- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
وابستگی به والدین در بزرگسالی از جمله موانعی است که باعث می‌شود شما نتوانید به رشد شخصیتی کامل دست پیدا کنید و از پس وظایف مرتبط با دوره سنی خود برآیید. این وضعیت زمانی که ازدواج کنید و خانواده تشکیل می‌دهید بیشتر خود را نشان می‌دهد و به احتمال زیاد سبب بروز نارضایتی در همسر و سایر اعضای خانواده می‌شود چرا که شما برای گرفتن هر تصمیمی هنوز به والدین خود وابسته هستید و با وجود این که از نظر فیزیکی از پدر و مادر خود فاصله گرفته‌اید همچنان از نظر روانی و هیجانی مستقل نشده‌اید. البته راهکارهایی برای کاهش وابستگی به والدین در بزرگسالی وجود دارد که در ادامه به بررسی بیشتر آن خواهیم پرداخت. همچنین مراجعه به مشاورین روانشناس می تواند ضمن ریشه یابی این وابستگی به کاهش و درمان این اختلال کمک کند. برای کسب اطلاعات و دریافت مشاوره خانواده کلیک کنید.
.gif)
وابستگی به والدین در بزرگسالی چه علائمی دارد؟
هنگامی که ما به عنوان بزرگسال با والدین خود تعامل داریم، پویایی های خانواده دوران کودکی به آسانی دوباره تجربه می شود و مجدد به نمایش در می آید. به طوری که همسران در ترکیب رابطه قرار می گیرند و تضاد ایجاد می کنند. یک پویایی سمی به خصوص شامل وفاداری های رقابتی با مردان و مادرانشان اتفاق می افتد. ازدواج آن ها را ویران می کند و در "راه اندازی"مردان برای یک رابطه با دلبستگی جدید و بالغ تداخل ایجاد می کند. اینکه این صحنه چگونه پیش می‌رود، تأثیرات آن به میزان «تمایز» روان‌شناختی طرفین از والدین و اینکه آیا آن ها مرزهای امنی را در ازدواج و خانواده جدید ایجاد کرده اند یا خیر و همسویی با همسر خود و نه والدین دارد.
در بسیاری از موارد افرادی که در بزرگسالی دچار وابستگی به والدین هستند نسبت به رفتار خود بینش چندانی ندارند. این افراد معمولاً از طریق بازخوردهای منفی که از جانب اطرافیان به خصوص همسر دریافت می‌کنند متوجه می‌شوند که میزان وابستگی به خانواده بعد از ازدواج از سمت آن ها غیر معمول است و در نوع ارتباطشان با پدر و مادر اشکالاتی وجود دارد؛ اما در عین حال نمی‌دانند که چگونه می‌توانند اوضاع را بهبود ببخشند. برای اینکه به عنوان یک شخصیت بزرگسال سالم میزان استقلال و وابستگی خود را بسنجید کمی به رفتارهای خود با دقت بیشتری نگاه کنید و تلاش کنید صادقانه به این پرسش‌ها پاسخ دهید.
- آیا در طول روز چندین بار با والدین خود تماس می‌گیرید؟
- آیا برای انجام هر کار کوچکی به پدر و مادر خود متوسل می‌شوید؟
- آیا برای گرفتن تصمیمات روزمره خود نیز به مشورت با والدین خود احساس نیاز می‌کنید؟
- آیا از نظر مالی هنوز مستقل نشده‌اید؟
- آیا روابط بدون حد و مرزی با والدین خود دارید و والدینتان در حریم شخصی زندگی‌تان نیز مداخله می‌کنند؟
- آیا هنگامی که به پدر و مادرتان دسترسی ندارید احساس اضطراب و بی قراری می‌کنید و عملکردتان تحت تأثیر قرار می‌گیرد؟
هرچقدر که تعداد جواب‌های مثبت شما به سؤالات بالا بیشتر باشد احتمال اینکه وابستگی مخربی را بین خود و والدینتان پرورش داده باشید بیشتر وجود دارد. اگر شدت این رفتارها در شما بسیار زیاد است و علاوه بر والدین در روابط عاطفی خود نیز احساس وابستگی بسیار زیادی می‌کنید و بدون فرد مقابل نمی‌توانید کارآیی خود را حفظ کنید احتمال ابتلا به اختلال شخصیت وابسته نیز وجود دارد که در این مورد باید از یک روانشناس کمک بگیرید و برای ارزیابی دقیق‌تر اقدام کنید.
