اضطراب موقعیتی | علائم، علل و راه کاهش اضطراب در یک موقعیت خاص

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با اضطراب موقعیتی پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

اضطراب موقعیتی نوعی از اضطراب است که قبل از یک موقعیت شناخته شده، مانند عملکرد درسی و شغلی، امتحان، مصاحبه شغلی یا سخنرانی عمومی به جای اضطراب عمومی ایجاد می شود. فرد در موقعیت‌های خاصی احساس ترس یا بیش از حد عصبی بودن می کند و علائم می‌تواند به شکل لرزش و رعشه، خشکی دهان، سرگیجه و تپش قلب و سایر علائم ظاهر شود. این علائم که گاهی اوقات به آن ها حملات پانیک نیز گفته می شود توسط محرک هایی مانند قرار گرفتن در یک فضای شلوغ تشدید می شوند. با درمان هایی از جمله رفتاردرمانی شناختی و دارودرمانی قابل درمان و کنترل است. برای دریافت مشاوره کنترل استرس و اضطراب کلیک کنید.  

اضطراب موقعیتی

در حالی که اکثر مردم هر از گاهی احساس اضطراب می کنند برای برخی اضطراب بخش بزرگی از زندگی است و می تواند در فعالیت های روزمره اختلال ایجاد کند. اختلال اضطراب فراگیر (GAD) به عنوان یک دسته از اضطراب های رایج یک وضعیت طولانی مدت است که به جای یک رویداد خاص باعث ایجاد اضطراب و احساس بی قراری در مورد مسائل و موقعیت های مختلف می شود و نادیده گرفتن آن ها به یک مبارزه دائمی تبدیل می شود. این عارضه بیشتر از آن چیزی است که فکر می کنید. تخمین زده می شود که تا ۵٪ از جمعیت بریتانیا تحت تاثیر GAD هستند.
برای کسب اطلاعات در زمینه علائم اضطراب کلیک کنید.

پاسخ به یک موقعیت خاص

در این بین یکی از انواع اضطراب، اضطراب موقعیتی است که معمولاً در پاسخ به یک موقعیت خاص رخ می دهد. اضطراب موقعیتی بسیار رایج است و در بسیاری از موارد طبیعی است زیرا می تواند در پاسخ به موقعیت های خاص مانند سخنرانی در جمع یا مصاحبه شغلی رخ دهد. در حالی که بر اساس تشخیص NHS اختلال اضطراب فراگیر(GAD) از اضطراب موقعیتی به عنوان یک اختلال اضطراب متمایز شناخته نمی شود اما اگر علائم فرد به اندازه کافی در زندگی روزمره او تداخل داشته باشد، ممکن است معیارهای فوبیا را برآورده کند.
اضطراب موقعیتی به عنوان یک وضعیت متمایز در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) کتابچه راهنمای بالینی که پزشکان برای تشخیص شرایط سلامت روان از آن استفاده می‌کنند شناسایی و تشخیص گذاری نشده است. با این حال ‌اگر علائم دارای معیارهای از جمله ناراحت کننده بودن و تداخل در زندگی روزمره باشد معیارهای نوعی اختلال اضطرابی را که به عنوان فوبیای خاص شناخته می شود برآورده می کنند. فوبیای خاص شامل ترس غیرمنطقی و شدید از یک موقعیت یا شیء خاص است.
برای کسب اطلاعات در مورد درمان اضطراب کلیک کنید.  

علائم اضطراب موقعیتی

تازگی و ناآشنایی، موضوعات رایج بسیاری از موقعیت هایی است که باعث ایجاد اضطراب موقعیتی می شود. طبیعی است که در مواجهه با موقعیت هایی که مطمئن نیستید چه انتظاری داشته باشید یا چه اتفاقی ممکن است بیفتد احساس اضطراب کنید. در بسیاری از موارد هنگامی که موقعیت ها آشناتر می شوند اضطراب موقعیتی کاهش پیدا می کند. تعدادی از علائم و نشانه ها در اضطراب موقعیتی وجود دارد که به شکلی رایج، اغلب افراد در پاسخ به شرایط خاص بروز می دهند.
علائم اضطراب موقعیتی مشابه علائم سایر اختلالات اضطرابی است اما اغلب در اثر رویدادها یا موقعیت های خاص بروز می کند. علائم همچنین می تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد و به شدت حمله اضطراب بستگی دارد. برخی از علائم به شرح زیر می باشد:

