- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
سوختگی در کودکان با توجه به نازکتر بودن پوست آنها در مقایسه با بزرگسالان و همینطور ضعیف بودن آنها در توانایی مراقبت از خود میتواند آسیبهای بسیاری را به همراه داشته باشد. به همین خاطر والدین یا سایر مراقبین کودک میبایست از اقدامات لازم برای پیشگیری یا درمان فوری آگاهی داشته باشند. سوختگیهای شدید و عفونتهای پسازآن یکی از شایعترین سوانحی هستند که برای کودکان اتفاق میافتد و در صورت بیتوجهی به آن میتواند خطرات بسیار و حتی مرگ را برای کودک به همراه داشته باشد.
درصورتیکه کودک شما به هر دلیلی دچار سوختگی شده بهتر است ابتدا موضع را زیر آب سرد قرار داده و سپس با یک گاز یا باند تمیز روی آن را ببندید. درصورتیکه سوختگی شدت قابل توجهی دارد هرچه سریعتر به مراکز درمانی مراجعه کنید. اما آنچه در بحران ها و موقعیت های سخت کودکان می تواند بسیار مفید باشد، عملکرد والدین برای حفظ آرامش خود و کاهش ترس و استرس کودکان است. به همین منظور می توانید با راهکارهای ارائه شده در جلسات مشاوره کودک بر ترس و نگرانی های خود و کودکتان غلبه کرده و اقدامات موثری در جهت تامین سلامت جسم و روان فرزندانتان انجام دهید. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره کودک کلیک کنید.
سوختگی کودکان
با توجه به اینکه پوست کودکان نسبت به بزرگسالان نازکتر است، در شرایط سوختگی احتمال آسیب دیدن بیشتر آنها وجود دارد. از طرفی کودکان توانایی دفاع از خود را ندارند و این میتواند باعث ایجاد سوختگی در آنها بهصورت تماس با غذاها و مایعات داغ و یا حتی سوختگی به وسیله برق گرفتگی کودکان و مواد شیمیایی باشد. به همین خاطر پیشگیری از بروز حادثه را میتوان اصلیترین اقدام در مقابله با سوختگی کودکان دانست.
بهطورکلی سوختگیها به چهار دسته تقسیم میشوند. در سوختگیهای درجه اول، صرفاً بخش بیرونی پوست آسیب دیده و شاهد التهاب یا قرمز شدن پوست خواهید بود. سوختگیهای درجه دو به وضعیتی گفته میشود که بخشی از لایههای زیرین پوست نیز درگیر سوختگی شده و اصلیترین نشانه آن ایجاد تاولهایی است که پوست نازک و شفافی داشته و احتمالاً در زیر آنها آب جمع شده است. سوختگیهای درجه سه و چهار به لحاظ شدت بسیار وسیعتر هستند به این صورت که در سوختگی درجه سه لایههای عمیقی از پوست درگیر شده و در سوختگی درجه چهار حتی استخوانها و سایر اندامها نیز دچار مشکل میشوند.
متخصصین معتقدند برای تشخیص سطح سوختگی در کودکان و میزان بافتهای آسیبدیده حداقل سه تا چهار روز زمان لازم است و در برخی مواقع بهویژه شرایطی که کودک دچار سوختگیهای درجه سه و چهار شده بهتر است در طی این مدت در بیمارستان و تحت مراقبت خاص باشد. همچنین لازم است والدین آموزشهای لازم در جهت حفظ ایـمنی نوزاد و کودک را بیاموزند.
اینفوگرافیک سوختگی کودکان
سوختگی کودکان | اقدامات لازم در زمان سوختگی
درصورتیکه فرزند شما دچار سوختگی شده میبایست هرچه سریعتر اقدامات لازم را برای جلوگیری از پیشرفت سوختگی انجام دهید. این اقدامات با توجه به شدت سوختگی به دو دسته تقسیم میشوند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
سوختگیهای خفیف و نسبتاً خفیف
در شرایطی که سوختگی وسعت چندانی ندارد و نیازی به مراجعه به مراکز درمانی نیست میتوانید با استفاده از اقدامات زیر به بهبود پوست کودک کمک کنید.
