اختلالات اضطرابی | نشانه ها و انواع اختلالات اضطرابی DSM5

خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با اختلالات اضطرابی پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.

اختلالات اضطرابی یکی از شایع‌ترین آسیب‌های روانی هستند که فرد مبتلا اضطراب مزمن و شدیدی را تجربه می‌کند و همواره در مورد اینکه در آینده چه اتفاقی روی می‌دهد احساس ترس دارد. در این حالت فرد در مقابل احساس‌های مزمن و شدید اضطراب درمانده می‌شود و قادر نیست فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد. همچنین از موقعیت‌هایی که برای دیگران عادی به نظر می‌رسد نمی‌تواند لذت ببرد. اختلالات اضطرابی طیف وسیعی از اختلالات را شامل می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و علائم خود را دارند و روش‌های درمانی مختلفی نیز می‌تواند در بهبود افراد موثر واقع شود. آگاهی از روش‌های درمان اضطراب و مشاوره کنترل استرس به شما کمک می‌کند تا از این هیجان‌های آشفته و مبهم رهایی پیدا کنید. با توجه به اهمیت موضوع در این مقاله قصد داریم تا در زمینه نشانه‌ها، علل و نحوه درمان اختلالات اضطرابی به طور کامل توضیح دهیم. شما می‌توانید برای آگاهی از روند دریافت مشاوره کنترل استرس و اضطراب کلیک کنید.

 

نشانه‌ها و علائم اضطراب

کسانی که دچار اختلال اضطرابی هستند همیشه احساس ترس و نگرانی می‌کنند، بدون آن که علت آن مشخص باشد. در اختلال اضطراب فراگیر یا برخی از اختلالات وحشت زدگی، فرد همیشه احساس ترس و نگرانی می‌کند، با وجود آن که دلیلی مشخص ندارد. احساس ترس در کسانی که دچار اختلال اضطرابی هستند بیش از اندازه است و با چیزی که نسبت به آن احساس خطر کرده‌اند، تناسبی ندارد. برای نمونه در فوبیا فرد از چیزی به طور غیرطبیعی می‌ترسد. نگرانی و ترس همیشه در فرد دیده می‌شود و او را آزار می‌دهد تا جایی که زندگی روزانه‌ وی مختل می‌شود. در واقع انواع فوبیا به نوبه خود پیامدهای گسترده‌ای برای فرد مبتلا به همراه دارد.
برای آگاهی بیشتر درباره درمان اضطراب کلیک کنید.

اینفوگرافیک اختلالات اضطرابی

علائم فیزیولوژیکی اضطراب

1- لرزش

2- پيچش‌های عضلانی

3- احساس لرز و سردرد

4- كمردرد از علائم اختلالات اضطرابی

5- تنش عضلانی

6- احساس تنگی نفس

7- خستگی مفرط

8- رفلكس از جا پريدن

9- بيش فعالی اتونوميک

10- گل انداختن يا رنگ پريدگی

11- تپش قلب (تاكيكاردی)

12- تعريق

13- سردی دست‌ها

14- اسهال

15- خشكی دهان

16- تكرر ادرار

17- اشكال در بلع

علائم روانشناختی اضطراب

1- احساس ترس

2- اشكال در تمركز

3- بی‌خوابی از علائم اختلالات اضطرابی

4- گوش به زنگ بودن مفرط

5- كاهش ميل جنسی

علل اختلال اضطرابی

نظریه‌ها و رویکردهای مختلفی درباره علل اختلالات اضطرابی وجود دارد و شناسایی این علل از این جهت اهمیت دارد که به درمان اضطراب کمک بیشتری می‌کند. در ادامه به مهم‌ترین علل ایجاد اختلالات اضطرابی می‌پردازیم. 

عوامل زیست شناختی و جسمانی

در افراد مضطرب، میزان برخی هورمون‌های موجود در خون غیرعادی است؛ بنابراین هر آنچه که باعث اختلال در سیستم هورمونی شود، برای بدن خطر محسوب می‌شود. بارداری، کم‌کاری یا پرکاری تیروئید، پایین بودن قند خون، وجود غده‌ در غدد فوق‌ کلیوی (غده آدرنال) و بی‌نظمی ضربان‌های قلب از این عوامل هستند.