• اسهال و حالت تهوع، مشکل در تمرکز، سرگیجه، دهان خشک
• سبکی سر؛ افزایش ضربان قلب و تنفس سریع
• تحریک پذیری، تنش عضلانی، عصبی بودن
• بی قراری یا لرزش و تعریق
• حساس عصبی یا تحت فشار بودن
• خستگی و افسردگی که اغلب با بی خوابی همراه است
• تعریق و حس بیماری، درد قفسه سینه، تحریک پذیری

 

شناسایی و تشخیص اضطراب موقعیتی

اگر مشکوک هستید که اضطراب موقعیتی را تجربه می کنید، با پزشک مشورت  کنید. آن ها قادر خواهند بود علائم شما را ارزیابی کرده و تعیین کنند که آیا علایم با اضطراب موقعیتی مرتبط هستند یا نشانه ای از وضعیت سلامت روان دیگری مانند فوبیا یا انواع دیگر اختلالات اضطرابی می باشند.
پزشک از شما سوالاتی در مورد ماهیت، مدت و شدت علائم اضطرابی خواهد پرسید. همچنین برای انجام آزمایش‌های آزمایشگاهی که می‌تواند به رد برخی بیماری‌های خاص که ممکن است باعث علائم اضطراب شما شوند یا در ایجاد آن ها نقش داشته باشند معاینه فیزیکی انجام شود و از شما خون گرفته شود. همچنین از شما خواسته می شود که پرسشنامه ای را پر کنید که می تواند به بررسی شرایطی مانند اضطراب یا افسردگی کمک کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه کنترل اضطراب کلیک کنید.

تشخیص افتراقی

در حالی که اضطراب موقعیتی به عنوان یک بیماری مستقل مانند اختلال اضطراب فراگیر (GAD) شناخته نمی شود اما ویژگی های خاصی دارد که GAD ندارد. بزرگترین تفاوت این است که این نوع اضطراب ثابت نیست. بلکه در موقعیت های خاص ایجاد می شود. اغلب نمی توان از موقعیت های محرک مانند ایستادن در آسانسور شلوغ یا راه رفتن در میان جمعیت هر بار به سادگی اجتناب کرد و در مراحل مختلف زندگی خود با آن ها مواجه خواهید شد به همین دلیل است که درمان همچنان مهم است.
تمایز بین اضطراب موقعیتی و اختلال اضطراب فراگیر (GAD) مهم است. در جایی که GAD شامل یک حالت اغلب مداوم نگرانی عمومی است اضطراب موقعیتی در پاسخ به یک موقعیت خاص به وجود می آید.  

علل بروز اضطراب موقعیتی

تعدادی از عوامل مختلف وجود دارد که می تواند به تشدید اضطراب موقعیتی کمک کند. اینکه فرد تمایل به ایجاد موقعیت های جدید یا در حال تغییر دارد از آن جمله است. از آنجا که مردم مطمئن نیستند که هنگام قرار گرفتن در موقعیت های مختلف چه چیزی باید از شرایط انتظار داشته باشند یا چگونه باید پاسخ دهند احساس اضطراب ظاهر می شود.
همچنین اضطراب موقعیتی در شرایطی رخ می دهد که افراد در گذشته تجربه منفی یا ناراحت کننده ای داشته اند و حالا احتمال فراخوانی دارد. برای مثال اگر یک بار در حین سخنرانی در جمعی تجربه بدی داشته اید ممکن است دفعه بعد که با موقعیت مشابهی مواجه شدید دچار اضطراب شوید. به طور کلی مستعد بودن بیشتر در برابر اضطراب این احتمال را افزایش می دهد که اضطراب موقعیتی را تجربه کنید. عواملی که ممکن است در ایجاد اختلالات اضطرابی نقش داشته باشند عبارتند از ژنتیک، شیمی مغز و تأثیرات محیطی. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه کاهش اضطراب کلیک کنید.

محرک ها و عوامل بسترساز

چیزهای زیادی وجود دارد که باعث می شود فرد دچار اضطراب موقعیتی شود و معمولاً به مساله ای جدید، وضعیت ابهام آمیز آینده یا در حال تغییر مربوط می‌شود. یک تجربه جدید شامل یک شغل جدید یا یک رابطه جدید می تواند باشد، مساله آینده ممکن است شامل مصاحبه شغلی یا قرار ملاقات پزشکی باشد و تغییرات نیز شامل تغییر خانه یا تجربه مشکلات مالی می شود. اضطراب موقعیتی همچنین ناشی از مسایل غیر عقلانی و بی منطقی می باشد که معمولاً مقدار معینی از فشار را تحمیل می کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه موفقیت برای شغل جدید کلیک کنید.
هر فردی در مقطعی از زندگی خود یکی از این محرک ها را تجربه می کند اما همه از اضطراب موقعیتی ناشی از آن رنج نمی برند. به این دلیل است که دلایل خاصی برای اضطراب موقعیتی از جمله ژنتیک و سایر شرایط پزشکی وجود دارد. همچنین در این روزگار دیجیتالی به دلیل عدم تعامل و ارتباط انسانی ممکن است بیشتر از آن رنج ببرید. برخی از رایج ترین محرک ها عبارتند از:

