- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با رفتار با بچه اول هنگام تولد بچه دوم پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.
نحوه رفتار با بچه اول هنگام تولد بچه دوم در میزان سازگاری او با این مسئله اهمیت بسیاری دارد. به همین خاطر باید قبل از به دنیا آمدن فرزند جدید آمادگی لازم را در کودک بزرگتر ایجاد کنید. هر چقدر که فرزند اول شما کوچکتر باشد توان کمتری برای درک این رویداد دارد. در نتیجه بیشتر احساس خطر میکند و ممکن است حضور کودک جدید را به عنوان از دست دادن شما تلقی کند. در این شرایط نداشتن اطلاعات کافی در مورد برخورد مناسب با کودک میتواند زمینه بروز مشکلات و آسیبهای روانی گوناگونی را برای او فراهم کند. ما در این مقاله به توضیحات بیشتری در مورد رفتار با بچه اول هنگام تولد بچه دوم پرداختهایم که مطالعه آن میتواند برای شما سودمند باشد. همچنین توصیه می شود به هنگام تولد بچه دوم برای افزایش سازگاری فرزند اول با موقعیت جدید، از راهکارهای روانشناختی کودک بهره ببرید. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره کودک کلیک کنید.
نحوه رفتار با بچه اول هنگام تولد بچه دوم
معمولا کودکان هنگام به دنیا آمدن فرزند جدید در خانواده احساس ناامنی میکنند و به دنبال کسب اطمینان در رابطه با محبت والدین نسبت به خود هستند. این موضوع میتواند در قالب پــرخاشگری کودکان و یا فعالیتهای توجه طلبانه، خود را نشان دهد. برای آنکه بتوانید این شرایط را به خوبی مدیریت کنید در ادامه به چند راهکار مهم اشاره کردهایم.
اینفوگرافیک رفتار با بچه اول هنگام تولد بچه دوم
1- در مورد نحوه برخورد با نوزاد به کودک آموزش دهید
مراقبت از نــوزاد تازه متولد شده زمانی که شما کودک دیگری در خانه دارید اهمیت بسیاری دارد. در این شرایط باید در مورد نحوه تعامل با نوزاد به فرزند اول خود آموزشهایی را ارائه دهید. برای مثال به او نشان دهید که چگونه باید با کودک بازی کرده و ارتباط مناسب برقرار کند.
در همین راستا میتوانید الگوی او شوید و به او یاد بدهید که چه کارهایی را انجام دهد. تــشویق کودکان در این مسیر کمک بسیاری به شکل گیری رفتارهای مناسب میکند. به همین خاطر میتوانید هر بار که فرزند اول شما از نوزاد مراقبت مناسبی به عمل میآورد یا به شیوه درستی با او رفتار میکند به طور کلامی یا غیرکلامی به او پاداش دهید. این رفتار میتواند در تقویت صــمیمیت بین خواهر و برادر در بزرگسالی نیز تأثیر بسزایی داشته باشد.
2- مراقبت غیر مستقیم از شیوههای رفتار با بچه اول هنگام تولد بچه دوم
بسیاری از کودکان ممکن است هنگام تعامل با خواهر یا برادر کوچکتر ناگهان رفتارهای پرخاشگرانهای از خود نشان دهند. به همین خاطر بهتر است تا زمانی که در مورد سازگار شدن فرزند اولتان با تولد کودک جدید مطمئن نشدید آنها را با یکدیگر تنها نگذارید و همواره به طور غیرمستقیم مراقب رفتارهای او باشید. هنگامی که او رفتار خشن و نامناسبی انجام میدهد تلاش کنید تا به وسیله اســباب بازی مناسب کودک یا یک وسیله سرگرم کننده دیگر حواس او را پرت کنید.