- در نخستین اقدام میبایست روند سوختگی را در کودک متوقف کنید. اگر بخشی از موادی که باعث سوختگی کودک شده هنوز روی پوست وجود دارد آنها را به شکل مناسبی پاک کنید و یا اگر لباسها یا وسایل تزئینی کودک دچار حرارت شده بلافاصله آنها را از بدن او دور کنید.
- موضع سوخته را زیر آب خنک قرار دهید. بههیچعنوان از یخ، خمیردندان یا سایر مواد روی محل سوختگی استفاده نکنید و تنها به همان آب سرد اکتفا کنید.
- پس از خشک کردن موضع بهتر است با استفاده از یک پنبه یا گاز تمیز محل سوختگی را ببندید.
- اگر کودک شما احساس درد و بیقراری میکند بهتر است پس از مشورت با متخصص از مسکنها یا پمادهای موضعی استفاده کنید.
- برخی از گیاهان و مواد غذایی مانند عسل یا آلوئهورا میتواند برای بهبود سوختگی مناسب باشد بااینحال بهتر است پیش از استفاده از هر مادهای بر روی پوست ابتدا نظر متخصصین را جویا شوید. در برخی شرایط استفاده از این مواد میتواند باعث بروز عفونت در زخم و مشکلات بسیاری شود.
سوختگیهای شدید و جدی
در شرایطی که سوختگی کودک شما جدیتر از شرایط بالاست میبایست در اولین فرصت کودک را به مراکز درمانی برسانید. اما برخی اقدامات میتواند تا پیش از رسیدن به مراکز درمانی برای کودک مفید باشد.
- در اولین قدم میبایست جریان سوختگی را قطع کنید. اگر لباسهای کودک آتش گرفته آنها را خاموش کنید و از بدن کودک درآورید. تمامی وسایل تزئینی یا سایر وسیلههایی که با کودک دچار سوختگی شده و داغ هستند، به جز آنهایی که به بدن کودک چسبیده را خارج کنید. درصورتیکه سوختگی توسط جریان برق ایجاد شده، برق را قطع کنید.
- موضع سوخته را در آب خنک قرار دهید و یا از کمپرس سرد استفاده کنید. در شرایطی که سوختگی بهوسیله مواد شیمیایی ایجادشده موضع را برای مدتی بهخوبی زیر آب بشویید.
- بدن را با یک پتوی تمیز بپوشانید و تا رسیدن به مراکز درمانی کودک را گرم نگه دارید.
- سوختگی کودکان باعث کمآب شدن بدن میشود و بهتر است در طی فرآیند درمان از مایعات و آب بیشتر استفاده کنید.
- هرچه سریعتر کودک را به یک مرکز درمانی برسانید و یا با اورژانس تماس بگیرید.
سوختگی کودکان | نشانههای عفونت
عفونت زخمها در سوختگی کودکان یکی از مشکلات شایع است که میبایست با تمیز نگهداشتن محل سوختگی از آن اجتناب کنید بااینحال در برخی شرایط بروز عفونت غیر قابل اجتناب است. با شناخت نشانههای عفونت میتوان پیش از فراگیر شدن آنها برای درمان اقدام کرد. مهمترین نشانههای عفونت موارد زیر را در برمیگیرد.
- تب و لرز
- احساس درد در محل سوختگی
- سفید شدن روی زخمها
- بوی بد در محل زخم
- ورم و التهاب پوستی
- تورم در قسمت لنفها
سوختگی کودکان | راهکارهایی برای پیشگیری
پیشگیری از بروز سوختگی در کودکان میتواند بسیار مؤثرتر از درمان باشد. با توجه به اینکه راههای ایجاد سوختگی بسیار متنوع هستند و سوختگی کودکان میتواند به دلیل تماس با حرارت، برق یا مواد شیمیایی اتفاق افتاده باشد میبایست در تمامی این زمینهها اقدامات پیشگیرانه را رعایت کنید. در واقع حفظ امنیت و ایمنی کودکان جزء نیازهای اولیه و اساسی کودکان است و باید نسبت به آن دقت نظر بیشتری داشت.