• اولین روز مدرسه، مصاحبه های شغلی و اولین روز کاری
• ملاقات با یک شخص در اولین قرار، سفر به یک مکان جدید
• دور بودن از خانه، صحبت در جمع، ملاقات با مردم در یک مهمانی
• پذیرفتن وظیفه رهبری یک گروه
• گپ زدن های کوچک با افرادی که نمی شناسید
• موقعیت های مختلف در روابط اجتماعی
• تغییرات عمده زندگی مانند روز عروسی، تولد یک کودک یا نقل مکان برای رفتن به دانشگاه.

 

درمان اضطراب موقعیتی

برای بسیاری از افراد درمان اضطراب موقعیتی به سادگی می تواند راهکارهایی برای اجتناب از موقعیتی باشد که باعث اضطراب یا حمله پانیک می شود. با این حال اجرای چنین رویه ای اهمیشه امکان پذیر نیست زیرا وضعیتی که باعث ایجاد مشکل می شود بخشی از زندگی عادی است و نمی توان از آن اجتناب کرد. بنابراین به کمک حرفه ای نیاز است. به طور کلی تعدادی از رویکردهای خودیاری وجود دارد که احساس اضطراب را کاهش می دهد اما درمان و کنترل اختلال با مداخله متخصص سلامت روان ممکن خواهد بود.

دارودرمانی و روان درمانی

پزشک معمولا یک داروی ضد اضطراب مانند زاناکس (آلپرازولام) کلونوپین (کلونازپام) یا آتیوان (لورازپام) را تجویز می کند تا به شما در مدیریت علائم اضطراب در هنگام بروز کمک کند. همچنین داروهای طولانی مدت مانند پروپرانولول نیز برای درمان تجویز می شود. پروپرانولول به عنوان دسته داروهای مسدود کننده بتا در کنترل علائمی مانند تپش قلب، تعریق بیش از حد و لرز بسیار مفید خواهد بود. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه دارو درمانی روانی کلیک کنید.
با متوقف کردن علائم می‌توان کمک بزرگی به جلوگیری از گسترش اضطراب کرد. زمانی می توان از آن استفاده کرد که می دانید با موقعیتی که باعث اضطراب شما می شود قرار است مواجه شوید یا در صورت نیاز می توان آن را به طور منظم مصرف کرد. درمانگر همچنین یک روان درمانی مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT) یا مواجهه درمانی را توصیه می کنند که می تواند به کاهش اضطراب موقعیتی شما کمک کند.
مقابله با اضطراب موقعیتی می تواند چالش برانگیز و ناراحت کننده باشد اما در عین حال جز اختلالاتی است که اغلب می توانید با استفاده از چندین استراتژی مقابله ای مختلف آن را تحت کنترل دراورید. چند ایده که ممکن است کمک کند در ادامه اورده شده است.  

شیوه های مقابله ای خودیاری

اضطراب موقعیتی را اغلب می توان با استفاده از راهبردهای خودیاری مدیریت کرد. اما در مواردی که اضطراب شما بسیار ناراحت کننده می شود یا با زندگی روزمره شما تداخل پیدا می کند بهتر است به تنهایی معضل را تحمل نکنید و به سراغ درمان حرفه ای بروید. روان درمانی، دارو درمانی یا ترکیبی از این دو گزینه برای درمان مشکلات اضطرابی رایج و مناسب هستند.
از انجایی که اضطراب موقعیتی اغلب زمانی به وجود می آید که احساس می کنید برای مقابله با یک موقعیت ناآشنا آمادگی ندارید اطمینان از اینکه به اندازه کافی خود را برای مدیریت هر اتفاقی که ممکن است رخ دهد آماده کرده اید چه در حال سخنرانی یا شروع یک کار جدید می تواند به کاهش برخی از احساسات اضطراب شما کمک کند. پس اماده سازی از قبل را در دستور کار مقابله ای خود قرار دهید.

