینطور نیست که انسانها باهم متفاوت باشند، بلکه در اطراف شما کسانی هستند که با شما هم تفکر، متفاهم، و متشابه هستند، با شناخت تفاهمها و سلایق مشابه میتوان آنها را با یکدیگر به اشتراک گذاشته و آنها را بهتر و کاملتر کنید. تحقیقات نشان داده است کسانی که سلایق یکسان و مشابه دارند دوست صمیمی برای یکدیگر میباشند.4-عقاید و چهارچوبها
هر فردی بسته به شرایط زندگی و محیط زندگی خود دارای چهارچوبها و عقاید متفاوتی میباشد. در واقع میتوان گفت تفاوتها و تفاهمها در باب عقاید و چهارچوبها رقم میخورد. افراد ممکن است نسبت به یک موضوع یا یک اتفاق عقاید و چهارچوبهای متفاوتی داشته باشند که بسیار مهم است ما آنها را بشناسیم و از آنها عبور نکنیم و باعث اذیت آنها نشویم. البته نباید زندگی خود را بر اساس حرف مردم پیش ببرید. برای دریافت اطلاعات بیشتر درمورد زندگی بر اساس حرف مردم کلیک کنید.5-نگاه کردن از دید دیگران| انواع ارتباط
در بحثها فارغ از اینکه حق با کیست ابتدا باید سعی کنیم اتفاقها و رخدادها را از دید طرف مقابل نیز بررسی کنیم. ممکن است یک حرف یک اتفاق برای ما مسئله سخت و پیچیدهای نباشد ولی برای فرد مقابل بسیار آزار دهنده باشد و برعکس. با نگاه کردن مسائل از دید فرد مقابل میتوانیم با ابزار بیشتری مسائل را حل کنیم.6-درک کردن شرایط
فارغ از چهارچوبها و سلایق و علایق باید شرایط طرف مقابل را بتوانیم برای خود تحلیل کنیم و آنها را بفهمیم. ممکن است افراد بخاطر شرایطی که در آن قرار دارند پاسخهای متفاوتی به ارتباطات دهند. مانند شرایط بیماری، افسردگی، شرایط سخت مالی و...7-حرف زدن با یکدیگر| انواع ارتباط
اگر مشکلی هست میتوانیم با رعایت احترام به طرف مقابل آن را ابراز کنیم و سعی کنیم مشکلات را برطرف کنیم. اگر نکات مثبتی در فرد مقابل است آن را بگوییم تا فرد مقابل بتواند آن را حفظ کند. و نکتهی قابل توجه، که گفتنِ آن خالی از لطف نیست، همیشه از تلخی انتقاد، با شیرینی ذکر ِصفات مثبت طرف مقابل بکاهید، اگر با دوست خود همسر یا فرزند خود ، دچار مشکلی شدهاید که نمیدانید چگونه مطرح کردن آن بهتر است، از این ترفند استفاده کرده برای ارتقای مهارت کلامی میان فردی، و به سادگی مسئلهی خود را مطرح کنید.8-عذرخواهی و تشکر کردن
ارتباط یک شمشیر دو لبه است، در عین حال که فواید و کارکردهای مثبت خود را دارد، اما هر ارتباطی ممکن است در مواردی به چالش کشیده شود، اگر در این چالشها باعث شدیم طرف مقابل ناراحت شود، باید غرور خود را کنار گذاشته و از او معذرت خواهی کنیم و شرایط را برای وی توضیح دهیم و سعی در جبران آن داشته باشیم تا بتوانیم حفظ رابطه کنیم. اگر افراد باعث خرسندی ما شوند هرچند کوچک باید از آنها تشکر کنیم و این موضوع را انتقال دهیم که متوجه رفتار خوب وی شدهایم.9-گوش دادن به یکدیگر| انواع ارتباط
مهمترین اصل ارتباط، تقویت مهارت گوش دادن به طرف مقابل است. پیشتر گفته شد گوش دادن فعالانه یکی از اصول ارتباط بین فردی موفق است، تکرار این بند، در این قسمت، به جهت تاکید بر این موضوع میباشد، ابتدا به یکدیگر گوش دهیم و سپس سعی در پاسخ داشته باشیم. گوش دادن به حرفها و رفتارهای افراد باعث شناخت ما از آنها میگردد.پنج ویژگی ارتباط موفق بین فردی| انواع ارتباط
اگر تا به این لحظه از این اطلاعات بیخبر بودهاید، و نمیدانید ارتباط خوب چه ویژگیهایی دارد این 5 ویژگی را بررسی کنید:گشودگی| انواع ارتباط
گشودگی در ارتباط میان فردی در سه حالت اساسی مطرح است.- اولین جنبه گشودگی این است که فرستندهی پیام مشتاق باشد که خود را مقابل طرفهای ارتباطی خویش بگشاید. به این معنا که میزان متعادلی از اطلاعات زندگی شخصی خویش، وضعیت کار و تحصیل خود را بدهد، و خودسانسوری نداشته باشد. البته در حد معقول، گشودگی کامل، حالت دلزدگی در مخاطب ایجاد میکند.