به مثالهایی که در ادامه بیان شده توجه نمایید.
- مواد شیمیایی را از دسترس کودک دور نگه دارید و در آنها را با دقت ببندید.
- برای تمامی پریزها و سیمهایی که ممکن است باعث برقگرفتگی شوند از درپوش، چسب یا سایر اقدامات ایمنی استفاده کنید.
- از سنسورهای تشخیص حرارت و یا کپسول آتشنشانی در محل زندگی خود استفاده کنید.
- وسایلی مانند کتری آبجوش، بخاری یا سایر وسایل داغ را در محلی قرار دهید که احتمال کمتری برای برخورد کودک با آنها وجود دارد.
- در حین آشپزی یا زمانی که مایعات و اشیا داغ را در دست دارید کودک را در آغوش نگیرید.
- در زمان حمام و شــستن نوزاد از میزان داغ بودن آب مطمئن شوید و سپس کودک را بشویید.
- مراقب حرکات کودک باشید و در حین نزدیک شدن آنها به منبع حرارت هشدار دهید.
سوختگی کودکان | اقدامات روانشناختی
سوختگی کودکان حادثهای است که در کنار خطرات جسمانی میتواند اخــتلالات روانی را نیز برای کودک به همراه داشته باشد. این وضعیت بهویژه در شرایطی که کودک به علت سوختگی نیاز به بستری در بیمارستان داشته باشد افزایش پیدا میکند. محیط بیمارستان و اقدامات درمانی و همینطور دردی که کودک تجربه میکند میتواند باعث بروز ترس و اضطراب در کودک شده و بهعنوان یک خاطره تلخ، تصور وی از درمان و معالجه را تا سنین بزرگسالی تحت تأثیر خود قرار دهد.
علاوه بر این بستری شدن در محیطی خارج از خانه به خصوص در کودکانی که دچار اختلال اضطراب جدایی کودکان، دلبستگی ناایمن و یا خلق دشوار هستند میتواند آسیبهایی را به همراه داشته باشد. درصورتیکه با هریک از این شرایط در کودک خود مواجه شدهاید بهتر است از یک روانشناس کودک کمک بگیرید.
اثر برخی از سوختگیها برای همیشه یا مدتی طولانی روی پوست کودک باقی خواهد ماند. در شرایطی که احساس میکنید این وضعیت برای کودکتان تبدیل به یک نگرانی شده و یا حس زیبا دانستن خود را از وی گرفته بهتر است برای جلوگیری از تشدید این باور یا بروز بیماریهای اضطرابی و افـسردگی در کودکان از یک متخصص روانشناسی در زمینهٔ کنار آمدن با این شرایط و اصلاح باورها کمک بگیرید. مرکز مشاوره حامی هنر زندگی همواره یاریگر خانواده های محترم می باشد. برای کسب اطلاعات در خصوص مشاوره روانشناسی این مرکز کلیک کنید.
سؤالات متداول
1. چرا نباید بر روی محل سوختگی از یخ یا خمیردندان استفاده کرد؟
استفاده از خمیردندان یا هر ماده دیگری میتواند باعث بروز عفونت در محل زخم شود اما یخ با کاهش سرعت فرایند خونرسانی به بافت آسیبدیده در اقدامات درمانی بدن خلل ایجاد میکند.
2. در چه شرایطی باید کودک را به مراکز درمانی برسانیم؟
اگر احساس میکنید سوختگی عمیق است، در شرایطی که اندامهای حساسی مثل چشمها درگیر شدهاند، بیتابی کودک زیاد است و یا هنگامیکه سوختگی در اندام تناسلی، کشاله ران، صورت و دستها ایجاد شده باشد بهتر است به مراکز درمانی مراجعه کنید. برای سوختگیهایی که با جریان الکتریکی و یا مواد شیمیایی ایجادشده حتی اگر سوختگی خفیف به نظر میرسد سریعا کودک را به مراکز درمانی ببرید.