نقش خانواده در سلامت روان فرزندان و ارتقای آن چیست؟

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با نقش خانواده در سلامت روان فرزندان پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

نقش خانواده در سلامت روان فرزندان چیست؟ خانواده اصلی ترین بنیاد جامعه و تاثیرگذارترین نهاد موثر در رشد و پرورش فرزندان است. از این رو نقش به سزایی در تامین سلامت روان افراد دارد. خانواده از جهات مختلف بر شکل گیری سلامت روانی فرزندان یا عدم سلامت آن ها موثر است. در این مقاله کوشش شده نقش خانواده را در سلامت روان افراد جامعه از جهات مختلف بررسی کرده و به ارائه راهکارهایی برای بهبود روابط میان اعضای خانواده و افزایش سلامت روان افراد پرداخته شود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره خانواده کلیک کنید.  

نقش خانواده در سلامت روان فرزندان

خانواده، به عنوان اصلی ترین بنیان جامعه محلی است که افراد پس از تولد اولین نقش های اجتماعی را در آن تجربه کرده و می پذیرند. خانواده یک فرد اصلی ترین نقش را در شیوه ی تفکر و سلامت روان و عاطفه او در تمام طول زندگیش دارد. چنانچه خانواده نیازهای اساسی فرزند را برآورده نموده و فضای آرام و سالمی را برای رشد و پرورش او تامین کند، کودک از سلامت روانی بالایی برخوردار بوده و در تمام طول زندگی خود از تاثیرات مثبت آن برخوردار خواهد بود.
و برعکس اگر خانواده به عنوان اولین محل رشد، بنیان سست و ناامنی برای کودک داشته و نیازهای روانی و عاطفی کودک را به صورت سالم برآورده نکند، این امر در تمام زمینه های زندگی او تاثیر منفی داشته و اثرات منفی آن تمام جوانب زندگی او را تحت تاثیر قرار خواهد داد. نقش خانواده در رشد و سلامت روان افراد از جهات مختلف قابل بررسی است در زیر به مواردی از حوزه های سلامت روان که خانواده نقش به سزایی در شکل گیری آن دارد اشاره می شود:
برای کسب اطلاعات در مورد خانواده سالم کلیک کنید.

1-شکل گیری خودباوری و عزت نفس

یکی از مهم ترین شاخصه های برخورداری از سلامت روانی، میزان احساس خود ارزشی و حفظ عزت نفس افراد است. اعضای خانواده و مخصوصا والدین اولین کسانی هستند که کودک با آن ها ارتباط برقرار می کند. کودک به طور ناخوداگاه تمامی رفتارها و طرز فکر والدین خود را بدون هیچ گونه چون و چرا به عنوان درست ترین اصول زندگی، پذیرفته و از آن ها تقلید می کند. تا جایی که اعتماد به نفس و میزان احساس خودارزشی او به شدت تابع رفتار و طرز فکر والدین در مورد اوست.
نوع رفتار و طرزفکری که والدین کودک با او دارند، می تواند تعیین کننده ی نوع رفتار کودک با خودش و طرز فکر او در مورد خود باشد. چنانچه والدین طرز رفتار پرخاشگرانه، ایرادگیر یا سختگیری بیش از حد نسبت به کودک داشته داشته باشند اعتماد به نفس کودک تخریب شده و اثرات بسیار زیان باری در تمام ابعاد زندگی او خواهد داشت.

2-نقش خانواده در سلامت روان فرزندان | شیوه تفکر و جهان بینی فرد

خانواده نقش بسیار مهمی در شیوه ی تفکر فرد و جهان بینی او دارد. چنانچه والدین و اعضای خانواده افرادی مثبت اندیش بوده و توانایی و جسارت حل مسائل مختلف را در زندگی خود داشته باشند کودک به صورت خودکار فردی مثبت نگر و پرجرات بار می آید. شیوه ی تفکر فرد و جرات و جسارتی که در برابر وقوع اتفاقات مختلف از خود نشان می دهد مستقیما بر سلامت روانی او تاثیر می گذارد.
چرا که هر چقدر مثبت نگری و ویژگی های یک کاراکتر شخصیتی توانمند در فرد بالا رود چنین فردی از سلامت روانی بالایی برخوردار خواهد بود و این امر عاملی مهم در سلامت روان است که شکل گیری آن به شدت تحت تاثیر طرز تفکر و نگرش خانواده است.