اینفوگرافیک وابستگی به والدین در بزرگسالی
راهکارهایی برای کاهش وابستگی به والدین در بزرگسالی
اگر وابستگی شما به والدین شدت بسیار زیادی نداشته باشد و به صورت یک اختلال در نیامده باشد با بهره‌گیری از راهکارهای روانشناسی می‌توانید میزان آن را کاهش دهید. اما در صورتی که حس می‌کنید این راهکارها کمکی به بهبود اوضاع نمی‌کنند تلاش کنید تا به یک روانشناس مراجعه کنید تا بتوانید به بررسی دقیق‌تر مشکل بپردازید. روانشناس با بررسی نشانه های انواع وابستگی در شما می تواند بهترین روان درمانی را در نظر بگیرد. ما در ادامه به چند راهکار عمومی در زمینه کاهش وابستگی به والدین در بزرگسالی پرداخته‌ایم.
1- کمی به خود فضا بدهید
در ابتدا باید بتوانید فرق یک رابــطه سالم همراه با دلبستگی ایمن را از وابستگی مخرب تشخیص دهید. اگر احساس می‌کنید که عواطف شما نسبت به والدین، در عملکرد روزانه‌تان تأثیر منفی گذاشته است و اوضاع طوری پیش می‌رود که شما بدون آن‌ها کمتر می‌توانید اوضاع را بچرخانید لازم است که در اولین قدم کمی به خود فضا بدهید و برای کسب استقلال، فاصله گرفتن را تمرین کنید.
به این منظور مثلاً تلاش کنید تا تعداد تماس‌هایتان را به تدریج کاهش دهید و گاهی مشکلاتتان را به صورت تنهایی حل و فصل کنید. ممکن است در ابتدا این امر برای شما دشوار باشد اما اگر از قدم‌های ساده شروع کنید راحت‌تر می‌توانید پیش بروید و به تدریج کارهای مهم‌تری را به تنهایی انجام دهید.
_ وابستگی و دلبستگی را با یکدیگر اشتباه نگیرید
در بسیاری از مواقع افرادی که وابستگی شدیدی دارند، برای رهایی از فشار روانی خود و اطرافیان آن را نوعی دلبستگی معرفی می نمایند. اما در مقایسه دلبستگی و وابستگی درمی یابیم که این دو مقوله های کاملا جدای از هم هستند. دلبستگی نوعی رابطه عاطفی توام با استقلال فردی است که باعث رشد روانی و تقویت اعتماد به نفس می شود. در حالیکه وابستگی یک واکنش ذهنی در برابر ترس ها و اضطراب هایی است که در وجود فرد نهادینه شده و برای رهایی از احساسات ناخوشایند ایجاد می شود.
2- برای کاهش وابستگی به والدین در بزرگسالی استقلال هیجانی را دست کم نگیرید
هنگامی که حرف از استقلال و وابستگی می‌شود بسیاری از افراد بیشتر به مواردی نظیر استقلال مالی و جدا زندگی کردن از پدر و مادر می‌اندیشند و کمتر به استقلال هیجانی فکر می‌کنند اما لازم است بدانید که در درمان اختلال شخصیت وابسته، استقلال هیجانی مقدم بر استقلال فیزیکی است و حتی می‌تواند تسهیلگر آن باشد.
به این منظور شما لازم است که بتوانید احساسات و عواطف خود را در صورت نیاز به تنهایی مدیریت کنید و برای داشتن وضعیت روانی با ثبات دائماً به پدر و مادر خود وابسته نباشید. درست است که والدین مهم‌ترین منابع ما برای دلگرمی هستند با این حال باید تلاش کنید تا بتوانید به مهارت کنترل احساسات خود دست یابید.
درنتیجه هر بار که احساس ناراحتی، ناامیدی یا اضطراب می‌کنید سریعاً با والدین خود تماس نگیرید. به خودتان این فرصت را بدهید که کمی با این هیجانات تنها بمانید و بتوانید با تکیه بر مهارت‌های فردی اوضاع را بهتر کنید. این امر به شما کمک می‌کند تا در آینده و در مواجهه با مشکلات بزرگ‌تر زندگی بتوانید روی پای خودتان بایستید و در واقع در کنار بلوغ جسمانی به بلوغ عاطفی و روانی کافی نیز دست یابید. اگر احساس می‌کنید در تنظیم هیجانات و کنترل احساساتتان با مشکلات بسیار جدی مواجه هستید و نمی‌توانید به تنهایی از پس آن بربیایید مراجعه به یک روانشناس می‌تواند به شما کمک بسیاری کند.
