- نویسنده : دکتر فرزاد طباطبایی
خوشحال می شویم برای دیدن ویدیوهای مرتبط با سقط جنین پیج اینستاگرام دکتر فرزاد طباطبایی را دنبال کنید.
قبل از سقط جنین چه علائم و عوارضی را باید در نظر گرفت؟ معمولا هر مادر باردار تمام تلاش خود را می‌کند که نوزاد سالمی را به دنیا بیاورد. با وجود این همیشه درصدی از بارداری‌ها با خطر سقط جنین همراه بوده است. گاهی سقط‌ها به طور اتفاقی در اثر آسیب‌های ایجاد شده اتفاق می‌افتد، اما گاهی زنان به دلایل مختلف انتخاب می‌کنند که کودک خود را به دنیا نیاورند. بر اساس آمارها اقدام برای سقط جنین در میان زنان باردار در طول سال‌های اخیر رو به افزایش بوده است. به این ترتیب شناخت دلایل و تبعات آسیب‌های احتمالی سقط جنین بسیار حائز اهمیت است. با این حال بسیاری از زنان با وجود آگاهی از عوارض سقط جنین باز هم اقدام به این کار می‌کنند، اما با یک دوگانگی در تصمیم گیری مواجه می‌شوند. زوجین برای حل این تعارضات بهتر است از خدمات مشاوره خانواده استفاده نمایند.
.gif)
سقط جنین
معمولا سقط جنین در ســه ماه اول بارداری و تا قبل از هفته 13 اتفاق می‌افتد و احتمال آن در زنانی که سابقه سقط داشته‌اند بیشتر است. از نشانه‌های اولیه می‌توان به خونریزی کم و گرفتگی عضلات شکمی اشاره کرد. سقط جنین به دو نوع عمدی و خود به خودی اتفاق می‌افتد. در سقط جنین عمدی فرد به طور آگاهانه نسبت به سقط کردن جنین اقدام می‌کند و در سقط خودبه خودی حادثه، ضربه، دلایل زیستی و یا سقط به طور اتفاقی جنین را از بین می‌برد.
اینفوگرافیک سقط جنین
دلایل سقط جنین خودبخودی
1. ناهنجاری کروموزمی
کروموزم یک ساختار بسیار کوچک در بدن انسان است که مسئولیت حمل ژن‌ها را برعهده دارد. هر انسانی دو جفت کروموزوم دارد که یکی را از پدر و دیگری را از مادر می‌گیرد. برخی مواقع در مــراحل لقاح و شکل گیری جنین یکی از کروموزوم‌ها دچار ناهنجاری شده و در نتیجه سقط جنین اتفاق می‌افتد.
2. مشکلات رحمی
نارسایی گردنه رحم می‌تواند باعث سقط جنین شود. سقط ناشی از نارسایی گردنه رحم معمولا در ســه ماهه دوم بارداری اتفاق می‌افتد چراکه با بزرگ شدن جنین، رحم توان نگه داری آن را نخواهد داشت. ناهنجاری گردنه رحم از طریق جراحی قابل درمان است.
3. بیماری
برخی از بیماری‌ها همچون دیابت یا قند خون و تیروئید بدن مادر را ضعیف کرده و محیط نامناسبی برای رشد جنین به وجود می‌آورند. رشد جنین در این شرایط بسیار سخت بوده و در نهایت امکان سقط بالا می‌رود.
4. سندروم تخمدان پلی کیستیک
در اثر وجود این سندروم، سطح هورمون تستسترون در بدن افزایش یافته و قاعدگی و تخمک گذاری نامنظم می‌شوند. این سندروم امکان سقط جنین را افزایش می‌دهد. مصرف برخی داروها همچون داروی ضد دیابت خطر سقط را کم می‌کند. برای آشنایی بیشتر با مقوله تنبــلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک کلیک کنید.