- دومین جنبه از گشودگی این است که فرد فرستندهی پیام، صادقانه نشان دهد که فلان گفتگو، چه حسی و چه محرکی بر او وارد کرده. به عنوان مثال از نگاه ایشان، یا طرز نشستنِ مخاطب، خوشحال شده یا ناراحت شده است.
- سومین جنبه از گشودگی مربوط به احساسات و افکار فرستندهی پیام است. یعنی به طور ناخودآگاه احساساتش را عنوان نکند. به صورت تکانشی رفتار نکند. بلکه کاملا حساب شده، آگاهانه، تصمیم بگیرد که کدام یک از احساسات خود را در این موقعیت، ابراز کند. و مسئولیت ابراز این حس را کاملا عهدهدار باشد.
همدلی
همدلی یعنی ما در ارتباط، بتوانیم خود را به جای طرف مقابل رابطه قرار داده، و احساسات او را در اتفاقی که بر او افتاده است، درک کنیم. وقتی به این درک در رابطه برسیم، بهتر قادر خواهیم بود، که فرد مقابل را درک کنیم. بدانیم در این موقعیت چه بگوییم، یا بعضا حتی چه نگوییم!حمایتگری| انواع ارتباط
همهی ما میدانیم، که انسان هرچند موجودی اجتماعیست اما در هر محیط و در هر ارتباطی احساس راحتی نمیکند. ما در فضایی احساس نزدیکی و دلگرمی میکنیم که جنبهی حمایتگرانهی محیط فعال باشد. فضای حمایتگرانه به این معنا است که در این فضا، اعضا ترس از ابراز عقاید خود را به دلیل حملهی دیگر اعضا نداشته باشند. محیط امنی باشد که هرکسی بتواند به راحتی احساسات، افکار، عقاید خود را با دیگر اعضا به اشتراک بگذارد. بدون ترس از مورد حمله واقع شدن، تحقیر شدن و ... برای دریافت اطلاعات بیشتر درمورد تحقیر شدن در کودکی کلیک کنید.مثبت گرایی
مثبت گرایی خود نیز دارای وجوهیست- مثبت گرایی نسبت به خود این ادامهی همان نظریاتیست که پیشتر در مورد اریک برن، استیفن کاوی و.. گفتیم، یعنی فرد فرستندهی پیام در ارتباط ، احساس خوبی نسبت به خود داشته باشد. اگر کسی نسبت به خود احساس بدی داشته باشد، قطعا در ارتباط، ناخودآگاه احساس ناخوشایندی به مخاطب میدهد.
- مثبت گرایی نسبت به دیگران: داشتن این مهارت که احساس خوب خود را به فرد مقابل انتقال دهیم.
- مثبت گرایی نسبت به وضعیت حاکم بر ارتباط: در یک ارتباط مخصوصا چند نفره، چیزی بدتر از این نیست که یک نفر از اعضا یا حتی بدتر از آن همهی اعضا، احساس ناخوشایند یا نامطلوبی نسبت به رابطهی حاکم بین اعضا داشته باشند!