3- با افراد مستقل معاشرت کنید
برای اینکه بتوانید در مسیر استقلال گام بردارید و از وابستگی خود به والدین بکاهید لازم است که بتوانید یک سیستم پشتیبانی مناسب برای خود فراهم کنید تا این سیستم مایه تشویق شما شده و استقلال هرچه بیشتر شما را تسهیل کند. درنتیجه در انتخاب دوستان و اطرافیان خود بیشتر دقت کنید و تلاش کنید با افرادی معاشرت داشته باشید که آن‌ها نیز افرادی مستقل هستند و بتوانند در مسیر کسب مهارت تاب آوری و کسب استقلال به شما کمک کنند.
4- برای آینده برنامه ریزی کنید
وابستگی به والدین در بزرگسالی می‌تواند شما را از برنامه‌های فردی زندگی‌تان عقب بیاندازد و مانع توسعه فـــردی شما در زندگی باشد. همچنین ممکن است باعث شود که نسبت به هم سن و سالان خود دیرتر شاغل شوید و یا دیرتر زندگی مشترک را آغاز کنید. در نتیجه زندگی خود را مورد بازنگری قرار دهید و ببینید که چه برنامه‌ای برای سال‌های آتی دارید؟ آیا اهداف مشخصی را دنبال می‌کنید و یا برنامه‌ای برای رسیدن به این اهداف دارید؟ برای اینکه بتوانید مستقل شوید لازم است که به طور دقیق نقشه راه را بلد باشید و بدانید که قرار است در چه مسیری حرکت کنید.
5- اشتباهات را بپذیرید
اگر به دنبال علل و ریشه‌های وابستگی به والدین بگردیم تا حد زیادی به ترس از اشتباه کردن و تمایل برای کامل بودن می‌رسیم. در واقع بسیاری از افراد از ترس اینکه مبادا خودشان در زندگی اشتباهی مرتکب شوند و شکست را تجربه کنند؛ دائماً به والدین خود تکیه می‌کنند و خصوصاً تصمیمات مهم را به آن‌ها واگذار می‌کنند. این نوع واکنش در برابر ترس از شکست در حقیقت کمک می‌کند تا افراد اضطراب خود را کاهش داده و در نتیجه احساس امنیت بیشتری بکنند.
در حالی که احساسات مثبت ناشی از این مسئله گذرا هستند و در دراز مدت بیشتر باعث آزار شما خواهند شد. در نتیجه تلاش کنید تا بپذیرید که اشتباه در زندگی همه افراد اجتناب ناپذیر است و شما نیز از این امر مستثنی نیستید. اگر فکر می‌کنید کمال‌گرایی بیش از حدتان مانع از این می‌شود که بتوانید از وابستگی به والدین دست بردارید مراجعه به یک روانشناس می‌تواند برای شما کمک کننده باشد.
مرکز مشاوره حامی هنر زندگی با کادری مجرب می تواند در این زمینه یاریگر شما باشد. برای آگاهی بیشتر در زمینه مشاوره تلفنی کلیک کنید.
سؤالات متداول
- وابستگی سالم چه تفاوتی با وابستگی ناسالم دارد؟
در وابستگی سالم که در روانشناسی به آن دلبستگی می‌گویند فرد حتی هنگامی که پدر و مادر حضور فیزیکی هم ندارند می‌تواند احساس امنیت و آرامش داشته باشد و دائماً برای هر چیزی به والدین خود احساس نیاز نمی‌کند. در حالی که در وابستگی ناسالم فرد دائماً در چرخه‌ای از احساسات منفی درگیر است و هنگامی که پدر و مادر حضور ندارند اضطراب و ناآرامی زیادی را تجربه می‌کند. فرد با وابستگی ناسالم در مورد هر چیز کوچکی با والدین خود صحبت می‌کند و احساس می‌کند بدون آن‌ها نمی‌تواند عملکرد مناسبی داشته باشد.
