![رفتار با فرد دوقطبی](https://honarehzendegi.com/resources/files/1401/09/dealing-with-bipolar (2).jpg)
- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
رفتار با فرد دوقطبی باید چگونه باشد؟ اگر دوست یا عزیزی دارید که مبتلا به اختلال دوقطبی است می دانید که این وضعیت چالش برانگیز است. رفتارهای نامنظم و تغییرات شدید خلق و خوی برای فرد مبتلا و همچنین افراد زندگی آن ها سخت بوده و بنابراین در گفتن عبارت ها و نحوه رفتار باید کمی محتاط باشید. ممکن است نیت خوبی از گفتن برخی صحبت ها داشته باشید اما متوجه نباشید که این کلمات چگونه برداشت می شوند. شنیدن برخی نظرات و انجام رفتارها برای فردی که مبتلا به اختلال دوقطبی است می تواند دردناک، خشمگین و افسرده کننده و حتی مخرب باشد. برای دریافت مشاوره تلفنی فردی کلیک کنید.
اختلال دوقطبی چیست؟
اختلال دوقطبی که قبلا به عنوان افسردگی شیدایی شناخته می شد یک بیماری روحی و روانی است که باعث تغییرات شدید در خلق و خو، انرژی و سطح فعالیت مشخص می شود. این تغییرات بر توانایی فرد در انجام وظایف روزانه تأثیر می گذارد. اختلال دوقطبی اغلب در نوجوانان مسن یا بزرگسالان جوان ایجاد میشود و میانگین سن شروع آن ۲۵ سال است. تقریبا شش نوع اصلی اختلال دوقطبی وجود دارد.
در حالی که علائم مشابهی دارند اما این علائم در شدت و درمان متفاوت می باشد که از شدیدترین تا ضعیف ترین آن ها عبارت است از: اختلال دوقطبی نوع I، اختلال دوقطبی نوع II، اختلال سیکلوتیمیک (سیکلوتیمیا)، اختلال دوقطبی و مرتبط با مواد، داروها، اختلال دوقطبی و مرتبط ناشی از یک بیماری پزشکی دیگر، اختلال دوقطبی و مرتبط نامشخص.
علائم اصلی اختلال دوقطبی فازهای هیجانی شدیدی است که «اپیزود های خلقی» نامیده می شود. این قسمت ها می توانند از شادی تا شادی شدید (شیدایی) به غم و اندوه عمیق یا ناامیدی (بروز علائم افسردگی) تبدیل شوند. گاهی اوقات افراد مبتلا به اختلال دوقطبی هم شادی و هم غم را به طور همزمان تجربه می کنند (حالت مختلط). همچنین مهم است بدانید که اختلال دوقطبی به شدت تحت تأثیر ژنتیک است اما عوامل محیطی مانند حمایت اجتماعی ضعیف و آسیب های زندگی نیز در شروع این بیماری نقش دارند.
چالش های اختلال دوقطبی
هنگامی که افراد مبتلا به اختلال دوقطبی دچار تغییرات خلقی می شوند معمولاً تغییرات شدیدی را در سطح انرژی و فعالیت، الگوی خواب و سایر رفتارهای روزمره خود تجربه می کنند. علائم روان پریشی مانند توهم یا هذیان، ممکن است در طول دوره های خلقی شدید نیز رخ دهد. این ها می تواند هم برای فرد مبتلا به اختلال دوقطبی و هم برای اطرافیان ترسناک باشد. اختلال دوقطبی معمولاً یک بیماری مادام العمر است.
در حالی که بسیاری از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است برای دورههای زمانی بدون علائم باقی بمانند علائم آنها در هر زمانی امکان عود دارد. گاهی اوقات افراد مبتلا به اختلال دوقطبی در طول این دورههای بدون علامت مضطرب میشوند و مطمئن نیستند که دوره خلقی بعدی آن ها چه زمانی رخ خواهد داد.
رفتارهای ممنوعه در ارتباط با فرد دوقطبی
اگر میخواهید بدانید چگونه با یک دوست یا یکی از عزیزان مبتلا به اختلال دوقطبی رفتار کنید تا به گونه ای حمایت کننده به نظر آید یادگیری بیشتر در مورد این بیماری میتواند اولین قدم مفید باشد. در ادامه برخی از چیزهایی که هرگز نباید به فردی که دارای اختلال دوقطبی است بگویید و نحوه رفتار با فرد مبتلا به دوقطبی شرح داده شده است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه اختلالات خلقی کلیک کنید.