5. عفونت‌های باکتریایی
برخی باکتری‌های مضر در بدن انسان و در قسمت ناحیه تناسلی وجود دارد که باعث افزایش خطر سقط جنین می‌شوند. از این باکتری‌ها می‌توان به مایکوپلاسما هومینیس و اوراپلاسما اورالیتیکوم اشاره کرد. این باکتری‌ها لایه رحم را تحریک کرده و منجر به سقط می‌شوند.
6. مصرف الکل، مواد مخدر و سم‌های محیطی
سیگار و مواد مخدر، باعث مشکل در جفت شده و مانع از رسیدن خون به جنین می‌شوند. الکل و سموم آلوده محیطی نیز خطر سقط جنین را تا حد بسیار زیادی افزایش می‌دهند. برای اطلاع بیشتر در زمینه عوارض ســیگار کشیدن در بارداری کلیک کنید.
7. حاملگی خارج رحم
در صورتی که جنین در مکانی به غیر از رحم شکل گرفته و رشد کند به آن بارداری خارج از رحم گفته میشود. به طور معمول جنین در لوله فالوپی (مسیر حمل تخمک تا تخمدان) لانه گزینی کرده و در این قسمت شروع به رشد می‌کند. اما این حاملگی بسیار خطرناک است و با توجه به اینکه راهی برای جابجایی جنین وجود ندارد، پزشک مجبور به اتمام بارداری و سقط جنین میشود. برای تشخیص حاملگی خارج رحم روش‌های متعددی وجود دارد که از آن‌ها می‌توان به معاینه بالینی، آزمایش خون، آزمایش ادرار و سونوگرافی اشاره کرد.
دلایل سقط جنین عمدی
در طول سال‌های اخیر میزان سقط‌های عمدی جنین افزایش یافته است. عوامل موثر برای انتخاب مادران به سقط جنین شامل مواد زیر است.
- وضعیت نامطلوب اقتصادی و معیشتی
- اختلافات در رابطه و ازدواج‌های ناخواسته
- بارداری ناخواسته در روابط مخفیانه و ممنوعه
- انتخاب زنان برای اشتغال و پیشرفت
- هــمسر معتاد
- احتمال بیــماری های ژنتیکی جنین
- طبقه اجتماعی و عدم آگاهی از راه‌های پیشگیری
روش‌های مختلف انجام سقط جنین
برای سقط جنین روش‌های متعددی وجود دارد که با توجه به شرایط، مرحله بارداری، سابقه پزشکی و ترجیح پزشک مورد استفاده قرار می‌گیرند.
1. سقط جنین با دارو
داروهایی همچون میفپریستون و میزوپروستول برای سقط جنین مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها مصرف خوراکی داشته و با تاثیر بر هرومون پروژسترون، بارداری را پایان می‌دهند. از عوارض جانبی سقط جنین با دارو می‌توان به حالت تهوع و استفراغ، خونریزی و درد لگن اشاره کرد. در مواقع بسیار نادر، سقط جنین با دارو به خوبی انجام نشده و در نتیجه نوزاد دچار نقص میشود. برای آگاهی بیشتر در زمینه قــرص میزوپروستول کلیک کنید.
2. تحریک قاعدگی
این روش برای سقط جنین در هفته‌های اول بارداری است. به این صورت که یک لوله کوچک وارد رحم شده و بافت بارداری داخل رحم تخلیه میشود. برای کاهش درد و اضطراب در حین جراحی از داروهای بی حسی استفاده میشود. این جراحی تقریبا 15 دقیقه طول کشیده و برای اتمام سقط ناقص نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
3. اتساع و کورتاژ
با استفاده از وسایل جراحی مخصوص، دهانه رحم باز شده و بافت حاملگی از بین می‌رود. برای اطمینان از خارج شدن تمام بافت نیز از ساکشن استفاده میشود. هرچه این روش زودتر انجام شود بهتر و ایمن‌تر است چرا که دهان رحم کمتر باز میشود. برای کسب آگاهی در خصوص تــقویت رحم بعد از سقط جنین و کورتاژ کلیک کنید.