توجه داشته باشید که نحوه واکنش شما و رفــتار با کودک تا حد زیادی میتواند در تکرار رفتار کودک نقش داشته باشد. برای مثال اگر واکنش تندی نشان دهید احتمال آنکه فرزند شما مجددا رفتار خود را تکرار کند، افزایش خواهد یافت. در نتیجه تلاش کنید که به طور غیرمستقیم ناظر ارتباط میان فرزندان خود باشید.
3- ابراز محبت بیشتر از شیوههای رفتار با بچه اول هنگام تولد بچه دوم
هنگام تولد فرزند جدید در خانواده، کودک بزرگتر شما نیاز بیشتری به مهر و محبت شما دارد. به همین خاطر تلاش کنید که محبت خود را بیشتر به او ابراز کنید. برای مثال تلاش کنید تا در طول روز بیشتر به او بگویید که دوستش دارید، بیشتر او را در آغوش بگیرید و زمانهای خاصی را برای بازی با او یا کتاب خواندن در کنار او اختصاص دهید. این فعالیتها به فرزند شما اطمینان میدهد که همچنان به او اهمیت میدهید و در نتیجه کمتر به خاطر تقسیم توجه شما دچار اضطراب و نگرانی و تــرس از طرد شدن خواهد شد.
4- از روشهای درست تنبیه استفاده کنید
ممکن است کودک با وجود تمام آموزشهایی که به او درباره رفتار با خواهر یا برادر کوچکتر میدهید باز هم به مرور بدرفتاریهایی داشته باشد و همچنین اقدامات پرخاشگرانهای را علیه فرزند کوچکتر انجام دهد. در این شرایط ممکن است بسیار عصبانی شوید و قصد تــنیبه کودک را داشته باشید.
اما پیش از هر چیز باید توجه داشته باشید که انتخاب شیوههای غلط تربیتی میتواند منجر به تشدید شدن مشکلات کودک شود. در نتیجه برای تنبیه نیز باید به فکر سالمترین و مناسبترین راه باشید. در این شرایط معمولا استفاده از تــکنیک وقفه تربیتی یکی از بهترین گزینههاست.
5- دادن پاداش کلامی یکی از شیوههای رفتار با بچه اول هنگام تولد بچه دوم
کودکان تا حد بسیار زیادی به دریافت پاداشهای بیرونی در تقویت رفتار وابسته هستند. با این حال پاداش همواره به معنای خرید کادو و جایزه برای کودک نیست. بلکه استفاده از کلمات مشوق نیز میتواند تأثیر شگرفی بر روی کودک داشته باشد. به این منظور زمانی که میبینید فرزندتان با خواهر یا برادر کوچکتر برخورد مناسبی دارد با گفتن جملاتی نظیر "چه برادر بزرگی!" میتوانید او را تشویق کنید. همچنین اگر تشویقهای کلامی شما همراه با بوسیدن یا در بــغل کردن کودک باشد میتواند تأثیرات بیشتری داشته باشد. پیشنهاد می کنیم برای کسب اطلاعات در خصوص تاثیر تشویق بر کودکان مقاله مربوطه را مطالعه فرمایید.
6- صحیت با کودک در مورد احساساتش از نحوه رفتار با بچه اول هنگام تولد بچه دوم
کودکان کمتر در مورد احساسات خود با بزرگترها صحبت میکنند. آنها اغلب نگرانیها، ترسها و اضطرابهای خود را از طریق واکنشهای رفتاری نشان میدهند. در نتیجه تلاش کنید تا خودتان در این مورد پیش قدم شوید و با کودک در مورد احساسات او از آمدن فرزند جدید صحبت کنید. بگذارید تا او آزادانه احساساتش را با شما در میان بگذارد و در این میان تلاش کنید تا هرگز کودک را قضاوت یا سرزنش نکنید.