عوامل محیطی و اجتماعی

عوامل اجتماعی و ارتباطی بسیاری باعث به‌وجود آمدن اضطراب در افراد می‌شود، مانند مشکلات خانوادگی، احساس جدایی و طردشدگی، تغییرات ناگهانی و غیرمنتظره همچون زلزله، بیماری، مرگ یکی از نزدیکان، اختلالات و مشکلات جنسی... را نام برد. در زمینه مشکلات جنسی پیشنهاد می کنیم مقاله آموزش سکس را مطالعه کنید.

عوامل ژنتیکی و ارثی

یکی از مهم‌ترین عوامل اضطراب، ژنتیک است و احتمال اضطراب در فرزندان افراد مضطرب بسیار بالا است. البته الگو قرار دادن رفتار پدر و مادر یا یادگیری و تکرار کارهای آنان نقش مهمی در اضطراب فرزندان دارد. با این وجود نمی‌توان گفت که ژن خاصی در این مورد نقش داشته باشد، بلکه ترکیب بعضی از ژن‌ها چنین پیامدی را به دنبال دارد. طبق آخرین تحقیقات به نظر می‌رسد که عوامل ژنتیکی در بعضی انواع اضطراب مانند اختلال هراس و ترس از مکان‌های باز نقش زیادی دارد.

سایر نظریه‌های روانشناختی

فروید علت اضطراب را هشداری حاکی از وجود خطری در ناخودآگاه دانست یعنی آن را نتیجه تعارض‌های روانی بین خواسته‌های ناخودآگانه جنسی یا پرخاشگرانه و تهدیدهای مرتبط با آن‌ها در سوپر ایگو یا جهان خارج تلقی کرد. نظریه‌های رفتاری نیز اضطراب را پاسخی شرطی به یک محرک معین طبیعی می‌دانند. علاوه بر این در رویکرد وجودی اضطراب ناشی از واکنش فرد به خلاء عظیمی است که در وجود و معنای زندگی می‌بیند.

انواع اختلالات اضطرابی

فوبی خاص

ترس غير منطقی از يک حیوان، مثل اسب، مكان‌های خاص مثل بلندی و نياز به اجتناب از آن‌ها را فوبی خاص گویند اختلال فوبیای خاص آن چنان که نام آن پیداست مختص مواجهه با موارد معین و خاص می باشد. به این معنا گه فرد از یک مورد مشخص دچار ترس شبیه حمله عصبی می شود.

مانند ترس داشتن از ارتفاع یا ترس از پرواز با هواپیما. اگر این استرس مانع از مواجهه فرد با موقعیت های ترسناک بشود به نحوی که او به طور کلی از این موقعیت ها دوری کند در آینصورت تشخیص فوبیای خاص گرفته که به نام اختلال اضطرابی خاص نیز شناخته می شود. (برای آشنایی با فوبیای خاص کلیک کنید).

فوبی اجتماعی

فوبی اجتماعی ترس غير منطقی از موقعيت‌های عمومی مثل سخنرانی در جمع را شامل می‌شود. اضطراب اجتماعی مرتبط با مواقعی است که فرد در یک فعالیت اجتماعی که نیازمند تماشا شدن از جانب عده ای می باشد شرکت می کند. مانند حضور در یک سخنرانی یا مصاحبه کاری و غیره.

آنچه در اضطراب اجتماعی موقعیت ها را ترسناک جلوه می دهد در معرض قضاوت قرار گرفتن توسط دیگران است. عامل بعدی نگرانی بابت عدم توانایی در براورده کردن سطح انتظارات دیگران می باشد. نگرانی به حدی است که عملکرد فرد را تحت تاثیر قرار داده و موجب می شود در ارائه توانایی ها ضعف نشان بدهد.