3-شکل گیری نظام ارزشی و باورها و اعتقادات فردی

باورها و اعتقادات فردی نسبت به خود و تمام جوانب مهم زندگی و به صورت کلی نظام ارزشی یک انسان، در صورت صحیح و کارآمد بودن می تواند سلامت روان او را در زندگی افزایش دهد. شکل گیری نظام ارزشی هر فرد وابسته به نظام ارزشی خانواده و محیطی که در آن رشد کرده و افرادی که با آن ها ارتباط داشته است می باشد. البته باید در نظر داشت که باورها و اعتقادات و ارزش های هر فرد بسته به محیط اطراف او همواره می تواند تغییر کند و موضوع ثابت و دائمی نیست اما خانواده به عنوان اولین سازمانی که یک انسان در آن حضور می یابد تا حد بسیار زیادی تعیین کننده ی نظام ارزشی اوست.
به عبارت ساده تر، آنچه که برای خانواده و اجداد شما به عنوان یک ارزش محسوب شود احتمالا برای خود شما نیز همین گونه است مگر آن که به دلیل بالا رفتن سطح آگاهی یا تغییر محل زندگی و روابط اجتماعی، باورهای شما تغییر کند. نظام ارزشی و باورهای اصلی یک فرد چنانچه مثبت و کارآمد و در خدمت رفاه حال او نباشند می توانند برای سلامت روان او زیان بار بوده و زندگی او را دچار نارضایتی ها و ناآرامی های بسیار نمایند، هرچند اگر این نظام ارزشی و ساختمان باورها را از اجداد دور و نزدیک و خانواده ی خود به ارث برده باشد.

4-ارضای نیازهای روانی و عاطفی

خانواده به عنوان مامنی برای آرامش و صلح، از جهت برآورده ساختن نیازهای عاطفی و روانی فرزندان محسوب می شود. چان چه نیازهای عاطفی فردی در خانواده برآورده نشود این امر ضربات سختی بر پیکره ی روان او وارد ساخته و باعث می شود فرد از لحاظ عاطفی به بلوغ لازم نرسد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه بلوغ عاطفی کلیک کنید.
نداشتن بلوغ عاطفی و تلی از نیازهای عاطفی برآورده نشده از جهات مختلف، ناکامی های بسیاری در زندگی و ارتباطات افراد ایجاد کرده و موجب از دست رفتن آرامش و سلامت روانی فرد در طول زندگی خود می شود. از این رو خانواده نقش بسیار مهمی در براورده ساختن نیازهای عاطفی افراد و تامین سلامت روان آن ها از این طریق دارد.

5-نقش خانواده در سلامت روان فرزندان | دستیابی به استقلال فردی

علاوه بر تامین نیازهای جسمی و روانی و انجام حمایت های لازم، اهمیت سوق دادن فرزندان به سمت استقلال فردی توسط والدین را نیز نباید نادیده گرفت. خانواده سهم بسیار مهمی در روند شکل گیری عزت نفس و تقویت استقلال فردی در فرزندان دارد. اگر پدر و مادر تا سنین بزرگسالی همواره روی فرزندان خود مراقبت و کنترل بیش از اندازه داشته باشند، زمینه های شکل گیری استقلال فردی را در او از بین می برند.
استقلال فردی از جمله استقلال مالی و عاطفی و فکری از زمینه های بسیار مهم سلامت روان به شمار می آید. نداشتن مشخصه های استقلال فردی در سنین بزرگسالی، فرد را از داشتن سلامت روان کافی نیز بی بهره می سازد. در این زمینه میتوانید از مشاوره تلفنی فردی نیز بهره مند شوید.