1-نشان دادن واکنش زیاد
واکنش بیش از حد یکی از علائم اختلال دوقطبی است اما عباراتی مانند این تجربه فرد را از این علامت به یک رفتار ارادی سطح پایین تقلیل می دهد. هنگام حمایت از یک فرد با بیماری روانی مانند اختلال دوقطبی مهم است که کلمات شما به جای عصبانیت نشان دهنده همدلی باشد. ممکن است فرد مورد علاقه شما در مقایسه با نحوه درک شما از این موقعیت بیش از حد واکنش نشان دهد اما توصیف احساسات او به عنوان اینکه صرفا بیش از حد واکنش نشان می دهد، تجربه ناراحت کننده زندگی آن ها را بی اهمیت جلوه می دهد و به جای شفقت شرم را پررنگ می کند.
حداقل ۲۵ تا ۶۰ درصد افراد مبتلا به اختلال دوقطبی اقدام به خودکشی می کنند و بین ۴ تا ۱۶ درصد در اثر خودکشی می میرند. اگر دوست یا یکی از اعضای خانواده مبتلا به اختلال دوقطبی دارید توجه داشته باشید که ممکن است دچار بحران شوند و به حمایت شما نیاز داشته باشند.
2-درگیری همه مردم با این بیماری
در میان کسانی که اختلال سلامت روان قابل تشخیص ندارند نیز تغییرات خلقی مشاهده می شود. اما فقط افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، سیکلوتیمیا، اختلال اسکیزوافکتیو و بیماریهای روانی شدید مرتبط هستند که دارای نوسانات خلقی مکرر و شدید بین مانیا یا هیپومانیا و افسردگی می باشند.
اما گفتن عبارت همه گاهی اوقات کمی دوقطبی می شوند مشابه همان دلایل غیر حساس در بخش قبلی است. داشتن نوسانات خلقی با داشتن اختلال دوقطبی یکسان نیست. اظهاراتی مانند این شدت علائمی را که فرد مبتلا به اختلال دوقطبی با آن ها زندگی میکند به حداقل میرساند و تجربیات آن را نادیده می انگارد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه عوامل تشدید کننده اختلال دوقطبی کلیک کنید.
3-رفتار با فرد دوقطبی |انگ روانی بودن
این جمله یک از ده ها کلمه و عبارات منفی است که به وضعیت روانی یک فرد اشاره می کند و به عنوان یک حمله مورد استفاده قرار می گیرد که برای افراد مبتلا به اختلالات روانی حساسیت زا و مضر است. ممکن است عادت داشته باشید چنین عباراتی را برای نشان دادن رفتار دوستانه خود با کسی به زبان بیاورید بدون اینکه متوجه باشید که چگونه می تواند برای فردی که با اختلال کنار می آید مضر باشد." تو مثل دیوانه ها رفتار می کنی". اگرچه تعریف تاریخی "دیوانه" به فردی که شیدایی را تجربه می کند اشاره دارد اما امروزه این اصطلاح مجموعه ای از مفاهیم بسیار منفی و گمراه کننده را دارد.
در فرهنگ عامه دیوانگان اغلب به عنوان افرادی خشن و نامعقول و غیرقابل اعتماد به تصویر کشیده می شوند. تجربه شیدایی فرد دوقطبی بهطور خودکار به این معنا نیست که او خطرناک است. اختلال دوقطبی نیز همان اختلال شخصیت ضداجتماعی یا روانپریشی نیست. باید مراقب هر واژه ای باشید که فرد را با اختلالش تعریف می کند. یک فرد بیمار دارای هویتی فراتر از بیماری خود دارد و برابر با اختلالی که به آن مبتلا می باشد نیست.
4-طلب دیوانگی
توجه داشته باشید که توانایی برای انجام کارهای عجیب و غریب و بی مهابا بدون توجه به قضاوت محیط تمام چیزی نیست که در شیدایی وجود دارد. علائم بسیاری در شیدایی وجود دارد که آزاردهنده هستند و نظراتی از این قبیل نه تنها تجربه یک فرد از شیدایی را بی اهمیت جلوه می دهد بلکه نشان دهنده عدم درک درست از شرایط شیدایی واقعی است. در حالی که یک فرد ممکن است در طول یک دوره شیدایی واقعاً انرژی زیادی داشته باشد می تواند افکار مسابقه ای، اختلالات خواب و رفتارهای تکانشی و از جمله چالش های دیگر را تجربه کند.
5-رفتار با فرد دوقطبی |عادی به نظر رسیدن
ممکن است فرد مبتلا به اختلال دوقطبی بین دو چرخه باشد یا شاید در پنهان کردن احساسات خود خوب عمل نکند. در نظر بگیرید که اگر شما یک بیماری جدی مانند سرطان داشته باشید و کسی بگوید: نمیتوانی بیمار باشی، خیلی عادی به نظر میرسی!ممکن است چه احساسی به شما دست بدهد؟ اگرچه تغییرات هورمونی بر خلق و خو تأثیر می گذارند اما نادیده گرفتن اختلال دوقطبی به عنوان چیزی در حد تداخل هورمونی عادلانه نیست.