4. اتساع و تخلیه
این روش نیز مانند روش قبلی است اما با این تفاوت که ابزارهای جراحی بزرگ‌تر بوده و دهانه رحم بیشتر باز میشود. برای تخلیه تمام بافت از ابزار مکش به همراه فورسپس استفاده میشود. اتساع و تخلیه یک روش سقط جنین رایج در هفته چهاردهم بارداری تا هفته بیست و یکم بارداری است. زمان جراحی در این روش نسبت به سایر روش‌ها بیشتر است.
5. هیستروتومی شکم
در این روش شکم مادر به وسیله برش باز شده و به این صورت جنین خارج میشود. این روش بسیار نادر است اما در صورت لزوم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در جراحی هیستروتومی مادر به طور کامل بیهوش میشود.
انواع سقط جنین و دلایل آن
انواع مختلفی از سقط وجود دارد که با توجه به مرحله بارداری اتفاق می‌افتند. انواع آن شامل موارد زیر هستند.
1. بارداری شیمیایی
در صورتی که در مرحله اولیه بارداری جنین دچار اختلال شود، به آن بارداری شیمیایی می‌گویند. در این بارداری سقط بسیار زودهنگام و تا قبل هــفته پنجم بارداری اتفاق می‌افتد. شایع ترین دلیل بارداری شیمیایی ناهنجاری کروموزومی در تخم بارور شده است. از علائم این نوع سقط می‌توان به خونریزی (کمی سنگین‌تر از سایر قاعدگی‌ها) اشاره کرد.
2. عدم رشد تخمک
این سقط نیز در روزهای اول بارداری است به طوری که معمولا خود زن متوجه بارداری‌اش نمی‌شود. در این وضعیت تخمک بارور شده اما جنین به خوبی رشد نمی‌کند. در نتیجه تخمک دچار آسیب شده و رشد با اختلال مواجه میشود. به این نوع، بارداری پــوچ نیز گفته میشود. پس از تشخیص بارداری پوچ و سقط لازم است که فرایند انبساط و کورتاژ انجام شده و رحم به طور کامل تمیز شود.
3. سقط جنین از دست رفته
در این نوع سقط، جنین خیلی زود از بین می‌رود اما بافت بارداری همچنان باقی می‌ماند. به طوری که زن عــلائم اولیه بارداری را حس کرده و دچار دردهای شکمی میشود. در نتیجه باید کورتاژ انجام شود تا بافت بارداری به طور کامل از بدن خارج گردد.
4. سقط جنین تهدید کننده
خونریزی واژینال در هــفته اول بارداری اتفاق می‌افتد و علائم شایع سقط همچون کمردرد و گرفتگی عضلات نیز رخ می‌دهند. اما این نشانه‌ها به معنی سقط جنین نیست. در صورت بروز این علائم، پزشک شما را معاینه کرده و در صورت تشخیص سقط جنین تهدید کننده، نظارت‌های شدیدی اعمال می‌کند تا فرایند بارداری به خوبی اتمام یابد.
5. اجتناب ناپذیر
در این سقط خونریزی شدید و دردهای شکمی اتفاق می‌افتد. سقط جنین اجتناب ناپذیر به این معنی است که فرایند آن شروع شده و برای جلوگیری از سقط کاری نمی‌توان انجام داد.
6. سقط جنین ناقص
دهانه رحم باز شده و بخشی از بافت جنین از آن خارج میشود. اگر تا مدت‌ها پس از سقط، خونریزی شدید و دردهای انقباضی در ناحیه زیر شکم وجود داشت، احتمال سقط ناقص زیاد است. آزمایش فراصوت و ســونوگرافی راهی برای تشخیص این نوع سقط است.
7. سقط جنین کامل
تمام بافت بارداری از رحم خارج شده و سقط به طور کامل انجام میشود. این سقط با خروج بافت از رحم، خونریزی و درد همراه است اما نشانه‌ها به سرعت از بین رفته و بهبود می‌یابند. با انجام سونوگرافی می‌توان سقط کامل را تایید کرد.