6-تعیین اهداف و زندگی هدفمند

داشتن یک زندگی هدفمند و لذت بردن از تلاش های هر روزه برای دستیابی به اهداف زندگی، از نشانه های بارز بهره مندی از سلامت روان در افراد است. از آن جایی که کودک انسان به طور ناخوداگاه رفتار والدین خود را در زندگی خودش کپی برداری می کند چنانچه والدین هدفمندی در زندگی خود نداشته باشد یا شیوه تربیتی والدین او به گونه ای باشد که با تامین تمام خواسته های مادی فرزندان خود را برای یک زندگی هدفمند آماده نکرده باشند، در این صورت فرزند چنین خانواده ای توانایی تعیین اهداف و شکل دادن یک زندگی آگاهانه بر مبنای اهداف و ارزش های شخصی را نخواهد داشت.
نداشتن اهداف مشخص و عدم برخورداری از زندگی هدفمند، می تواند بر سلامت روان فرد تاثیرات منفی همچون احساس بیهودگی و پوچی در زندگی و عدم رضایت از عملکرد خود به دنبال داشته باشد.  

راهکارهایی برای برقراری سلامت روانی در خانواده

حتی اگر در خانواده ای نابه سامان بزرگ شده باشید و جنبه های مختلفی از سلامت روان شما تا به حال آسیب دیده باشد، هنوز هم می توانید با استفاده از یک سری راهکارها و رعایت برخی نکات، آرامش را به زندگی خود برگردانید. همواره به خاطر داشته باشید که تلاش و انگیزه ی شما نقش به سزایی در بهبود زندگیتان دارد و عوامل بیرونی همچون زیستن در خانواده ای ناسالم تنها زمانی منجر به نابودی سلامت روان شما می شود که قدرت و انرژی خودتان در بهبود شرایط زندگی را نادیده گرفته و دست از هرگونه تلاش برای افزایش کیفیت آن بردارید.
در زیر به نکات مهمی اشاره شده است که به کار گیری آن ها به شما کمک می کند تا سلامت روانی و امنیت عاطفی را به خانواده ی خود بازگردانید. همچنین پیشنهاد می کنیم مقاله خانواده موفق را نیز مطالعه کنید.

1-نقش خانواده در سلامت روان فرزندان | یادگیری مهارت ارتباط موثر

مهارت ارتباط موثر با اعضای خانواده ی خود را تمرین کنید. برای آموزش و یادگیری مهارت ارتباط موثر در جنبه های مخالف ارتباطی، کلاس ها و مجلات آنلاین بی شماری بر بستر اینترنت وجود دارد. می توانید برای آموزش طرز رفتار صحیح با اعضای خانواده ی خود مخصوصا اگر والد هستید از آموزش های آنلاین ارتباط موثر استفاده کنید. اکنون می دانید که رفتارهای نادرست شما چه عواقب منفی برای فرزندانتان در پی دارد بنابراین نمی توانید ساده و بی تفاوت از کنار این موضوع مهم رد شوید.

2- ایجاد عزت نفس و احساس خودارزشی

سعی کنید در خانواده ی خود فضایی آرام و صمیمی مهیا کنید تا افراد وقتی وارد خانه می شوند بتوانند تمام مشغله های فکری خود را رها کنند. اگر شما با فرزندتان رفتاری مثبت داشته باشید که حاکی از طرز فکر مثبت شما درباره ی او و توانمندی ها و نکات مثبت شخصیت فرزندتان باشد، او نیز همین رفتار مثبت و عزتمندانه را با خود خواهد داشت. مطمئن باشید گران قیمت ترین ارثی که فرزندتان می تواند از شما به ارث ببرد، عزت نفس و عشق به خویشتن است. چرا که داشتن آن زمینه ساز تمام موفقیت ها و ثروت های مادی و معنوی خواهد بود.