هر فردی ممکن است از این منطق ناراحت بشود چه رسد به فردی که دارای اختلال دوقطبی است و با چالش ها دست به گریبان. حمایت اجتماعی به افراد مبتلا به این بیماری کمک می کند و شما می توانید با اجتناب از اظهارنظرهای بی احساس یا ناخوشایند که نادیده گرفته شدن و یا انگ زدن را منتقل می کنند حامی خوبی باشید. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه از کجا بفهمم بیماری دوقطبی دارم کلیک کنید.
بایدهای رفتاری با افراد دوقطبی
علاوه بر اجتناب از گفتن انواع نظرات بالا کارهای دیگری نیز وجود دارد که می توانید برای حمایت از یکی از عزیزان مبتلا به اختلال دوقطبی انجام دهید. این حمایت می تواند به ویژه زمانی که فرد در حال تجربه یک قسمت خلقی است مهم باشد. زندگی با اختلال دوقطبی آسان نیست. اما حمایت و رفتار شما می تواند تغییرات مثبتی در سبک زندگی فرد مبتلا به این عارضه ایجاد کند. به خصوص در دوره های عود خلقی.
1-قهرمان بودن
هرچه بیشتر در مورد اختلال دوقطبی بدانید بیشتر می توانید کمک کنید. به عنوان مثال درک علائم دورههای شیدایی و افسردگی میتواند به شما در واکنش مناسب در طول تغییرات خلقی شدید کمک کند. مبتلایان به دو قطبی گاهی اوقات ممکن است احساس کنند که تمام دنیا با آن ها مخالف است. اطمینان دادن به فرد که در کنار او هستید به او کمک می کند تا احساس ثبات بیشتری داشته باشد. برای دریافت مشاوره افسردگی کلیک کنید.
شما مجبور نیستید با رفتارها و اعمال آن شخص موافق باشید اما گفتن اینکه همیشه پشت او خواهید بود می تواند بسیار سودمند باشد. افراد مبتلا به اختلال دوقطبی اغلب احساس بی ارزشی یا ناامیدی می کنند. بنابراین تأیید نقاط قوت و ویژگی های مثبت آن ها کمک می کند تا از دوره های افسردگی خود راحت تر بهبود یابند.
2-رفتار با فرد دوقطبی |ایجاد یک طرح
اختلال دوقطبی می تواند غیر قابل پیش بینی باشد. در صورت نیاز به استفاده از آن در طول دورههای خلقی شدید، داشتن یک برنامه اضطراری مهم است. این طرح باید شامل اقداماتی باشد که اگر فرد در طول یک دوره افسردگی افکار خودکشی داشته باشد یا اگر در طول یک دوره شیدایی از کنترل خارج شود چه باید کرد. شما همچنین باید برنامههای روزانه داشته باشید که میتواند به فرد کمک کند زمان بین اپیزودهای شدید را پشت سر بگذارد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان افسردگی کلیک کنید.
این برنامهها میتواند شامل مکانیسمهای مقابلهای باشد. مانند کارهایی که فرد وقتی احساس میکند نوسان خلقی در راه است می تواند انجام دهد یا اینکه چگونه کارهای روزمره یا سایر فعالیتهای روزانه را در زمانی که سطح انرژی پایینی دارد انجام دهد. این برنامه ها را زمانی انجام دهید که فرد در وضعیت ذهنی آرام و پایداری قرار دارد. بهتر است آن ها را یادداشت کنید تا هر دوی شما بتوانید به راحتی دسترسی پیدا کنید. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان اختلال دوقطبی کلیک کنید.
گاهی اوقات افراد مبتلا به اختلال دوقطبی زمانی که در مرحله شیدایی بیماری خود هستند می توانند کاملاً تکانشی شوند. هنگامی که بیمار مبتلا خوب است ممکن است از شما بخواهد که برای او پول نقد یا کارت اعتباری نگه دارید که آسیب مالی بالقوه ای را که می توانند در مرحله جنون به خود وارد کنند به حداقل برساند. اگر با انجام این کار موافقت کرده اید آماده باشید تا زمانی که از شما میخواهد کارتهای اعتباری، دفترچههای بانکی یا پول نقد او را بدهید در معرض خصومت قرار بگیرید. قبل از موافقت با حمایت از فرد مبتلا در این راه، به این فکر کنید که آیا می توانید با این موضوعات کنار بیایید یا خیر.