اختلال وحشتزدگی

وحشت زدگی یا حملات پانیک هجوم ناگهانی ترس شدید یا ناراحتی شدید است که ظرف چند دقیقه به اوج می‌رسد. پنیک به حملات ناگهانی و شدیدی اطلاق می،شود که در هنگام وقوع، فرد احساس افزایش شدید ضربان قلب، احساس دردناکی و فشار روی قفسه سینه داشته و تنگی نفس پیدا خواهد کرد.

هنگام رخ دادن حملات پنیک شخص دچار تعریق شدید شده و تنفس او به شماره می افتد. رنگ پریدگی و احساس گزگز دور لب ها و نوک انگشتان نیز از دیگر علامت های حمله پنیک است. برخی از بیماران شکل حملات را به نوعی احساس "مرگ" و "سکته قلبی" مرتبط می کنند.

آگورافوبیا

افراد دچار آگورافوبیا می‌ترسند در جایی یا در مکانی دچار حمله وحشت زدگی بشوند و کسی نتواند به آن‌ها کمک کند یا خودشان نتوانند از آن فرار کنند. آگورافوبیا اضطرابی نسبتا شایع مربوط به ترس از فضاهای بسته می باشد که قرار گرفتن در آن احساس تنش و فشار و تنگ بودن به فرد منتقل می کند.

مانند اسانسور. چنانچه امکان خروج از این مکان ها دشوار به نظر برسد فوبیای فرد فعال شده و او را دچار ترس و اضطراب شدیدی می کند. از دیگر مکان های رایج برای بروز آگورافوبیا می توان به مترو و اتوبوس های شلوغ اشاره کرد.

ترس از تنها ماندن

ترس از تنها ماندن ترس مختص کودکان نیست. بزرگسالان نیز نسبت به از دست دادن عزیزان خانواده و یا دوستان خود با نگرانی هایی مواجه هستند که گاهی به حالت مرضی تبدیل شده و روند زندگی آن ها را مختل می کند. ترس نابهنجار از تنها ماندن باعث بالا رفتن سطح اضطراب شده و ذهن فرد را با افکار دائمی در معرض خطر بودن دیگران مشغول نگه می دارد.

اختلال اضطراب فراگیر

اختلال اضطراب فراگیر به صورت اضطراب مزمن حداقل به مدت 6 ماه مشخص می‌گردد. فرد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر در بیشتر ساعات شبانه روز احساس تنش و نگرانی شدیدی را تجربه می کند. این احساس نگرانی و ترس علت معینی نداشته و دلیل مشخص بیرونی که بتوان به طور واضح ترس را به آن مرتبط کرد ندارد. برای آشنایی بیشتر با اختلال اضطراب فراگیر کلیک کنید.

سایر اختلالات اضطرابی

اختلال اضطراب جدایی: در اختلال اضطراب جدایی فرد به دلیل جدا شدن از خانه یا از کسانی که به آن‌ها دلبستگی و وابستگی عاطفی دارد، دچار پریشانی، نگرانی و اضطراب شدید می‌شود (برای اطلاع بیشتر درباره اختلال اضطراب جدایی کلیک کنید).

لالی انتخابی: کودک ناتوانی مداوم در صحبت کردن در موقعیت‌های خاص اجتماعی دارد، موقعیت‌هایی که در آن‌ها انتظار سخن گفتن وجود دارد.

بیماری های روان تنی ، بد ریخت انگاری ، استرس سخنرانی ، اضطراب بیماری ، اختلالات تجزیه ای ، استرس مسابقه ، انواع وسواس و دیگر اضطراب های ناشی از سوانح و عوامل استرس زا از انواع دیگر اختلالات اضطرابی هستند.

درمان اختلالات اضطرابی

برای مدیریت و درمان اضطراب می‌توان از روش‌های درمانی مختلفی استفاده کرد. شرکت در جلسات مشاوره کنترل استرس و اضطراب در تشخیص بیماری و اقدام سریع‌تر برای درمان راهگشا است و باعث می‌شود اضطراب فرد درمان شود.