همچنین بهتر است علت توجه بیشتر به فرزند کوچکتر را به طور واضح برای کودک بزرگتر توضیح دهید تا زمینه ایجاد حـسادت فرزند اول ایجاد نشود. برای مثال به او بگویید که نوزاد از چه ناتوانیهایی برخوردار است و شما باید به او کمک کنید تا بزرگ شود. تأکید روی این نکته که توجه و مراقبت بیشتر به معنای بیشتر دوست داشتن نیست از اهمیت بسزایی برخوردار است.
7- مراقب کلمات و جملات خود باشید
کلماتی که پس از به دنیا آمدن فرزند جدید به کار میبرید تا حد بسیار زیادی حائز اهمیت میباشد و میتواند منجر به حساسیت فرزند بزرگتر شوند. برای مثال هرگز هنگام رد کردن خــواستههای کودکان، نوزاد را بهانه نکنید، حتی اگر واقعا دلیل مخالفت شما کارهای مربوط به نوزاد باشد. برای مثال گفتن جملاتی نظیر اینکه "نمیتوانیم به پارک برویم چون نوزاد خواب است" یا " باید اول نوزاد را عوض کنم و بعد پیش تو بیایم" باعث میشود که فرزند بزرگتر شما نسبت به خواهر یا برادر خود حساس شود و او را مانع محبت شما ببیند.
به این ترتیب سعی کنید از جملات دیگری استفاده کنید، برای مثال میتوان گفت فعلا دستم بند است یا مشغول کاری هستم. در واقع مسئله مهم آن است که اشاره مستقیمی به فرزند کوچکتر نداشته باشید و او را مقصر نشان ندهید. برای عدم بروز مشکلات روانی و رفتاری برای فرزند اول بهتر است والدین فاصــله سنی بین فرزندان را به گونه ای رعایت کنند که فرزند اول قدرت پذیرش فرزند دوم را داشته باشد.
سخن پایانی
امروزه به دلیل حساسیت سلامــت روان افراد جامعه، سعی می شود تمام مواردی که می تواند آسیب زننده باشد از میان برداشته شود. یکی از این موارد تولد فرزند دوم است که می تواند برای فرزند اول خانواده یک تحول عظیم در شرایط زندگی ایجاد نماید.
بنابراین لازم است با توجه به مبانی روانشناسی کودک والدین قبل از تولد بچه دوم تمامی شرایط را برای آمادگی ذهنی فرزند اول ایجاد نمایند. در این راه می توانید با مشاوران حامی هنر زندگی همراه باشید و از تخصص آن ها در امر روان درمانی و روانشناختی بهره مند شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مشاوره روانشناسی کلیک کنید.
سؤالات متداول
- چگونه میتوانم احساسات منفی فرزند اولم را نسبت به کودک تازه متولد شده از بین ببرم؟
این واکنش در بسیاری از کودکان دیده میشود و امری طبیعی است. برای آنکه به فرزند بزرگترخود کمک کنید، تلاش کنید که با او گفتوگوی بیشتری داشته باشید و بگذارید تا او آزادانه احساساتش را بیان کند. بودن در کنار او و نشان دادن حمایتتان علی رغم وجود همه این احساسات بیش از هر کار دیگری در کاهش احساسات منفی فرزندتان تأثیرگذار خواهد بود.
- آیا روانشناس میتواند به کودک کمک کند که راحتتر با شرایط جدید سازگار شود؟
بله. برخی کودکان بر اساس خلق و خوی ذاتی خود حساسیت بیشتری نسبت به اتفاقات محیط دارند. در نتیجه ممکن است واکنشهای شدیدتری داشته باشند و دیرتر با به دنیا آمدن خواهر یا برادر جدید سازگار شوند. در این شرایط مراجعه به روانشناس کودک میتواند به شما در زمینه رفتار با بچه اول کمک کند تا بتوانید تعامل بهتر با فرزند بزرگتر را بیاموزید. همچنین ممکن است با به دنیا آمدن فرزند جدید کودک بزرگتر دچار اختلالات رفتاری نظیر پرخاشگری شود که روانشناس در بهبود این اختلالات نیز میتواند به شما کمک کند.