8. بارداری مولار
این بارداری نادر و غیر معمول است به طوری که طی آن هر دو کروموزوم جنین از پدر بوده و جفت به طور طبیعی شکل نمی‌گیرد. در بارداری مولار جفت از چندین کیست شبیه به خوشه انگور تشکیل میشود. نوع دیگر آن بارداری مولار جزئی است که کوروموزم‌های کمی از مادر وجود دارد اما بازهم تامین کننده اصلی، کروموزوم‌های پدر است.
9. شرایط محیطی
شرایط زندگی مادر و عادت‌های غذایی او ممکن است باعث سقط جنین شود. این شرایط مخصوصا در سه ماهه دوم بارداری بسیار تاثیرگذار است. ورزش، کار و رابطه جنسی باعث سقط نمی‌شود اما در صورتی که کار مادر در محیط آلوده یا در معرض تشعشعات باشد، امکان سقط وجود خواهد داشت. در این رابطه می توانید مقاله ارضــا شدن باعث سقط جنین می شود را مطالعه فرمایید.
عوارض سقط جنین
خونریزی شدید
تعداد کمی از زنان پس از سقط، خونریزی بیش از حد دارند. خونریزی در حد معمول بعد از سقط طبیعی است، اما اگر بیش از حد باشد باید حتما به پزشک مراجعه شود. از نشانه‌های از دست دادن خون زیاد می‌توان به رنگ پریدگی، سرگیجه، سرد بودن پوست، عــرق سرد همراه با بی حالی بدن و افزایش ضربان قلب اشاره کرد.
عفونت
یکی از عوارض سقط جنین عــفونت واژن و رحم است. حدود سه درصد از زنان پس از سقط دچار عفونت می‌شوند. عفونت می‌تواند به دلیل باقی ماندن برخی مواد در رحم اتفاق بیافتد. برخی نشانه‌های عفونت شامل خونریزی شدید و دردهای انقباضی به مدت بیش از دو هفته، تب و لرز و ترشحات واژینال بدبو است. عفونت رحم می‌تواند خطرناک باشد اما با آنتی بیوتیک قابل درمان است.
چسبندگی داخل رحمی
گاهی در اثر کورتاژ، عفونت بافت‌های اسکار یا زخم داخل رحم ایجاد میشود که منجر به چسبندگی داخل رحم می‌گردد. این حالت به ندرت اتفاق می‌افتد. اگر چسبندگی‌ها در رحم باقی بماند احتمال خطر سقط در بارداری بعدی وجود دارد. بارزترین نشانه چسبندگی داخل رحم وجود ســیکل قاعدگی نامنظم است. در صورت قطع یا تاخیر بیش از حد قاعدگی به پزشک مراجعه کنید. پس از تشخیص این سندروم، معمولا چسبندگی با جراحی از رحم خارج می شود و پس از جراحی امکان بارداری مجدد وجود دارد.
سقط جنین‌های مکرر
یکی از مشکلاتی که در موارد کمی ایجاد میشود تکرار در سقط جنین است. سقط مکرر در حدود یک درصد از جمعیت رخ می‌دهد. دلایل سقط مکرر می‌تواند مواردی از قبیل مشکلات هورمونی و رحم، چسبندگی رحم، اختلالات کروموزومی و ... باشد. برای آگاهی بیشتر در خصوص عــلل سقط جنین کلیک کنید.
افزایش خطر مرگ
در اثر سقط عمدی جنین احتمال مشکلاتی مثل خونریزی‌های شدید، عفونت‌های خطرناک، آمبولی و مشکلات بیهوشی بیشتر میشود که این عوارض می‌تواند برای مادر بسیار خطرناک باشد.
سرطان
احتمال ایجاد سرطان سینه و سرطان دهانه رحم و تخمدان در مادرانی که جنین را سقط می‌کنند، بیشتر میشود. از دلایل ایجاد آن تجمع بافت‌های مربوط به بارداری در رحم، و تغییرات غیر طبیعی هورمونی است.