3- فرهنگ قدردانی و سپاس گزاری

فرهنگ قدردانی و سپاس گزاری از یکدیگر و خوشحال شدن و تشکر کردن به خاطر هر موضوع ساده و هدیه ی کوچکی را در خانواده تان جا بیندازید. سپاس گزاری موضوع بسیار ساده ای است که اغلب نادیده گرفته می شود اما اگر همین رفتار ساده در زندگی خانوادگی شما تداوم داشته باشد خواهید دید که چه اثرات مثبت شگرفی بر روابط و سلامت روان افراد خانواده گذاشته است.

4- استقلال و عدم وابستگی در روابط

هر چقدر هم که فرزند خود را دوست دارید و در پی برطرف کردن نیازها و خواسته های مادی و عاطفی او هستید باید استقلال و عدم وابستگی را به فرزند خود آموزش دهید. فرزند شما هرگز نمی تواند از سلامت روان کافی برخوردار باشد زمانی که دائما در هر شرایطی به شما تکیه کند و خودش توانایی برآورده ساختن خواسته هایش را در غیاب شما نداشته باشد. عدم وابستگی به دیگران از نشانه های بارز دارا بودن سلامت روان به شمار می رود.
هم چنین شما تنها زمانی می توانید فرزند مستقلی بار بیاورید که خودتان فرد مستقلی باشید. بنابراین مهر و محبت را با وابستگی بیش از حد یا کنترل کردن افراد اشتباه نگیرید. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان وابستگی کودک کلیک کنید.

5-وضع قوانین واضح و مشخص در خانواده

زمانی که هیچ قانون و مقررات مشخصی در خانواده وجود نداشته باشد فرزندان شما خودمختار و بی قید بار می آیند. لازم است برای بهبود شرایط و سامان دادن اوضاع قوانین مشخصی بر خانواده حاکم باشد و تمامی افراد خانواده نیز ملزم به اجرای آن ها باشند. این قوانین برای مراقبت از اعضای خانواده و حفظ کانون گرم خانه وضع می شود و لازم است با هدف کنترل گری و سلطه جویی بر سایر افراد صورت نگیرد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه قوانین درخانه کلیک کنید.

6-نقش خانواده در سلامت روان فرزندان | شناخت تفاوت های فردی

افراد حتی اگر در یک خانواده متولد شده و تحت یک شرایط مشابه زندگی کرده باشند، هم چنان از هم متفاوت هستند. فرزندان یک خانواده مانند انگشتان یک دست هیچ کدام مانند دیگری نیستند و ویژگی های رفتاری و شخصیتی متفاوتی دارند. شناخت تفاوت های فردی به شما این امکان را می دهد تا آگاهی لازم را در مورد هر یک از اعضای خانواده کسب کرده و مطابق با اخلاق و شخصیت خاص او رفتار کنید و حساسیت های او را رعایت نمائید. این امر بحث ها و مشاجرات خانوادگی را کاهش داده و باعث افزایش صمیمیت در خانواده و بهبود وضعیت سلامت روان افراد می شود.  

سخن آخر درمورد نقش خانواده در سلامت روان فرزندان

خانواده اصلی ترین بنیاد یک جامعه و منشا اصلی میزان و کیفیت سلامت روان افراد جامعه است. امروزه نقش چشم گیر خانواده در سلامت روان افراد بر هیچ کسی پوشیده نیست. زمانی که خانواده های سالم با طرز فکر و رفتار کارآمدی داشته باشیم می توان انتظار داشت اعضای یک جامعه از وضعیت سلامت روانی خوبی برخوردار باشند.
درست است که زندگی در یک خانواده ی ناسالم می تواند ضربه های روانی و عاطفی بسیاری بر سلامت روان شما وارد کرده باشد اما همواره می توان با بهره گیری از انواع روش های خودشناسی و مهارت های روان درمانی سلامت روانی را افزایش داد. اگر شما هم در راستای این موضوع مسئله ای دارید، می توانید از مشاوران و روانشناسان در این مورد کمک بگیرید. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.