3-شنونده بودن و تسلیم شدن در زمان مناسب
همیشه لازم نیست دقیقاً بدانید که چه باید بگویید. اغلب اوقات یکی از بهترین کارهایی که می توانید انجام دهید این است که صرفا مایل به گوش دادن باشید. سعی کنید وقتی نگرانیها، ناامیدیها و سایر ترس های خود را به اشتراک میگذارند حامی و دلسوز باشید. ارائه پذیرش و درک شما می تواند کمک زیادی به آن شخص کند که با شرایط خود احساس راحتی بیشتری داشته باشد. با توجه فعالانه به آنچه می گویند، حفظ آرامش در طول مکالمه، اجتناب از مشاجره و اجتناب از طرح کردن هر موضوعی که به نظر می رسد آن ها را آزرده یا ناامید می کند شنونده خوبی می شوید.
هیچ کس بهتر از متخصصانی که برای درمان اختلال دو قطبی آموزش دیده اند نمی داند چگونه با آن باید مقابله کرد. اگر به فردی مبتلا به اختلال دوقطبی کمک میکنید و به نظر میرسد رسیدگی به آن بسیار دشوار شده است با یک متخصص پزشکی یا سلامت روان تماس بگیرید. اگر فرد مورد سوء استفاده قرار گرفت یا تهدید به آسیب رساندن به خود یا دیگران کرد با اورژانس تماس بگیرید.
4-تشویق به درمان
علاوه بر اینکه منبع حمایت عاطفی هستید می توانید از راه های عملی نیز کمک کنید. در طول دورههای خلقی افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است برای همگام شدن با خواستههای زندگی روزمره تلاش کنند. بپرسید که آیا می توانید در اموری مانند انجام وظایف مانند اطمینان از پرداخت صورتحساب به آن ها کمک کنید. درمان اختلال دوقطبی اغلب شامل دارو درمانی و روان درمانی است. شما می توانید با پیشنهاد دادن به فرد مبتلا مبنی بر همراهی با او در جلسات درمانی و تشویق آن ها به مصرف داروهای خود از آن ها حمایت کنید.
تحقیقات نشان میدهد که تقریباً نیمی از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی تا حدی از روند درمان خود پیروی نمیکنند. این میتواند باعث بدتر شدن علائم شده و زمانی که افراد دورههای خلقی یا افزایش خودکشی را تجربه میکنند خطرناک باشد. ثابت شده است که حمایت اجتماعی عامل مهمی در پیگیری درمان است. بنابراین حمایت و خوش بین بودن در مورد چشم انداز درمان می تواند تفاوت واقعی ایجاد کند.
5-رفتار با فرد دوقطبی |خودمراقبتی و خوش بینی
خود را نادیده نگیرید. در حالی که از فرد مبتلا به اختلال دوقطبی مراقبت می کنید فراموش کردن مراقبت از خود به سادگی رخ می دهد. قبل از اینکه به کسی کمک کنید باید مطمئن شوید که زمان و توانایی عاطفی برای انجام این کار را دارید. سعی کنید به اندازه کافی بخوابید. به درستی غذا بخورید و به طور منظم ورزش کنید. سالم نگه داشتن خود به شما این امکان را می دهد که بیمار تحت نظر را سالم تر نگه دارید. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه درمان قطعی اختلال دوقطبی کلیک کنید.
اختلال دوقطبی یک بیماری طولانی مدت است. بنابراین علائم در طول زندگی فرد ظاهر می شوند و از بین می روند. این اختلال غیرقابل پیشبینی است با دورههای بدون علامت متناوب و با دورههای خلقی شدید. به خاطر فرد مبتلا به اختلال دوقطبی سعی کنید صبور و خوش بین باشید. در این صورت به آن ها کمک می شود تا در مسیر زندگی کامل و سالم باقی بمانند.
سخن آخر درمورد رفتار با فرد دوقطبی
کمک به فرد مبتلا به اختلال دوقطبی یک چالش بزرگ است. خلق و خوی فرد غیرقابل پیش بینی خواهد بود و دانستن اینکه چگونه باید واکنش نشان داد یا با آن کنار آمد در طول زمان دشوار می شود. اما اگر تلاش کنید، می توانید تغییری عظیم در زندگی دوست یا عزیز مبتلا ایجاد کنید. دانستن اینکه آن ها می توانند به شما تکیه کنند احساس حمایت بزرگی است تا به برنامه درمانی خود ادامه دهند و مثبت تر بمانند.
همچنین میتواند برای خود شما مفید باشد. اینکه بدانید سهمی در کمک به فرد بیمار دارید تا با فراز و نشیبهای زندگی مبتلا به اختلال دوقطبی کنار بیاید احساس خوبی ایجاد می کند. برای دریافت مشاوره روانشناسی کلیک کنید.