1-فعال بودن

تاثیر رقصیدن، دویدن، شنا کردن یا فعالیت های دیگر از نظر بالینی ثابت شده است. فعال بودن باعث افزایش سطح سروتونین بدن می شود و هر چه هورمون «احساس خوب» سروتونین در بدن بیشتر باشد احساس آرامش بیشتری خواهید داشت. قرار گرفتن در یک الگوی ورزشی منظم به شما کمک می کند ظاهر، احساس و عملکرد بهتری داشته باشید که احساس اضطراب را کاهش می دهد.

2-خودداری از زیاده روی در  مصرف کافئین

اگر بیش از حد کافئین می نوشید در شکل گیری اضطراب بیش از حد معمول تاثیر می گذارد. کافئین باعث اختلال در خواب و همچنین تسریع ضربان قلب می شود. در صورت امکان از قهوه چای و نوشیدنی های انرژی زا در مصرف بالا خودداری کنید زیرا حاوی کافئین هستند. کاهش مصرف کافئین به کاهش احساس اضطراب کمک می کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه اعتیاد به کافئین کلیک کنید.

3-انجام تمرینات ذهنی

فکر صحبت کردن در جمع می تواند برخی از افراد را وحشت زده کند اما ساده ترین راه برای غلبه بر اعصاب مضطرب این است که سخنرانی خود را به دفعات و مکررا تمرین کنید. هر فرصتی را غنیمت بشمارید تا با جمله بندی راحت شوید. به این ترتیب آمادگی بهتری خواهید داشت و کنترل بیشتری بر اوضاع در روز خواهید داشت. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه کنترل اضطراب سخنرانی کلیک کنید

4-قرار دادن خود در معرض ترس ها

مواجهه درمانی رویکردی است که معمولاً برای مقابله با فوبیا و اضطراب استفاده می شود. ایده این است که خود را در معرض آنچه می ترسید قرار دهید تا با آن آشنا شده و متوجه شوید که واقعاً خطر کمی دارد. ممکن است در ابتدا گام های کوچک برداشته و آهسته شروع کنید و یا حتی فقط به این فکر کنید که چه چیزی شما را مضطرب می کند و سپس به تدریج راه خود را ادامه دهید تا واقعاً با ترس های خود روبرو شوید. مانند قرار دادن خود در موقعیتی که شما را مضطرب می کند. برای دریافت اطلاعات  بیشتر در زمینه غلبه بر ترس کلیک کنید.

5-اضطراب موقعیتی | به چالش کشیدن افکار منفی

درگیر شدن در نوع تفکر فاجعه بار "چه می شود اگر" که در آن شما بدترین نتایج ممکن را تصور می کنید یکی از الگوهای ناسالم اما رایج در افکار منفی است که می تواند اضطراب موقعیتی را تشدید کرده و شما را در شرایط بحرانی قرار دهد. وقتی متوجه شدید که اینگونه فکر می کنید افکار خود را با دیدگاه واقعی تر و مثبت تر به چالش بکشید. اگرچه اجرای این شیوه به ویژه به تنهایی اسان نیست اما تلاش خود را بکار بگیرید. اگر نتیجه داد ادامه بدهید. در غیراینصورت مداخله حرفه ای درخواست کنید.

6-استفاده از تکنیک های آرامش

برخی از استراتژی‌های آرامش‌بخش را یاد بگیرید و تمرین کنید که پس از آن بتوانید زمانی که اضطراب موقعیتی را تجربه می‌کنید از آن ها استفاده کنید. تنفس عمیق و تجسم کردن شرایط بهینه دو رویکرد مفید هستند که می توانید برای آرام کردن سریع خود از آن ها استفاده کنید. آرام سازی پیشرونده عضلانی(PMR) یکی دیگر از تاکتیک های مفید است که شامل سفت شدن تدریجی و سپس شل کردن گروه های مختلف عضلانی در سراسر بدن می شود.  

سخن آخر درمورد اضطراب موقعیتی

تمرین منظم راهبردهای مقابله ای می تواند به شما کمک کند تا به مرور زمان اضطراب موقعیتی خود را کاهش دهید. هرچه بیشتر با ترس‌های خود روبرو شوید در حالی که خود را آماده می‌کنید و افکار منفی خود را به چالش می‌کشید و از تکنیک‌های آرام‌ سازی استفاده می‌کنید احتمال اینکه اضطراب کمتری را تجربه کنید کاهش می دهد. اضطراب به اشکال مختلف ظاهر می شود، اما در حالی که زندگی با آن آسان نیست کارهایی وجود دارد که می توانید برای کاهش اثرات آن انجام دهید.
اگر با اضطراب موقعیتی سر و کار دارید و این شیوه ها جواب نداد نیاز دارید با یک متخصص صحبت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر از مشاوره روانشناسی کلیک کنید.