روان درمانی اختلالات اضطرابی

در روان درمانی، شما با یک درمانگر به منظور کاهش علائم اضطراب همکاری می‌کنید. این درمان معمولا برای کاهش اختلال اضطراب منتشر موثر است. یکی از اشکال موثر روان درمانی برای اختلال اضطرابی، درمان شناختی رفتاری است. در این روش که معمولا یک درمان کوتاه مدت است بیمار مهارت‌های خاصی را یاد گرفته که به او در کنترل فعالیت‌هایی که قبلا موجب ایجاد اضطراب می‌شد، کمک می‌کند. این مهارت‌ها موجب می‌شوند که وقتی در موقعیت خاص ایجاد کننده اضطراب قرار می‌گیرید، علائم کاهش پیدا کنند.

داروهای درمان اختلالات اضطرابی

انواع مختلفی از داروها وجود دارند که برای درمان اختلالات اضطرابی استفاده می‌شوند. اما هرگز نباید از آن‌ها به صورت خودسرانه استفاده کرد. پزشک می‌تواند با توجه به خطرات، منافع و عوارض جانبی بالقوه این داروها از آن‌ها برای درمان اضطراب استفاده کند. داروهای ضد افسردگی معمولا اولین گزینه برای درمان هستند. این داروها شامل موارد زیر هستند.

- SNRI مهار کننده بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین

- SSRI مهارکننده بازجذب سروتونین

- داروهای سه حلقه‌ای و سایر گروه های دارویی از جمله زولپیدوم

درمان شناختی اختلالات اضطرابی

درمان شناختی، نسخه‌های کاربردی برای شناسایی افکار نادرست، غیر سازنده یا مضر است که می‌توانند منجر به اضطراب یا افسردگی شوند. پس از شناسایی چنین افکاری، درمانگر برای کمک به تغییر روش تفکر، بر روی ذهن شما کار می‌کند. بنابراین شما پس از مدتی با واقع بینانه شدن افکارتان، الگوهای فکری مفیدی را به دست خواهید آورد.

برای کسب اطلاعات در زمینه مشاوره افسردگی کلیک کنید.

رفتار درمانی اضطراب

در رفتار درمانی روش درمانی بر روی تغییر رفتاری که موجب آسیب می‌شوند، کار می‌شود. به عنوان مثال در ترس، پاسخ یا رفتاری وجود دارد که برای شما مضر است. بنابراین درمانگر بر روی ایجاد تغییر در این پاسخ‌ها تمرکز دارد. این روش متکی بر تکنیک‌های متعددی است که بر اساس شرایط تبیین می‌شود.

نکاتی در مورد کنترل اضطراب

داشتن سبک زندگی سالم، در درمان استرس نقش اساسی ایفا می‌کند. داشتن رژیم غذایی مناسب، ورزش کردن و فعال بودن، عدم مصرف مواد مخدر در کاهش اضطراب موثر است. در صورتی که افکار اضطرابی بدون علت مشخص دارید یا نسبت به ریشه استرس‌هایتان آگاه نیستید می‌توانید از مشاوره روانشناسی بهره بگیرید. ما نیز به نوبه خود در مرکز مشاوره روانشناسی حامی هنر زندگی شرایطی را برای شما فرآهم آورده‌ایم تا بتوانید  درباره روش‌های مختلف درمان اختلالات اطلاعات مناسبی کسب کرده و نسبت به مشکل خود و یا اطرافیانتان بهترین راهکارها را انتخاب کنید. همچنین می‌توانید از مشاوران ما به صورت تلفنی و حضوری خدمات دریافت نمایید. این مرکز با داشتن مشاورانی برجسته این امکان را برای شما فرآهم آورده است تا در کمترین زمان ممکن بتوانید به درمان مشکلات خود بپردازید.

سوالات متداول

آیا امکان ابتلا فرد به چند اختلال اضطرابی وجود دارد؟

بله. ممکن است فرد در کنار آگورافوبیا تجربه حملات پانیک را نیز داشته باشد و یا کودکی در کنار اضطراب جدایی به لالی انتخابی نیز مبتلا شود که در این صورت لازم است فرد به موقع درمان شود تا مشکلات کمتری را تجربه نماید.