افسردگی
طبیعتا پس از سقط مادران دچار احساسات منفی و غم و اندوه فراوانی خواهند شد. اما گاهی این مشکلات به حدی است که افــسردگی بعد از سقط جنین ایجاد میشود. برخی علائم افسردگی شامل بی‌علاقگی، کاهش لذت و انرژی، تغییرات وزن و میزان خواب، عدم تمرکز و مشکل تصمیم گیری و در موارد شدیدتر افکار خودکشی است. افسردگی در اثر سقط می‌تواند بسیار رنج آور باشد و در صورت درمان نشدن آسیب‌های زیادی می‌تواند به دنبال داشته باشد. در صورتی که سقط به طور انتخابی انجام شود، مادران معمولا با احساس گناه بسیار نسبت به این موضوع و احساس بی‌ارزشی مواجه می شوند که می‌تواند منجر به ایجاد یا تداوم احساس افسردگی در آن‌ها شود. برای اطلاع بیشتر در زمینه عــلائم افسردگی کلیک کنید.
مشکلات اضطرابی
بسیاری از زنان پس از تجربه سقط ، اضطراب‌های زیادی را تجربه می کنند. این اضطراب می‌تواند بر زمینه‌های مختلف زندگی مثل روابط عاطفی و روابط زناشویی تاثیر بگذارد. یکی از عوارضی که تعداد اندکی از زنان را درگیر می‌کند، اختلال اســترس پس از سانحه است که در آن فرد در اثر تجربه یک رویداد آسیب زا، مشکلات زیادی مانند استرس زیاد، گوش به زنگی و کابوس را تجربه می‌کند. به طور کلی اختلالات اضطرابی و استرس می‌تواند بسیار مشکل ساز باشند و در صورت شدید و طولانی شدن بهتر است با متخصص سلامت روان مشورت شود.
چند نکته مهم در مورد سقط جنین
_ به طور معمول سقط جنین در اثر مرگ غیرطبیعی و ناگهانی جنین اتفاق می‌افتد.
_ رابــطه جنسی و تمرینات ورزشی منجر به سقط در ماه‌های اول نمی‌شوند.
_ از دلایل شایع سقط می‌توان به مشکلات هورمونی، بیماری مادر، عفونت و قرار گرفتن در معرض تشعشع اشاره کرد.
_ احتمال سقط در بارداری بعــد از 35 سالگی بیش از سنین دیگر است.
_ خانم‌هایی که سابقه چند سقط جنین داشته‌اند، باید تحت مراقبت پزشک قرار گیرند.
اقدامات بعد از سقط جنین
1_ پس از سقط لازم است که دوره‌های معاینه پزشکی به خوبی رعایت شود. معاینات پزشکی برای اطمینان از خروج کامل بافت حاملگی و کاهش مشکلات پس از سقط انجام می‌گیرد.
2_ بهتر است نــزدیکی بعد از سقط جنین تا دو هفته بعد از جراحی صورت نگیرد تا خطر عفونت و خونریزی از بین برود.
3_ با دستور پزشک و در صورت نداشتن عارضه جانبی، می‌توانید فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهید.
4_ درد شکم و لگن و خونریزی تا چند هفته بعد از سقط طبیعی است.
مراقبت های بعد از سقط باید هر دو جنبه جسمانی و روانی را داشته باشد. چرا که در فرایند سقط جنین زن فرزند خود را از دست می دهد و این امری ناخوشایند و دردآور برای او خواهد بود. پس باید توجه به شرایط روانی او نیز مورد توجه اطرافیان قرار بگیرد. با مشاوره های تخصصی مرکز مشاوران حامی هنر زندگی می توانید راهکارهای موثر و مفیدی در این زمینه بیاموزید. برای کسب اطلاعات مشاوره روانشناسی در خصوص این مرکز کلیک کنید.
